Lời Chúa: Am 8, 4-7; 1Tm 2, 1-8; Lc 16, 1-13
MỤC LỤC
1. Hãy là quản gia trung tín và khôn ngoan - Dã Quỳ
2. Bất trung hay trung tín - ViKiNi
3. Thái độ của ta với tiền của thế gian - Huệ Minh
4. Nước Trời hay tiền bạc?
5. Tiền bạc
6. Nhận lãnh để trao ban – Thiên Phúc
7. Tên quản lý khôn khéo
8. Suy niệm của Lm. Carôlô Hồ Bặc Xái
9. Sửdụng tiền bạc
10. Suy niệm của ĐTGM. Giuse Ngô Quang Kiệt
11. Sửdụng tiền bạc sao cho đúng – An Phong
12. Người quản lý trung tín
13. Trung tín – Lm Giuse Trần Việt Hùng
14. Nhìn rộng thấy xa – Lm. Ignatiô Trần Ngà
15. “Gieo gì gặt nấy” - Lm. Giuse TạDuy Tuyền
16. Quản lý trung tín – Lm Giuse TạDuy Tuyền
17. Suy niệm của ĐGM. Giuse VũDuy Thống
18. Không ai có thể được cứu độ nhờ tiền
19. Không thểlàm tôi hai chủ
20. Tiền bạc đối với người Kitô hữu
21. Giá trịđồng tiền – Lm Antôn Nguyễn Văn Tiếng
22. Khôn khéo
23. Nhận lãnhđểtrao ban – Thiên Phúc
24. Không thểlàm tôi hai chủ– Veritas
25. Tiền bạc - Lm. Giuse Nguyễn Văn Hữu
26. Không thểthờhai chủ– Achille Degeest
27. Hãy bắt đầu hơn là thếgian
28. Có tiền, hãyđem sửdụng!
29. Những đồng bạc lẻ
30. Bản năng - McCarthy
31. Suy niệm của Lm. Trầm Phúc
32. Tiền bạc - McCarthy
33. Tên quản lý khôn khéo
34. Tiền bạc của chúng ta làm Chúa quan tâm
35. Sửdụng của cải
36. Tích trữcủa cải thiêng liêng
37. Người nghèo
38. Hai chủ
39. Tiền của
40. Không thể làm tôi hai chủ
41. ChữT.
42. Suy niệm của Fx. Đỗ Công Minh
43. Tính cách
44. Quản lý bất lương – Lm Giacôbê Tạ Chúc
45. Suy niệm của P. ĐamianôĐinh Ngọc Thiệu
46. Khôn ngoan đích thực - Lm. Jos Phạm Thanh Liêm
47. Sựđánh động dữtợn
48. Có Chủ, Chủ nào? – Lm. Vũ Xuân Hạnh
49. Khôn ngoan của con cái sựsáng.
50. Công bằng xã hội - Lm Trần Bình Trọng
51. Phản bội - Lm Bùi Quang Tuấn
52. “Không ai có thểlàm tôi hai chủ”
53. Suy niệm của JKN
54. Hãy biết lo cho tương lai! – Jos. Vinc. Ngọc Biển
55. Biết khôn ngoan tiên liệu – Lm FX VũPhan Long
56. Chú giải mục vụcủa Hugues Cousin
57. Chú giải của R. Gutzwiller
58. Chú giải của Noel Quesson
59. Chú giải của Fiches Dominicales
60. Chú giải của William Barclay
61. Khủng hoảng – NhưHạ
62. Dùng tiền mua bạn
63. Suy niệm của Giuse Nguyễn Văn Thuần
64. Tham thì thâm – ĐỗLực
65. Chuyện khôn ngoan – Trầm Thiên Thu
66. Đất càng phì nhiêu, tượng thần càng nhiều
67. Hãy biết lo cho tương lai
1. Hãy là quản gia trung tín và khôn ngoan - Dã Quỳ
Cuộc sống trên trần gian là một hành trình đầy vất vả. Có người thì sung sướng nhẹ nhàng hơn trong công việc làm ăn, có người gian nan khó nhọc lao động, và mọi người gần như cả cuộc đời lao mình vào kiếm tiền để lo cho nhu cầu cuộc sống của mình và gia đình. Đó là sự thật của đời người và là con đường chung của phận người. Thế nên, mỗi người sẽ là quản gia quản lý cuộc đời mình, của cải mình làm ra, cũng như chính sức khỏe, tài trí và những ơn phúc thiêng liêng Chúa ban. Vậy, làm thế nào người Kitô hữu có thể là một quản gia khôn ngoan và trung tín với của cải vật chất và tinh thần để biết lo cho cuộc sống hiện tại và nhất là lo tìm kiếm Nước Trời? Chúng ta hãy lắng nghe những gì Chúa nói với ta qua Tin Mừng hôm nay.Trước Thiên Chúa, mỗi người chúng ta chỉ là một "Quản lý" chứ không phải ông chủ. Thiên Chúa nhân lành đã ban tràn muôn ân huệ cho chúng ta. Tất cả những gì chúng ta có như: sự sống, tài năng, trí tuệ, sức khỏe, của cải... Chúa đã tin tưởng trao phó cho chúng ta quản lý, nên ta không có quyền phung phí những ân huệ Chúa ban. Vậy ta có thể tiếp tục quản lý hay không là do chính chúng ta. Ta sẽ phải đến trước mặt Người và trả lời về tất cả những của cải vật chất và tinh thần mà ta đã, hay không làm phát triển và sinh lợi khi Người hỏi "Tôi nghe người ta nói gì về anh đó? Anh hãy phúc trình về công việc quản lý của anh."Vì thế, Chúa muốn chúng ta hãy là một người quản lý tốt lành và trung tín về tất cả những ân phúc ta đã lãnh nhận.
Người quản lý bất lương trong Tin Mừng đã lo lắng về việc bảo đảm cho tương lai, nên anh ta tranh thủ thời gian còn là quản gia để chuẩn bị "Mình sẽ phải làm gì đây...để sau khi mất chức quản gia, sẽ có người đón rước mình về nhà họ!" Nhưng anh ta chỉ khôn khéo tính toán và lo cho cuộc sống nơi cõi trần tạm bợ! Đối với người Kitô hữu, chúng ta có biết lo cho đời sống tương lai sau cuộc đời nơi trần thế như vậy không? Cuộc sống của chúng ta nơi trần gian, những hành động, lối sống của chúng ta sẽ quyết định tương lai vĩnh cửu của ta. Chúa Giêsu đã không ngừng nhắc nhở chúng ta "Hãy bán tất cả của cải mình mà bố thí. Hãy sắm những túi tiền chẳng bao giờ cũ rách, một kho tàng chẳng thể hao hụt ở trên trời."( Lc 12,33)
Chúng ta thấy nhận xét của ông chủ thật hài hước "Ông chủ khen tên quản gia bất lương đó đã hành động khôn khéo!" Lời khen ngợi này chắc hẳn không thật và không là của một ông chủ bình thường trong cuộc sống. Chắc chắn Chúa Giêsu không cổ vũ cho hành động bất lương của anh quản gia này. Nhất là hành động gian lận của cải của người khác. Chính vì thế, Chúa đau lòng nhận thấy "Con cái đời này khôn khéo hơn con cái sự sáng khi xử sự với người đồng loại!" Chúa cũng không lên án vấn đề làm kinh tế hay quản lý tài sản bởi vì trong lãnh vực này, đòi người quản lý khôn khéo và thông minh để làm sao cho sinh lợi, nhất là trong thời đại hôm nay. Tuy nhiên, Chúa căn dặn chúng ta, những Kitô hữu đừng có cùng sự khôn lanh và tài trí như người quản gia này đối với những "Công việc tinh thần". Vì chúng ta không thể đạt được gia tài Nước Trời bằng sự khôn khéo thế gian.
Chúng ta có đặt tất cả những tài năng, trí khôn để phục vụ Nước Trời không? Đây là điều Chúa muốn chúng ta, những Kitô hữu "Con cái ánh sáng", con của Cha chúng ta là Thiên Chúa Tình Yêu và Sự Sáng. Chúa mong chúng ta hãy chiếu tỏa ánh sáng chân thật, công bằng, tình yêu, bác ái...để đẩy lui và xóa tan đi bóng tối trong cuộc sống. Đừng chỉ giữ điều tốt lành, đức hạnh cho riêng mình. Hãy bận tâm và khôn khéo để sinh lợi, để loan báo Tin Mừng và làm cho Nước Chúa hiển hiện. Bởi vì "Ai trung tín trong việc nhỏ, thì cũng trung tín trong việc lớn." Đối với Chúa, việc lớn đó là "Sự sống vĩnh cửu", là của cải thiêng liêng, là kho tàng trong Nước Trời. Trái lại, tiền bạc chỉ là việc nhỏ.Vì thế, hãy nhớ "Việc nhỏ thì ít quan trọng", đó chỉ là cái tạm bợ, chóng qua, nhưng gia tài thiêng liêng mới là điều quan trọng hơn, để rồi ta xứng đáng là một quản lý trung tín và khôn ngoan.
