Giáo xứ Ngọc Đồng

Quá trình hình thành và phát triển Giáo xứ Ngọc Đồng
 

- Nhà thờ Ngọc Đồng - Hố Nai hiện nay tọa lạc tại phường Tân Hòa, T.P Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai (Trước năm 1975 thuộc xã Hố Nai, quận Đức Tu, tỉnh Biên Hòa).

- Giáo xứ Ngọc Đồng (Hố Nai - Biên Hòa), thuộc Giáo hạt Hòa Thanh, Giáo phận Xuân Lộc có nguồn gốc từ làng Ngọc Đồng - Hưng Yên - Bắc Việt. Làng Ngọc Đồng (Ngọc Đường) là một làng giáo có truyền thống lịch sử lâu đời, được thành lập từ khoảng thế kỷ X bởi Tướng quân Phạm Bạch Hổ (Vua Mây), nổi tiếng thời danh mang dòng máu đỏ Tử Đạo vì Đức Tin từ Bắc vào Nam...

- Trong biết bao làng Công Giáo trên đất nước ''Con Rồng - Cháu Tiên'' - Việt Nam, làng Ngọc Đồng vinh dự có Hiển Thánh Linh mục Phêrô Nguyễn Bá Tuần - Thánh Tổ làng Ngọc Đồng. Cha Thánh Tổ sinh năm 1766 tại làng Ngọc Đồng và Tử Đạo cách ''Chết rũ tù'' tại ngục thất Nam Định vào ngày 15.7.1838. Tuy ''Chết rũ tù'' nhưng quan quân Triều đình vẫn bắt chôn cất Xác Thánh tại Pháp trường Bẩy Mẫu - Nam Định. Dân làng Ngọc Đồng đã tốn kém lắm mới xin được liệm Xác Thánh vào Quan tài trước khi hạ huyệt, sau đó 1 tháng - vào đêm 30 tháng 7 (âm lịch), dân làng Ngọc Đồng đã lén cải táng Xác Thánh về Quê hương, Xác Thánh dù đã an táng hơn một tháng, lại gặp trời mưa ngâu, vậy mà Xác Thánh không hề xông mùi hôi uế. Xét thấy tình hình chưa thuận tiện để an táng Cha Thánh tại đất làng Ngọc Đồng, nên dân làng đã bàn bạc và chôn cất Cha Thánh tạm tại đất thuộc họ lẻ Hoàng Xá. Sau này, khi làm án tôn phong Chân Phước, Xác Thánh được cải táng về Quê hương Ngọc Đồng, Hài Cốt được đặt trong một Ngai Tòa, niêm phong kín và đặt tôn kính trong Thánh Đường Ngọc Đồng Bắc Việt.

- Ngày 20.7.1954: Hiệp định Geneve được ký kết.

- Ngày 23.7.1954: dân làng Ngọc Đồng bắt đầu tan tác kéo nhau lên đường di cư vào miền Nam tìm tự do Tôn giáo. Trong cuộc di cư vĩ đại này, dân làng cũng mang theo cả Tòa Hài Cốt Cha Thánh Tổ Phêrô Nguyễn Bá Tuần cùng di cư xuôi nam để con cháu hậu sinh khói nhang tôn kính (người đích thân thực hiện việc này là ông Binh Truyền - Đại đội trưởng Đại đội 1 của Quân đội Quốc Gia, chính ông đã lo liệu hộ tống đem Tòa Hài Cốt xuôi nam).

- Ngày 30 và 31 tháng 8 năm 1954: dân làng Ngọc Đồng do cha cố Giuse Phạm Đức Sự và Cha Phêrô Nguyễn Quang Hiến hướng dẫn đã đặt chân vào miền Nam.
 

- Ngày 2.9.1954: Đến Lạc An - Sông Bé sinh nhai, thành lập Giáo xứ Ngọc Đồng - Lạc An (nay thuộc Giáo phận Phú Cường). Nhận thấy nơi đây giao thông cách trở, kinh tế khó khăn, nên Cha cố Giuse Phạm Đức Sự đã đưa dân làng về vùng đất rừng thuộc cây số 10 Quốc lộ 1, Hố Nai - Biên Hòa sinh sống, thành lập Giáo xứ Văn Côi Thái Bình (gồm các làng gốc Giáo phận Thái Bình sáp nhập chung như: Ngọc Đồng, Tràng Quan, Tiên Chu, Ngô Xá, Sài Quất, và một số họ lẻ khác...).