Tiền bạc cũng không phải là của chân thật đối với con người. Sự giàu có không chắc làm cho chúng ta trở thành người tốt, cũng chẳng làm cho ta thông minh, hạnh phúc hay đạo đức hơn. Giá trị chân thật không ở nơi tiền bạc. Vì thế, với Chúa, tiền bạc là một vật bên ngoài. Đó là cái chúng ta "Có" chứ không phải "Là". Chúng ta có thể có rất nhiều mà vẫn là một người cùng cực, khổ tâm, bất hạnh...Chúa không đưa ra lời kết án về tiền bạc, nhưng trái lại, Người nói với chúng ta "Hãy dùng tiền của bất chính", hãy học để có thể trở thành một quản lý tốt biết "quản lý của cải chân thật" của chúng ta.
Ở một phương diện nào đó, bản chất tiền bạc thường được coi là gian dối, vì nó đối nghịch với Thiên Chúa. Với Chúa Giêsu, tiền bạc thường "Bất chính", là "mammon độc ác", nên Người đã căn dặn "Nếu anh em không trung tín trong việc sử dụng tiền của bất chính, thì ai sẽ tín nhiệm mà giao phó của cải chân thật cho anh em?" Chúa biết ý nghĩa thông thường của tiền bạc: rất khó kiếm được và rất ích lợi, nó là hoa trái của lao động. Nhưng nếu tiền bạc có được từ sự ức hiếp, gian lận hay tham ô, hà tiện...thì đó là bất chính vì là tước đoạt của những người khác. Và khi ấy người ta đã làm tôi tiền bạc và coi nó là mục đích tối hậu. Trái với anh quản lý bất lương gian lận của cải của chủ để mong những con nợ đón tiếp anh ta sống qua ngày sau khi mất việc, Chúa muốn chúng ta khôn khéo trong việc sử dụng tiền của do chính bàn tay lao động của chúng ta để đạt được gia tài Nước Trời.
Thế nên, Chúa chỉ cho môn đệ "Hãy dùng tiền của bất chính mà tạo lấy bạn bè", vì tiền của có thể phục vụ chúng ta và trở thành phương tiện chuyển tải tình yêu, đó là ý nghĩa sâu xa của dụ ngôn này. Mỗi người chúng ta cũng là những quản lý gia sản của mình, Chúa mong ta biết dùng để tìm kiếm Nước Trời bằng hành động bác ái chia sẻ như lời thánh Phaolô khuyên "Hãy chịu khó dùng đôi tay của mình mà làm ăn lương thiện để có gì chia sẻ với người túng thiếu."( Ep 4,28b) Đây là điều phúc cho chúng ta, có thể dùng tiền của để đạt được Nước Trời qua việc giúp đỡ anh em nghèo khó "Tạo lấy bạn bè, phòng khi hết tiền hết bạc, họ sẽ đón rước anh em vào nơi ở vĩnh cửu." Vì chỉ khi biết yêu thương chia sẻ với anh em ngay nơi trần thế này, ta mới xứng đáng hưởng tình yêu xum họp với họ trong Nước Trời.
Của cải và tiền bạc chính nó không phải là xấu. Nó chỉ là phương tiện, được sử dụng để phục vụ con người. Chúa muốn chúng ta hãy biết quản lý nó cách khôn ngoan và trung tín. Không để tiền bạc điều khiển ta hay làm chủ ta, bởi vì Kitô hữu "Không thể vừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi tiền của được." Xin Chúa Thánh Thần luôn soi sáng và hướng dẫn để chúng ta biết tỉnh thức, khôn ngoan mà sử dụng của cải đời này để đạt được hạnh phúc và vinh quang trên Nước Trời.
Lạy Chúa Giêsu, xin ban cho chúng con ơn khôn ngoan theo Tin Mừng, để chúng con biết tích lũy cho mình kho tàng trong Nước Trời bằng đời sống bác ái, cho đi cách quảng đại và biết sử dụng tất cả những ân huệ Chúa ban cách trung tín. Amen.
2. Bất trung hay trung tín - ViKiNi
(Trích trong ‘Xây Nhà Trên Đá’ của Lm. Giuse Vũ Khắc Nghiêm)Năm 1990, sau khi hành quyết Chủ tịch Ceaucescou (côsétcu) và bà vợ, nhà độc tài khét tiếng của nước Rumani, người ta thấy ngôi biệt thự của Chủ tịch, bên ngoài coi rất tầm thường, bên trong có 40 phòng sang trọng, trang hoàng bằng những bức tranh đắt tiền, phòng tắm thảm vàng, mỗi phòng đều có ti vi, video, máy lạnh tối tân. Tài sản của ông không kém gì cựu Tổng thống Noriêga nước Panama dính líu buôn lậu ma túy bị bắt giải sang tù ở Hoa Kỳ. Năm 1992 ở Việt Nam, ai cũng biết ông Giám đốc Ngân hàng Thanh Hương: Nguyễn Văn Mười Hai rất khôn khéo, mánh khóe câu khách hàng gửi tiền như nước vào Ngân hàng của ông, còn ông thì dùng tiền gian dối để ăn chơi: ngồi xe Mercedes hạng nhất, với những vệ sĩ là đầu đảng dao búa. Từ một anh bán hàng rong, chỉ mấy năm đột nhiên lên làm Giám đốc một Ngân hàng lớn nhất nước. Rồi hàng loạt các Ngân hàng khác sập tiệm vì lối làm ăn bất lương như vậy.
Đó là những quản lý bất trung, rất khôn khéo làm những việc bất lương. Nhưng rồi cũng có lúc “cháy nhà ra mặt chuột” như tên quản lý bất trung trong Tin Mừng hôm nay. Đức Giêsu chỉ khen cái khôn khéo chứ không khen cách làm bất trung của anh.
Cái khôn khéo thứ nhấtcủa anh là khéo ăn cắp tài sản của chủ, mà chủ không thấy. Chắc anh tham nhũng ăn chơi dữ lắm, người ta thấy đau lòng, cực lắm họ mới tố cáo cho chủ biết.
Cái khôn khéo thứ hailà anh biết lo đề phòng cho tương lai mua được nhiều bạn hữu cho anh tá túc khi bị cất chức. Anh nói: Tôi phải liệu thế nào để khi mất chức thì có người đón tiếp tôi về nhà.
Cái khôn khéo thứ balà anh biết cách giải quyết bớt xén của chủ cách hợp pháp, có giấy tờ hợp lệ rõ ràng. Anh gọi các con nợ làm văn tự lại: 100 thùng dầu, viết 50 thôi, 100 giạ lúa, viết 80 thôi… thế là cả hai cùng có lợi!
Thấy những kẻ bất trung khôn khéo làm những việc bất lương như thế, Đức Giêsu thở dài than tiếc cho con cái ánh sáng: “Con cái đời này khôn khéo hơn con cái ánh sáng khi xử sự với người đồng loại”. Con cái ánh sáng đáng lẽ phải khôn khéo làm những việc chân chính, nhất là trong việc sử dụng tiền của, như “dùng tiền của đời này mà mua lấy bạn bè, phòng khi hết tiền bạc, họ sẽ đón rước anh em vào gia cư vĩnh cửu”. Làm như thế mới thật là quản lý trung tín.
Mỗi người đều được Thiên Chúa đặt làm quản lý một gia tài trong cảnh vườn diệu quang như Adam Evà xưa. Gia tài nhỏ là những của cải vật chất, là thân xác mình, là địa lợi chung quanh. Gia tài lớn là những tài năng tâm trí, đức hạnh và linh hồn. Gia tài vô cùng quý giá là nguồn sống vô biên tuôn tràn từ các phép bí tích, từ lời hằng sống, từ trái tim và thần khí của Đức Giêsu. Ai là người quản lý trung tín và khôn ngoan thì biết khôn khéo dùng những gia tài ấy để kinh doanh, phát triển, đầu tư vào những công trình chân chính mà mua lấy bạn bè, sắm lấy những kho tàng, những viên ngọc quý trong nước Thiên Chúa. Đó là cách xử sự khôn khéo của con cái ánh sáng.
Cách xử sự khôn khéo trước nhấtlà hướng về Thiên Chúa, là chủ của mình, mến Chúa là ưu tiên hàng đầu. Làm tôi Chúa mới mong từ bỏ làm tôi tiền của. Làm tôi Chúa bắt đầu bằng lắng nghe lời Chúa: “Lạy Chúa, xin Chúa phán vì tôi tớ Chúa đang lắng nghe” (1Sm. 3, 9), để rồi sẵn sàng xin vâng: “Vâng, tôi là nô tỳ của Chúa, xin Chúa cứ làm cho tôi như lời sứ thần nói”. Sứ thần nói hãy nhận Chúa Thánh Thần, đón rước Đức Giêsu vào lòng (Lc. 1, 30-38), Đón rước Đức Giêsu ngự xuống trên bàn thờ mọi ngày, lắng nghe Người nói trong Thánh lễ và lãnh nhận Thánh Thần trong các phép Bí tích và trong chiêm niệm, trong cầu nguyện liên lỉ, để hô hấp lấy hơi thở thần khí Đức Giêsu, cho ta được kêu lên với Thiên Chúa: “Ba ơi, ba” với hết tình con thảo.
Cách xử sự khôn khéo thứ hailà hướng về con người. Con người tuyệt diệu nhất là hiền mẫu Maria đầy tình yêu thương chan chứa, yêu thương những đứa con đau thương trong tội lỗi đến thí mạng sống con mình trên thập giá. Tiếp đến những bậc thầy hiển thánh tông đồ, tử đạo, đồng trinh, hiển tu, mục tử, chân phước là những tôi tớ trung tín và khôn ngoan nhất của Chúa. Các Đấng đang kêu mời chúng ta nhập vào đoàn người đi theo chân Chúa, đến soi sáng cho muôn dân thấy Thiên Chúa là Cha nhân hậu và Đức Giêsu, Đấng cứu độ muôn đời. Xin cho chúng ta biết làm đệ tử của các Ngài. Sau cùng là kết bạn với những người bé nhỏ, những em út tội nghiệp, sầu khổ đáng thương nhất của Chúa. Những người đó là hình ảnh của Đức Giêsu nghèo khổ không có hòn đá gối đầu, đói khát mà chỉ được uống dấm chua, ta đói chỉ có bông lúa ăn trẩy, ta là khách lạ chỉ có máng cỏ bò lừa cho trọ, ta bị bắt bớ, tù đầy, đánh đập, vác thập giá, bị đóng đinh, chết treo không giường chiếu. Xin cho con biết làm bạn chia sẻ tiền của, sự sống, tình thương và bao nhiêu nỗi nhọc nhằn, đắng cay, chua xót với các bạn chí thiết đó.
Cách xử sự khôn khéo thứ balà sống hợp pháp, hợp pháp với giới răn của Chúa, hợp pháp với tình người, hợp pháp với nhân phẩm bản chất cao quý thiên chức làm người, người có tình thương, người có lý trí, người có nghị lực, “người chính tâm, thành ý, tri trí và cách vật để tu thân, tề gia, trị quốc bình thiên hạ, làm cho tứ hải giai huynh đệ”.
Lạy Chúa, xin soi sáng, trợ giúp và đổi mới chúng con nên tôi tớ trung tín và khôn ngoan như vậy.
3. Thái độ của ta với tiền của thế gian - Huệ Minh
Ngày nay, chúng ta nhận thấy rất nhiều người dùng tiền để mua chuộc, để thăng quan tiến chức; hay có những người giàu vì làm ăn bất chính, nên họ thường rửa tiền để tránh sự dòm ngó của người khác. Những người như thế thường bị xã hội lên án vì hành động bất nhân của họ.Thánh Luca thường hay dùng câu chuyện để dẫn vào một bài học. Câu chuyện là tuỳ, bài học là chính. Ở đây câu chuyện là sự khéo léo xoay xở của một tên quản lý bất lương. Vì là điều tuỳ, nên thánh Luca đã không quan tâm đến những chi tiết, chúng ta chỉ biết anh ta bị mang tiếng là đã phung phá sản nghiệp của chủ và bị cho nghỉ việc.
Lời Chúa Giêsu cảnh cáo sự dại dột của con người khi sử dụng tiền bạc của cải vật chất làm băng hoại đời sống con người hôm nay và mai sau. Và Chúa muốn mượn hình ảnh người quản lý để gửi đến cho tôi, cho bạn một thông điệp quan trọng: mỗi người là một người quản lý của Thiên Chúa, người quản lý phải khôn ngoan biết làm lợi cho Thiên Chúa, người quản lý phải biết tích lũy cho mai sau.
Trang Tin Mừng hôm nay Chúa Giêsu kể dụ ngôn “Người quản gia bất trung” đã làm thiệt hại cho ông chủ, nên đã bị ông chủ thải hồi. Nhưng, mặt khác, Chúa Giêsu lại khuyên họ hãy học theo gương người quản gia, vì ông ta đã biết dùng tiền của bất chính để mua chuộc bạn hữu, đã biết lo cho tương lai vận mệnh của mình.
Những người không muốn biết Thiên Chúa thì họ cho rằng thân xác, trí khôn, của cải, phương tiện họ có, là của họ làm ra. Họ làm chủ tất cả. Họ muốn sử dụng sao là quyền của họ. Họ thật lầm tưởng: tưởng họ làm ra và tưởng họ có quyền, hóa ra, họ không giữ được gì cho mình cả, kể cả thân xác, và hóa ra, họ đang làm nô lệ cho thân xác, cho tiền bạc, cho những phương tiện.
Người Do Thái thời bấy giờ, có nhiều người giàu có, họ thường lắm đồn điền ở nhiều nơi. Ông chủ không thể hiện diện cùng lúc tại nhiều chỗ được, vì thế, họ thường đặt những quản gia để trông nom kho lẫm và thay mặt mình để quản lý, điều hành mọi công việc.
Người quản lý này bất lương ở chỗ nào, chúng ta không được rõ. Chỉ biết anh ta bị tiếng phá của nhà chủ. Ông này gọi anh ta đến để báo tin ông ta sẽ cho anh nghỉ việc. Thật là một tin bất ngờ sét đánh. Bỏ nhà này anh sẽ đi đâu? Sinh sống thế nào? Cuốc mướn thì không có sức, đi ăn mày thì xấu hổ. Vậy chỉ còn một cách tìm được người để nhờ vả. Anh vội vàng gọi các con nợ của chủ đến. Anh làm ơn cho họ để sau này họ sẽ giúp đỡ anh. Anh biến họ nên những kẻ đồng lõa. Và thấy lợi trước mắt họ đã làm theo anh.
Cư xử như vậy, đối với chủ là bất lương. Nhưng đó là khôn ngoan thế gian. Ðức Giêsu khen sự khôn ngoan đó vì Người thấy con cái đời này khôn khéo hơn con cái sự sáng. Người đã không khen các việc làm của người quản lý kia, vì anh ta là kẻ bất lương mà! Nhưng Người phải nhận rằng anh ta khôn khéo và mau lẹ. Và Người đau lòng khi nghĩ tới bình diện Nước Trời người ta không mau lẹ và khôn khéo như vậy. Này, Người đã đem ơn cứu độ đến trong lời giảng và gương sáng của Người, nhưng sao người ta hững hờ và chậm chạp đến như vậy! Gioan tẩy giả đã nói rằng: rìu đã được mang đến đặt dưới chân cây, Thiên Chúa sắp phán xét thái độ của loài người, thế mà người ta vẫn lững thững. Họ không lanh lẹ mau trí đối với Nước Trời như người quản lý ở bất lương kia đã mau trí lanh lẹ đối với sự việc ở đời này. Và đó là điều đau lòng và đáng trách!
Tưởng nghĩ mọi người nên nhớ cho rằng mọi sự đều là của Chúa, và chúng ta chỉ là người quản lý mà thôi. Mà nếu chỉ là quản lý, thì phải biết giới hạn, phải biết được vai trò của mình đến đâu và phải lo chu toàn trách vụ mà ông chủ trao cho, vì thế, ta phải trung thành và giữ chữ tín trong khi làm việc: “Không gia nhân nào có thể làm tôi hai chủ. Vì hoặc sẽ ghét chủ này mà yêu chủ kia, hoặc sẽ gắn bó với chủ này mà khinh dể chủ kia. Anh em không thể vừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi tiền của được”(Lc 16,16).