- Với tấm lòng nhân ái, Cha cố Giuse Phạm Đức Sự đã thành lập và bảo trợ Viện Bác Ái chuyên chăm nuôi những người neo đơn khuyết tật, Viện Bác Ái được Phủ Tổng thống VNCH hợp thức hóa vào ngày 28.4.1955. (Nay là Trung tâm nuôi dưỡng bảo trợ những người khuyết tật Đồng Nai).

- Ngày 01/02/1958, Khánh Thánh Nhà Thờ Giáo xứ Văn Côi ( Giáo xứ Ngọc Đồng)

- Đến năm 1967, khi dân làng Ngọc Đồng phân tán mỗi nơi nhận thấy Hố Nai an ninh và phát triển nên kéo về Hố Nai sinh sống, thì Giáo phận lại chia Giáo xứ Văn Côi thành các Giáo xứ mới: Ngọc Đồng, Lộ Đức, Tiên Chu, Ngô Xá, Sài Quất, Ngũ Phúc. Giáo xứ Ngọc Đồng tại Hố Nai dần được chính lập lại tại miền nam gồm những người gốc làng Ngọc Đồng, làng Hoàng Độc và làng Hoàng Xá.

- Năm 1968 là năm khởi sự khai phá khu đất mới Giáo họ Vô Nhiễm với hàng mấy trăm lô đất - là khu công nghệ đồ gỗ đầu tiên trong vùng Hố Nai bấy giờ, tạo công ăn việc làm sung túc cho dân làng, khởi đầu sự phát triển ngành chế biến gỗ tại Hố Nai.

- Ngày Lễ Thánh cả Giuse 19.3.1969: Khởi công xây dựng ngôi Thánh Đường bêtông cốt sắt kiên cố dài 60m ngang 20m và cao 12m, hoàn thành và được Đức Cha Giuse Lê Văn Ấn làm phép Khánh thành vào ngày 5.9.1971.

- Ngày 08/06/1986: Khởi công xây Tháp Chuông Kính dâng Mẹ Chí Thánh Văn Côi và hoàn thành vào ngày 04/10/1986.

- Ngày 28.4.1989: Khai mở Tòa Hài Cốt Cha Thánh Tổ Phêrô Nguyễn Bá Tuần tại Ngọc Đồng Lạc An và cung nghinh về Ngọc Đồng Hố Nai, dịp này Ngọc Đồng Bắc Việt Quê hương cũng hân hạnh đón nhận di tích Thánh về tôn kính tại Giáo xứ Quê hương.

- Ngày 29/05/1991: Cha Giuse Phạm Đức Sự đã được Chúa gọi về, để lại bao sự tiếc thương cho giáo dân Giáo xứ Ngọc Đồng.

- Ngày 11.7.1994: Khởi công xây cất nhà Giáo lý một trệt hai lầu và Khánh Thành ngày 4.5.1995.

- Ngày 4.7.1995: tiếp tục khởi công xây dựng nhà Truyền thống một trệt một lầu và khánh thành ngày 31.5.1996.

- Dịp Kim Khánh thành lập Giáo xứ Ngọc Đồng tại Hố Nai (1954 - 2004), Thánh Đường và các công trình được đồng thời Đại tu.

- Dịp Ngọc Khánh thành lập Giáo xứ (1954 - 2014), Nhà Xứ được xây dựng lại, Khánh thành đúng vào ngày lễ Ngọc Khánh - Bổn Mạng Giáo xứ.

Giuse Phạm Đức Sự O.P (1954 - 1991)
Đaminh Hoàng Bình Thuận O.P (1991 - 1994)
Đaminh Đinh Viết Tiên O.P (1994 - 2004)
Đaminh Phạm Ngọc Điển (2004 - 2008)
Giuse Phạm Quang Sáng O.P (2008 - 2012)
Raphaen Nguyễn Văn Chúc (2012 - 2017)

Linh mục đương nhiệm: Giuse Phạm Hưng Vĩnh, O.P ( 2017 - )

Cha phó : Phaolô Nguyễn Cao Thắng, O.P ( 2017 - )