Người Công Giáo phải luôn được nhận biết như là những người sát cánh với người nghèo và những người quảng đại trong việc giúp đỡ họ. Chúng ta được kêu gọi để trở nên một người: “Làm bạn với những người nghèo qua việc chúng ta dùng những hàng hóa, đặc sản của thế giới này”. Chúng ta có quyền trông đợi trở nên những người mà Thiên Chúa có thể tin tưởng để trao phó tài sản, vì chúng ta biết chia sẻ nó cho những người khác.
Và rồi, thái độ cần thiết là ta cần tránh những hình thức lạm quyền và sa đà vào tình trạng tội lỗi. Hãy biết chia sẻ cho người khác để làm giàu trước mặt Thiên Chúa và có lợi cho phần hồn của mình. Chia sẻ bác ái được ví như một sự cầu lần, nay người, mai ta: “Người giàu giúp kẻ nghèo ở đời này, nhưng người nghèo giúp kẻ giầu trong đời sau”. Thật thế, “Thương xót kẻ khó nghèo là cho Đức Chúa vay mượn, Người sẽ đáp trả xứng đáng việc đã làm”(Cn 19,17).
Qua dụ ngôn, Chúa Giêsu đã đi từ bình diện trần gian sang bình diện Nước Trời. Ngài nói đến sự khôn khéo của con cái thế gian mà thúc giục con cái sự sáng hãy lanh lẹ hơn đối với công việc thiêng liêng. Chúa không chấp nhận thái độ tham lam tiền bạc, biến tiền bạc nên thần tượng, ngược lại Ngài muốn chúng ta dùng tiền bạc để chia sẻ và giúp đỡ kẻ khác. Thái độ trước coi tiền bạc là một thứ tôn giáo, quan điểm sau nhờ tôn giáo mà chúng ta thấy cần phải chia sẻ mọi sự với mọi người.
Thế nên ta phải biết lo cho tương lai của chính mình như người quản gia trong Tin Mừng hôm nay: “Hãy dùng tiền của bất chính mà tạo lấy bạn bè, phòng khi hết tiền hết bạc, họ sẽ đón rước anh em vào nơi ở vĩnh cửu” (Lc 16,9). Hãy mua lấy Nước Trời và làm giàu trước mặt Thiên Chúa là trách nhiệm hàng đầu của chúng ta. Thật vậy, tiền của vật chất rồi sẽ qua đi, nhưng chỉ có Chúa là tồn tại, vì thế hãy tìm mọi cách mà xây dựng, mua lấy Nước Trời cho cuộc sống mai hậu. Hãy biết lo cho tương lai của mình cách cẩn trọng.
Qua Trang Tin Mừng hôm nay, có cơ hội để ta kiểm điểm lại thái độ của mình: chúng ta kiếm tiền của như thế nào? Ta chi tiêu tiền bạc như thế nào? Đồng thời thành khẩn cầu xin Chúa ban cho ta một nghị lực dứt khoát và can đảm để luôn chế ngự được hấp lực của đồng tiền, biết cách sử dụng tiền bạc của cải trần gian để đem lại ấm no, hạnh phúc đời này và cả đời sau nữa.
4. Nước Trời hay tiền bạc?
(Suy niệm của Lm. GB. Trần Văn Hào)Người ta vẫn thường nói: “Có tiền mua tiên cũng được” hoặc “Miệng người sang có gang có thép!” Đồng tiền trởthành chiếc chìa khóa vạn năng, có thểmởra mọi cánh cửa. Người ta dùng tiền đểmua bằng cấp, đểchạy chọt tìm những vịthếcao trong xã hội, đểtậu nhà cao cửa rộng và ngay cảđểcó được vợđẹp con khôn. Điều này chúng ta thấy rất rõ trong cuộc sống hiện tại. Nhưng, trong bài Tin Mừng hôm nay, Chúa mạnh mẽkhẳng quyết: “Anh em không thểvừa làm tôi Thiên Chúa lẫn tiền của được”. Có vẻnhưChúa Giêsumuốn mạnh mẽtuyên chiến với tiền bạc, nhưmột đối thủkhông đội trời chung. Cảba bài đọc hôm nay gợi lên một thách đốxem chúng ta chọn cái gì, tiền bạc hay nước trời?
Sựkhôn ngoan của Nước Trời
Đểminh họa cho giáo huấn trên, Chúa kểdụngôn vềngười quản lý bất lương. Tay quản lý này rất khôn khéo, toan tính đểthu lợi cho mình. Có thểnói, anh ta rất quỷquyệt và gian manh, khi nghĩvềhậu vận tương lai, ‘cuốc đất thì không nổi, ăn mày thì hổngươi’. Ông chủtrong câu chuyện khen tên quản gia đó là một người khôn khéo (c.8). Nhưng đó chỉlà khôn ngoan theo kiểu thếgian. Chúa kết luận với nhận định: “Quảthật, con cái đời này khôn hơn con cái sựsáng”. Nhưvậy, Chúa Giêsu muốn đưa dẫn chúng ta đến sựkhôn ngoan đích thực, không theo kiểu thếgian nhưng theo hướng đích của Tin mừng.
Không phải Chúa khen ngợi sựquỷquyệt ma mãnh của người quản lý bất lương kia, nhưng từcâu chuyện, Ngài mời gọi các môn sinh hãy biết ‘dùng tiền bạc bất chính mà tạo lấy bạn bè’, tức là phải biết sửdụng của cảiđời này theo tiêu chuẩn khôn ngoan Ngài vạch dẫn.
Ông Jean Paul Satre, một triết gia hiện sinh vô thần đã viết tác phẩm khá nổi tiếng tựađề‘La nausée’. Ông chủtrương một lối sống hiện sinh, lấy tiền bạc làm chuẩn mực và làm thước đo mọi giá trịđểkiến tạo hạnh phúc. Nhưng cuối cùng, tiền bạc cũng không thểlàm ông thỏa mãn những khao khát. Ông chỉthấy cuộc sống mình hoàn toàn vô nghĩa khiến ông muốn nôn mửa ra. ‘La nausée’ có nghĩa là ‘Cơn buồn nôn’. Chắc chắn mỗi người chúng ta đều đã kinh qua những kinh nghiệm thươngđau và phũphàng vềtiền bạc.Điều quan trọng là chúng ta phải hành xửkhôn ngoan theo hướng của Tin Mừng. Đây là sựkhôn ngoan được Chúa nhấn mạnh qua dụngôn hôm nay.
Cũng tương tựtrong bài đọc 1, tiên tri Amos nặng nềcảnh cáo những kẻdùng tiền bạcđểmua người cơhàn, đổi lấy phẩm giá của những người cùng khổ. Ngạn ngữphương Tây có viết: “Tiền bạc là một tên đầy tớtốt, nhưng lại là một ông chủxấu”, hoặc nhưcâu nói của một triết gia người Pháp: “Tiền là phương tiện của kẻkhôn ngoan nhưng lại là mục đích của kẻngu xuẩn”. Cách sửdụng tiền bạc cho đúng mục đích, là điều Chúa muốn nói tới hôm nay.
Có một truyền thuyết kểlại một phong tục kỳlạtại một vương quốc kia. Trong vương quốc nhỏbé ấy, ai cũng có thểlàm vua, nhưng chỉđược trịvì trong một năm, sau đó sẽbịđày ra một hòn đảo xa xôi và sốngởđó cho đến chết. Một ông vua nọđã rất khôn khéo. Trong một năm cai trịvương quốc, ông đã thu tích rất nhiều của cải đểchuyển ra hòn đảo mà sau này ông ta sẽđến ở.Truyền thuyết này cũng phần nào tương hợp với dụngôn vềngười quản lý bất lương mà bài Tin Mừng hôm nay nói đến.
Không ai có thểlàm tôi hai chủ
Tiền bạc hay nước trời, chúng ta chọn cái gì? Đây là câu kết luận mà Chúa muốn nhắm đến. Chúa không dạy chúng ta phải ghê tởm và xa tránh tiền bạc, nhưng biết sửdụng nó đểmua lấy nước trời. Trong ba năm rao giảng, chính Chúa Giêsu cũng đã dùngđến tiền bạc. Ngài đã cắtđặt Giuđa làm người quản lý. Ngài cũng nhận sựtrợgiúp vật chất từnhững phụnữgiàu có. Chúa cũng mượn ngôi nhà của một người giàu đểăn bữa vượt qua với các môn đệtrước khi lên đường thụnạn. Điều Chúa Giêsu muốn nói là chúng ta đừng trởnên nô lệcho tiền bạc. ‘Không thểvừa làm tôi Thiên Chúa vừa làm tôi tiền của được’.
Trong sinh hoạt của Giáo hội, Giáo hội cần những nguồn tài chính đểxây dựng những nơi thờphượng hay đểtổchức những hoạtđộng tông đồ, nhưng cũng dễxảy ra lạm dụng. Anh em Tin lành, đặc biệt ông tổLutherô và Calvinô rất dịứng với việc dùng tiềnđểxin lễ. Giáo luật vẫn cho phép các linh mục nhận và hưởng bổng lễ, nhưng phải tuân thủkỷluật cách nghiêm túc. Bổng lễđược nhận với hai mục đích, một mặt giúp nuôi sống các tưtếvà mặt khác, cũng đểđóng góp vào những thiện ích chung của Giáo hội. ‘Simonia’ (buôn thần bán thánh) là một thứtội mà Giáo hội kiên quyết loại trừ.
Tiền bạc vẫn luôn là vấn đềmuôn thuở, là tên cám dỗkhủng khiếp nhất tấn công tất cảmọi người. Lời cảnh báo của Chúa Giêsu hôm nay ‘Không ai có thểlàm tôi hai chủ’ vẫn luôn mang tính thời sự, chạmđến ‘vùng cấm’ tếnhịnhất của mọi Kitô hữu, nhất là của các anh em linh mục.
Kết luận
Thánh Augustinô đã viết trong bộsách Tựthuật của Ngài: “Cuộc đời của chúng ta là một cuộc tìm kiếm không ngừng”. Cái chúng ta đang kiếm tìm là gì? Tiền bạc hay nước trời? Ngài đã cầu nguyện với Chúa: “Lạy Chúa, linh hồn con khao khát Chúa cho đến khiđược yên nghỉtrong Ngài”. Còn chúng ta, chúng ta đã cầu nguyện với Chúa ra sao? Chúng ta khát khao Thiên Chúa hay tiền bạc?
5. Tiền bạc
Chủđềcủa phần phụng vụhôm nay là việc sửdụng tiền của hay nói đúng hơn đó là vấn đềtiền của trong mối liên hệgiữa người với người.Thực vậy, qua bài đọc I, tiên tri Amốt loan báo những hình phạt Thiên Chúa sẽgiáng xuống trên dân Do Thái, bởi vì họđã đàn áp những kẻnghèo khổbần cùng, nghĩa là họđã coi trọng tiền của hơn con người. Đặc biệt bài đọc thứIII với câu chuyện vềngười quản lý bất lương đã biết dùng đồng tiền đểmua chuộc nhân nghĩa và qua đó, Chúa Giêsu đã nói vềviệc sửdụng tiền của.
Tại Galilêa, các chủđồn điền thường không sống nơi trang trại của mình, trái lại họtrao phó công việc khai thác cho một người quản lý và các tá điền. Người quản lý sẽhành động theo ý mình nhưng thỉnh thoảng phải tính sổvới chủ. Câu chuyệnđã trình bày một trường hợp kém may mắn,đó là ông chủđã gặp phải một tên quản lý bất lương. Hắn ta lợi dùng cơhộiđểbiển thủtiền bạc và hoa lợi của chủ,đếnđộngười ngoài cũng hay biết và tốcáo với chủ. Ông chủcho đòi người quản lý đến tính sổvà sau đó sẽbắt phải nghỉviệc. Người quản lý thấy mình bịđặt trước một tương lai đen tối và đểđối phó với tình thế, cũng nhưđểbảođảm cho tương lai, hắnđã lợi dụng những ngày còn lạiđểsửađổi văn tựcủa các con nợ. Những con nợnày có thểlà các tá điền, nhưng cũng có thểlà các người mua bán nông sản. Sốnợnày tính ra không phải là nhỏ. Một trăm thùng dầu, vịchi khoảng 4.500 lít. Rồi lại 1000 giạlúa nữa.Đồng thời phầnđược bớtđi cũng rất lớn, người thì 50% kẻthì 20% nghĩa là sốnợđược bớtđiđủlớnđểcon nợphải mang ơn tên quản lý và rồi sẽphải trảơn bằng cách rước hắn ta vềnhà một khi hắn ta bịthôi việc.
Thếnhưng tại sao Chúa Giêsu lại khen tên quản lý gian dối và bất lương ấy? Thiết tưởng đểtrảlời câu hỏi này chúng ta cần phải hiểu cho đúng ý tưởng của Chúa. Dĩnhiên ởđây Chúa không khen ngợi sựbất lương, sựgian giảo của hắn, nhưng điều Người muốn chúng ta bắt chước đó là phải có thái độtỉnh táo, khôn ngoan và nhanh nhẹn, nhận ra tính cách cấp bách của thời thế, đểrồi có được những hành động thích hợp theo đúng những đòi hỏi của Chúa, chứkhông phải là chạy theo những toan tính của người đời. Một lần nữa, Chúa Giêsu đặt chúng ta trước một sựchọn lựa. Thời buổiđãđến và chúng ta phải dứt khoát chọn lựa giữa việc làm tôi Thiên Chúa và làm tôi tiền của. Vậy chúng ta đã thực sựchọn lựa hay chưa?
Dưới cái nhìn của Chúa Giêsu, tiền của có sức làm cho con người trởthành nô lệ, nó là nhưmột thứthần tượng của con người, hay nhưchúng ta thường bảo: tiền của là một tên đầy tớtốt nhưng nó lại là một ông chủhà khắc, bởi vì nó sẽbóp nghẹt những tình cảm tốtđẹp của chúng ta đối với Chúa cũng nhưđối với anh em. Bao lâu tiền của chỉlà phương tiện thì nó còn đem lại lợi ích cho chúng ta. Thếnhưng, một khi nó đã trởthành mụcđích củađời sống, nó sẽkhiến chúng ta quên lãng Thiên Chúa và sẵn sàng bóc lột và làm cho người khác phải khổđau và túng thiếu.
6. Nhận lãnh để trao ban – Thiên Phúc
(Trích dẫn từ ‘Như Thầy Đã Yêu’)Có một nhà kia tính mời vài đạo sĩ tới lập đàn giải trừ tai nạn. Một đạo sĩ nọ tham lam, muốn một mình hưởng trọn số tiền chủ nhà trả ông, liền nhận bao thầu hết việc lập đàn cúng bái.
Ông ta chẳng kể ngày đêm. Làm việc luôn tay luôn chân, không hề ngơi nghỉ. Cứ như thế đến ngày thứ ba thì kiệt sức, đơ tay, ngã vật ra đất. Chủ nhà sợ ông ta chết, mang hoạ, liền thuê người khiêng ông về miếu. Đạo sĩ nghe vậy, cố ngước đầu lên thì thào:
Ông hãy đưa tiền thuê người cho tôi, tôi tự mình lần về miếu cũng được.
***
Những người coi đồng tiền to hơn mạng sống của mình, rốt cuộc cũng chẳng được gì. Thấu hiểu lòng ham mê tiền bạc của con người, Chúa Giêsu đã kể dụ ngôn người quản gia khôn khéo. Người khen ông quản gia khôn khéo không phải vì hành động bất lương của ông, nhưng vì ông biết lo xa cho tương lai của mình. Ông khôn khéo vì ông biết dùng tiền của tạm bợ để mua lấy bạn hữu.
Nếu "con cái đời này" biết phải làm gì và làm cách nào đối với tiền của để to liệu cho ngày mai, thì tại sao "con cái sự sáng" lại không biết sử dụng ơn Chúa ban trong hiện tại để lo cho phần rỗi của mình ở tương lai?
Nếu người quản gia bất lương biết dùng tiền của bất chính để mua lấy bạn hữu, sao người tín hữu lại không biết sử dụng của cải phù dù, chia sẻ cho người nghèo khó để mua lấy bạn hữu Nước Trời.
Nếu người ta căn cứ vào cách dùng tiền của để biết được lòng người có trung tín hay không, thì tại sao chúng ta lại không "trung tín trong việc nhỏ" là sử dụng tiền của để bảo đảm cho ta của cải chân thật đời sau?
Thật vậy, chúng ta không trở nên giàu có với những điều mình đã nhận lãnh, mà là với những điều mình đã trao ban. Tác giả Augier còn viết: "Trong dự tính của Thiên Chúa, người giàu chỉ là viên thủ quĩ của người nghèo". Vì thế, chỉ khi nào biết quảng đại trao ban cho những kẻ thiếu thốn, chúng ta mới thực là những quản gia biết làm theo ý chủ, những quản gia trung tín và khôn ngoan. Chỉ khi nào biết coi tiền của là phương tiện phục vụ cho cùng đích là Nước Trời chúng ta mới thựïc sự "làm tôi Thiên Chúa".
***
Lạy Chúa, trong khi chúng con đang bôn ba tìm kiếm những của cải tạm bợ đời này, xin cho chúng con cũng biết khôn ngoan tích trữ cho mình gia tài vĩnh cửu là hạnh phúc Nước Trời. Amen.
7. Tên quản lý khôn khéo
Thánh Luca thường hay dùng câu chuyện đểdẫn vào một bài học. Câu chuyện là tuỳ, bài học là chính. Ởđây câu chuyện là sựkhéo léo xoay xởcủa một tên quản lý bất lương. Vì là điều tuỳ, nên thánh Luca đã không quan tâm đến những chi tiết, chúng ta chỉbiết anh ta bịmang tiếng là đã phung phá sản nghiệp của chủvà bịcho nghỉviệc.Trước cái tin bất ngờnhưsét đánh này, anh đã tính toán, giảm bớt sốnợcủa những người đã vay mượn ông chủ, biến họtrởthành người bạn, những kẻđồng loã, sau này sẽgiúp đỡanh. Cưxửnhưvậy là bát lương đối với chủ, nhưng đó lại là sựkhôn ngoan của thếgian. Chúa Giêsu khen ngợi sựkhôn ngoan đó vì Ngài thấy con cái thếgian đã khôn khéo hơn con cái sựsáng. Ngài không khen ngợi việc làm của hắn, vì hắn là kẻbất lương, nhưng Ngài phải nhận rằng hắn là một kẻkhôn khéo và mau lẹ. Ngài đau lòng khi nghĩtới bình diện Nước Trời, người ta đã không mau lẹvà khôn khéo nhưvậy. Ngài đã đem ơn cứu độđến trong lời giảng và gương sáng của Ngài, nhưng sao người ta lại hững hờvà chậm chạp quá vậy. Đó là điều đau lòng và đáng trách. Nhưng nếu muốn mau lẹvà khôn khéo đối với Nước Trời, thì chúng ta phải làm gì?
Và đây là bài học, là phần chủyếu Chúa muốn gởi đến cho chúng ta. Thánh Luca đã không đưa ra một câu trảlờiđầyđủ, vì các công việc phải làm đểđón nhận Nước Trời thì nhiều và mỗi lần giảng, Chúa Giêsu lại nêu lên một góc cạnh nào đó. Điều Chúa muốn giáo huấn chúng ta hôm nay đó là vấn đềtiền bạc.
Trước hết Ngài muốn khuyên chúng ta hãy bắt chước óc sáng tạo và sựtích cực của tên quản lý mà lo lắng đến việc Nước Trời.Đồng thời cũng hãy bắt chước hắn trong việc tìm cách bảo đảm cho tương lai của mình. Hắn đã tìm cách bảo đảm tương lai đời này thì chúng ta là con cái sựsáng, cũng phải tìm cách bảo đảm tương lai ởđời sau. Vậy phải làm gì và tiền củađời này có giúp ích được gì chăng?
Dĩnhiên là có. Hãy dùng nó mà tậu của cho mình một kho tàng ởtrên trời, nơiđó không có mối mọt và trộm cướp. Ngược lại nếu chỉdùng tiền bạc mà làm ănởđời này thì khốn cho kẻngu ngốc vì khi chết liệu có mang theo được hay không? Nhưng thếnào là dùng tiền bạc đểtậu cho mình một kho tàng ởtrên trời?
Của cải vật chất được ký thác cho chúng ta không phải đểchúng ta giữlàm của riêng và coi đó nhưthần thượng đểtôn thờ, nhưng đểchúng ta chia sẻvới anh em, làm cho không ai còn thiếu thốn. Vậy chúng ta phải chọn lựa: Hoặc coi tiền bạc là đối tượng mình phải tìm kiếm chất chứa cho thật nhiều, hoặc coi nó nhưcủa ký thác đểgiúp đỡlẫn nhau. Quan điểm trên xem tiền bạc thành thần tượng. Còn quan điểm dưới, coi nó chỉlà phương tiện xây dựng hạnh phúc chung cho mọi người.
Nhưthếqua dụngôn, Chúa Giêsu đã đi từbình diện trần gian sang bình diện Nước Trời. Ngài nói đến sựkhôn khéo của con cái thếgian mà thúc giục con cái sựsáng hãy lanh lẹhơn đối với công việc thiêng liêng. Chúa không chấp nhận thái độtham lam tiền bạc, biến tiền bạc nên thần tượng, ngược lại Ngài muốn chúng ta dùng tiền bạc đểchia sẻvà giúp đỡkẻkhác. Thái độtrước coi tiền bạc là một thứtôn giáo, quan điểm sau nhờtôn giáo mà chúng ta thấy cần phải chia sẻmọi sựvới mọi người.
8. Suy niệm của Lm. Carôlô Hồ Bặc Xái
Chủ Ðề: Cách quản lý tiền của"Anh em không thể vừa làm tôi Thiên Chúa vừa làm tôi tiền của được" (Lc 16, 13)
I. Dẫn vào Thánh lễ
Anh chị em thân mến
Trong thời đại kinh tế thị trường và văn minh hưởng thụ ngày nay, tiền bạc là một cám dỗ rất lớn, tiền bạc có thể làm cho người ta quên mất tình nghĩa với anh em và xa rời tình yêu Thiên Chúa.
Trong Thánh lễ này, chúng ta hãy nghe lời Chúa dạy chúng ta biết sử dụng tiền bạc như thế nào để nó luôn là đầy tớ phục vụ mình, chứ không bao giờ là ông chủ bắt ta nô lệ nó.
II. Gợi ý sám hối
Chúng con quá mải mê kiếm tiền đến nỗi nhiều khi lơ là bổn phận đối với Chúa.
Chúng con quá coi trọng tiền bạc đến nỗi nhiều lần lỗi công bình và bác ái.
Chúng con chưa yêu mến Chúa trên hết mọi sự.
III. Lời Chúa
1. Bài đọc I (Am 8, 4-7)
Ngôn sứ Amos mạnh mẽ lên án những tội lỗi của người giàu:
Họ mê kiếm thêm tiền đến nỗi ngay trong những ngày lễ như mồng một và sabát họ chỉ mong cho ngày lễ ấy chóng qua để họ tiếp tục làm ăn kiếm thêm tiền.
Khi làm ăn, họ dùng đủ cách gian lận "làm cho cái đấu nhỏ lại, cho quả cân nặng thêm".
Đặc biệt họ khai thác và bóc lột những người nghèo.
2. Đáp ca (Tv 112)
Ca ngợi Chúa vì đã cứu giúp và nâng đỡ những người nghèo.
3. Tin Mừng (Lc 16, 1-13)
Trong đoạn Tin Mừng này, Chúa Giêsu dạy môn đệ mình cách xử dụng tiền bạc của cải vật chất. Trước tiên Ngài dùng một dụ ngôn (người quản gia), và sau đó nói về cách xử dụng tiền của.
a. Dụ ngôn người quản gia: đối với dân Do Thái, quản gia không phải chỉ là một trong những người làm mướn ăn lương của chủ, mà là một nhân vật rất có thế lực. Quản gia là người thay mặt chủ để lo những chuyện tài sản trong nhà. Do đó có quyền thu xếp tài sản của chủ cách nào tùy ý miễn sao có lợi cho chủ thôi. BJ nói quản gia không có lương, nên thường tìm thu nhập thêm bằng cách kê thêm số của cho vay. Thí dụ cho vay 100 kê thành 120.
- Chúa Giêsu nói người quản gia trong dụ ngôn này là "bất lương". Các nhà nghiên cứu Thánh Kinh còn bàn cãi nhau về sự "bất lương" này (ăn gian tiền của chủ? cho vay ăn lời cắt cổ? hay là sửa đổi giấy nợ?... ).
- Nhưng điều Chúa Giêsu muốn ta noi gương nơi người quản gia này là cách xử dụng tiền của: Người quản gia này là "con cái thế gian", thế mà còn biết sử dụng của cải một cách khôn khéo bằng cách cho đi của cải hiện tại để đổi lấy sự bảo đảm cho tương lai. "Con cái của sự sáng" phải noi gương đó, phải biết dùng của cải thế gian mà mua sắm của cải trên trời.
b. Những điểm đáng chú ý trong lời Chúa Giêsu dạy về tiền của:
Ngài đánh giá tiền của là "gian dối".
Ngài khuyên dùng tiền của đời này để mua lấy những giá trị đời sau.
Phải coi tiền của là đấy tớ phục vụ mình, chứ đừng coi chúng là ông chủ mà mình phải làm nô lệ.
Chính những người được coi là đạo đức như biệt phái mà cũng mang tính tham lam.
4. Bài đọc II (1 Tm 2, 1-8) (Chủ đề phụ)
Thánh Giacôbê khuyên tín hữu mình đừng ganh tị tranh chấp với nhau:
Nguồn gốc của tranh chấp là lòng tham
Thay vì tranh chấp, hãy tích cực xây dựng hòa bình.
IV. Gợi ý giảng
* 1. Dùng tiền của hiện tại để mua bảo đảm cho tương lai
Dụ ngôn này nói tới một người quản gia kia bị tố cáo là phung phí tài sản của chủ nên bị chủ báo tin là sẽ cho thôi việc. Anh ta lo sợ trước viễn tượng một tương lai bấp bênh nên đã tìm cách xoay sở, để sau này khi anh mất việc thì có nhiều người giúp đỡ anh.
Mấu chốt của câu chuyện là cách xoay sở của anh: anh gọi những người thiếu nợ đến và sửa lại giấy nợ, nghĩa là giảm bớt phần nợ mà họ phải trả. Làm như thế họ sẽ biết ơn anh và sau này sẽ giúp anh để đền ơn.
Thế nhưng cách xoay sở bằng cách sửa lại giấy nợ như thế có lương thiện hay không? Hiện có hai lối giải thích:
- Giải thích thứ nhất cho rằng anh ta không lương thiện: lẽ ra con nợ thứ nhất phải trả cho chủ 100 thùng dầu thì anh bớt đi chỉ còn phải trả 50 thùng thôi; con nợ thứ hai lẽ ra phải trả 1000 thùng lúa thì anh bớt đi chỉ còn 800. Như thế là làm thiệt hại cho chủ. Anh ta lấy một phần tài sản của chủ để mua lấy tình cảm cho bản thân anh. Nói nôm na hơn, anh ta "mượn đầu heo nấu cháo".
- Giải thích thứ hai cho rằng anh lương thiện: Theo tục lệ Do Thái, người quản gia không được trả lương, nhưng bù lại, chủ thường uyển chuyển hoặc làm ngơ để cho người quản gia dùng tài sản của chủ mà kiếm ăn riêng, miễn sao không hại đến tài sản của chủ thôi. Người quản gia này đã lấy 50 thùng dầu của chủ để cho người ta vay nhưng trong giấy nợ anh ghi là 100 thùng, tức là có thêm 50 thùng mà anh ta sẽ hưởng; cũng thế anh lấy 800 thùng lúa của chủ để cho vay nhưng trong giấy nợ lại ghi là 1000 nghĩa là có phần của anh 200 thùng. Đến lúc cần mua lòng người ta, người quản gia này đã hy sinh phần lời mà anh được hưởng, anh dùng phần đó để mua tình cảm của những người thiếu nợ. Nói nôm na, anh này đã "bỏ con tép để bắt con tôm". Như thế, anh xoay sở cách lương thiện.
Hai giải thích trên, giải thích nào cũng có phần đúng. Chúng ta không biết chọn theo giải thích nào. Nhưng điều đáng chúng ta lưu ý, mà cũng là điều chính Chúa Giêsu bảo chúng ta học theo, đó là anh biết dùng của cải vật chất hiện tại để mua sắm những thứ bảo đảm cho tương lai: đối với người quản gia này, để mua lấy bảo đảm cho tương lai, anh không tiếc phải hy sinh tài sản hiện tại. Hiện tại, anh làm ơn cho những người thiếu nợ anh, để sau này những người đó sẽ trả ơn cho anh.
* 2. Những việc nhỏ dẫn đến việc lớn
Người ta không phạm một tội lỗi tày trời ngay trong một sớm một chiều; người ta cũng không làm một việc tốt vĩ đại ngay trong một sớm một chiều. Việc lớn là hậu quả hay kết quả của những việc nho nhỏ mà người ta đã bắt đầu làm từ rất lâu trong quá khứ.
Như người quản gia trong dụ ngôn này, có lẽ khi mới được chủ chọn làm người coi sóc tài sản, anh đã làm rất tốt. Dần dần đồng tiền có sẵn trong tay cám dỗ anh ăn bớt ăn xén, khởi sự là một số tiền nhỏ, dần dần lớn hơn... Rất có thể đôi khi lương tâm anh cũng sống lại, khiến anh biết điều mình làm là sai trái. Nhưng vì đã quen ham tiền và quen kiếm tiền cách bất chính nên anh không dừng lại được, trái lại càng ngày càng lún sâu hơn trong tội lỗi. Cho đến một ngày kia, sự việc đổ bể, chủ gọi anh đến và cất chức anh.
Tục ngữ có câu "Túi tham không đáy". Chúng ta đừng tự lừa dối mình rằng "Chỉ một ít này thôi, chỉ một lần này thôi", bởi vì một khi đã dùng cách bất chính để bỏ vào túi tham của mình một ít tiền thì cái túi ấy chẳng những không đầy, trái lại nó càng sâu thêm, lòng tham của mình đói khát thêm và lại đòi ăn thêm nữa.
Hằng ngày đọc báo, nghe đài và xem truyền hình, chúng ta thấy nhiều người phải ra tòa rồi vào tù vì tội ăn cắp tài sản của người khác hoặc của công. Đáng chú ý là thủ phạm của những vụ ăn cắp lớn không phải là những người nghèo mà là những người giàu. Họ đâu có túng thiếu, họ còn dư thừa nữa là đàng khác. Nhưng căn bệnh nguy hiểm của họ là tiền bạc họ có thay vì thỏa mãn họ thì lại làm cho họ thèm khát hơn.
Cách tốt nhất để không bị đồng tiền làm hại là hãy kiếm tiền cách chân chính và đừng bao giờ bắt đầu một hành vi gian tham dù rất nhỏ nhặt.
* 3. Nhận lãnh để trao ban (Lc 16,1-13)
Có một nhà kia tính mời vài đạo sĩ tới lập đàn giải trừ tai nạn. Một đạo sĩ nọ tham lam, muốn một mình hưởng trọn số tiền chủ nhà trả ông, liền nhận bao thầu hết việc lập đàn cúng bái.
Ông ta chẳng kể ngày đêm. Làm việc luôn tay luôn chân, không hề ngơi nghỉ. Cứ như thế đến ngày thứ ba thì kiệt sức, đơ tay, ngã vật ra đất. Chủ nhà sợ ông ta chết, mang hoạ, liền thuê người khiêng ông về miếu. Đạo sĩ nghe vậy, cố ngước đầu lên thì thào:
Ông hãy đưa tiền thuê người cho tôi, tôi tự mình lần về miếu cũng được.
***
Những người coi đồng tiền to hơn mạng sống của mình, rốt cuộc cũng chẳng được gì. Thấu hiểu lòng ham mê tiền bạc của con người, Chúa Giêsu đã kể dụ ngôn người quản gia khôn khéo. Người khen ông quản gia khôn khéo không phải vì hành động bất lương của ông, nhưng vì ông biết lo xa cho tương lai của mình. Ông khôn khéo vì ông biết dùng tiền của tạm bợ để mua lấy bạn hữu.
Nếu "con cái đời này" biết phải làm gì và làm cách nào đối với tiền của để to liệu cho ngày mai, thì tại sao "con cái sự sáng" lại không biết sử dụng ơn Chúa ban trong hiện tại để lo cho phần rỗi của mình ở tương lai?
Nếu người quản gia bất lương biết dùng tiền của bất chính để mua lấy bạn hữu, sao người tín hữu lại không biết sử dụng của cải phù dù, chia sẻ cho người nghèo khó để mua lấy bạn hữu Nước Trời.
Nếu người ta căn cứ vào cách dùng tiền của để biết được lòng người có trung tín hay không, thì tại sao chúng ta lại không "trung tín trong việc nhỏ" là sử dụng tiền của để bảo đảm cho ta của cải chân thật đời sau?
Thật vậy, chúng ta không trở nên giàu có với những điều mình đã nhận lãnh, mà là với những điều mình đã trao ban. Tác giả Augier còn viết: "Trong dự tính của Thiên Chúa, người giàu chỉ là viên thủ quĩ của người nghèo". Vì thế, chỉ khi nào biết quảng đại trao ban cho những kẻ thiếu thốn, chúng ta mới thực là những quản gia biết làm theo ý chủ, những quản gia trung tín và khôn ngoan. Chỉ khi nào biết coi tiền của là phương tiện phục vụ cho cùng đích là Nước Trời chúng ta mới thựïc sự "làm tôi Thiên Chúa".
***
Lạy Chúa, trong khi chúng con đang bôn ba tìm kiếm những của cải tạm bợ đời này, xin cho chúng con cũng biết khôn ngoan tích trữ cho mình gia tài vĩnh cửu là hạnh phúc Nước Trời. Amen. (Thiên Phúc)
4. Chuyện minh họa
a/ Cửa sổ hoặc tấm gương
Một người Do Thái giàu có nhưng rất keo kiệt đến gặp một vị giáo trưởng để xin một lời hướng dẫn cho cuộc sống của mình. Vị giáo trưởng đưa anh đến bên cửa sổ và nói: "Ông hãy nhìn qua cửa sổ và tôi biết ông thấy gì. " Không một chút do dự, người giàu có trả lời: "Tôi thấy nhiều người đi qua đi lại. " Sau đó vị giáo trưởng bảo người giàu có quay mặt vào trong nhà và nhìn vào một tấm gương treo trên tường. Rồi ông cũng đặt câu hỏi tương tự: "Nào, bây giờ ông thấy gì trong tấm gương?" - "Dĩ nhiên tôi chỉ thấy tôi".
Bấy giờ vị giáo trưởng mới rút ra một bài học: "Này nhé, tấm gương được làm bằng kính, phía sau phủ một lớp bạc mỏng. Bao lâu lớp bạc mỏng còn dính chặt đàng sau tấm kính thì nhìn vào đó ông sẽ không còn thấy người nào khác nữa mà chỉ thấy có mình ông thôi. Trái lại khi nhìn qua tấm kính trong suốt ở cửa sổ, ông đã thấy được những người khác. (Trích "Món quà giáng sinh")
b/ Loại tiền cho đi
Một người kia suốt đời chỉ lo thu gom tiền bạc, cho nên rất giàu. Khi chết, ông còn ôm túi vàng theo mình đi sang cuộc sống bên kia. Đi một hồi ông thấy đói. Bỗng ông thấy một quán ăn bên đường, liền ghé vào. Vì hà tiện, ông hỏi người chủ quán:
- Tô cơm nhỏ này giá bao nhiêu?
- Chỉ một đồng thôi.
- Còn tô lớn kia?
- Cũng chỉ một đồng thôi.
Thấy rẻ, ông gọi luôn hai tô lớn. Nhưng người chủ quán bảo:
- Ở đây chỉ xài loại tiền-cho-đi thôi. Ông có không?
Người hà tiện chỉ vào túi vàng của mình. Nhưng chủ quán nói:
- Đó chỉ là thứ tiền-lấy-vào. Ở đây không xài được.
- Thế tiền-cho-đi là tiền gì?
- Khi còn sống, mỗi lần ông cho ai bao nhiêu đồng thì ông được ban lại bấy nhiêu đồng loại tiền-cho-đi.
Ông nhà giàu lục lọi khắp nơi trong mình nhưng chẳng có đồng nào thuộc loại tiền-cho-đi cả. Thế là ông phải nhịn đói.
Bao nhiêu đồng tiền cho đi là bấy nhiêu đồng tiền để dành cho đời sau vậy.
c/ Đạo một mắt
Bác sĩ A. J. Gordon kể: ngày nọ, có một ông nhà giầu nhưng keo kiệt đến xin chữa mắt. Sau khi khám nghiệm, bác sĩ cho biết phải chữa cả hai mắt, nếu không có nguy cơ bị mù. Ông hỏi:
- Nhưng giá bao nhiêu?
- Chữa mỗi mắt là 100 đô.
Ông nhà giầu phân vân giữa tiền bạc và mù loà. Rồi ông nói với bác sĩ: "Tôi chỉ chữa một mắt thôi, vì một mắt cũng đủ thấy tiền và đếm tiền. Lại đỡ tốn!"
Nhiều người vẫn cầu nguyện: "Xin mở mắt con để thấy kì công của Chúa... " Nhưng xem ra nhiều Kitô-hữu chỉ muốn Chúa mở cho mình một mắt để thấy công trình của Chúa mà thôi, một mắt còn phải để mà trông coi gia sản!
d/ Đổi tiền
Đến nước khác, việc đầu tiên mà du khách phải làm là đổi tiền của mình thành tiền đang lưu hành tại nước đó. Tiền của ta trên trái đất chẳng có giá trị gì trên trời, nếu nó không đổi thành việc lành. Đó là ý nghĩa Lời Chúa nói với chàng thanh niên giầu có: cho đi gia sản của anh để mua Nước Trời.
5. Mảnh suy tư
a/ Tiền
Người công nhân đồ mồ hôi để có được nó
Kẻ hoang phí thì đốt nó
Chủ ngân hàng đem nó cho vay
Đàn bà xài nó
Kẻ lưu manh làm giả nó
Nhân viên thuế vụ lấy nó
Người hấp hối lìa bỏ nó
Kẻ thừa kế tiếp thu nó
Người tiết kiệm để dành nó
Người keo kiệt thèm khát nó
Kẻ ăn trộm chộp lấy nó
Người giàu gia tăng nó
Người cờ bạc bị mất nó
Phần tôi thì dùng nó (Quote)
b/ Khả năng thật của tiền bạc
Tiền có thể mua được cái vỏ nhưng không mua được cái nhân
Nó có thể mang đến cho bạn thức ăn, nhưng không mang đến khẩu vị
Nó giúp bạn có nhiều người quen, nhưng không giúp bạn có bạn bè
Nó giúp bạn có những đầy tớ, nhưng không giúp bạn có được lòng trung thành của họ.
Nó ban cho bạn những tháng ngày hưởng thụ, nhưng không cho bạn bình an và hạnh phúc (Henrik Ibsen)
c/ Những thứ mà tiền không mua được
Có tiền và có những cái mua bằng tiền là tốt. Nhưng biết dùng tiền và đừng để mất những thứ tiền không mua được còn tốt hơn.
Có thể kể những thứ sau đây tiền không mua được:
Tiền không mua được tình bạn chân thực.
Tiền không mua được lương tâm trong sạch.
Tiền không mua được niềm vui lành mạnh.
V. Lời nguyện cho mọi người
Chủ tế: Anh chị em thân mến, Thiên Chúa là Đấng yêu thương và muốn cứu độ hết thảy mọi người. Chúng ta cùng cảm tạ Chúa và dâng lời cầu xin:
1. Hội thánh là dấu chỉ ơn cứu độ cho muôn dân / Chúng ta hiệp lời cầu xin cho mọi thành phần trong Hội thánh / biết luôn quan tâm đến việc rao giảng Tin mừng cho mọi nước mọi dân.
2. Hiện nay / vẫn còn có biết bao người không nhà không cửa / nghèo khổ cùng cực / Chúng ta hiệp lời cầu xin cho việc xóa đói giảm nghèo / mang lại hiệu quả thiết thực cho những người bất hạnh trong xã hội.
3. Tiền bạc là một người đầy tớ tốt / nhưng luôn luôn là một ông chủ xấu / Chúng ta hiệp lời cầu xin cho các Kitô hữu / biết sử dụng của cải Chúa ban theo đúng tinh thần nghèo khó của Tin mừng.
4. Giúp mọi người sống xứng với nhân phẩm của mình / là bổn phận cao quý của người Kitô hữu / Chúng ta hiệp lời cầu xin cho cộng đoàn giáo xứ chúng ta / biết rộng rãi giúp đỡ những ai thật sự khó nghèo / để họ có thể sống xứng với thân phận con người.
Chủ tế: Lạy Chúa Giêsu, Chúa dạy chúng con: Anh em không thể vừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi tiền của được. Xin cho chúng con chỉ biết tôn thờ một mình Thiên Chúa, và chỉ sử dụng tiền của như một phương tiện Chúa ban để nuôi sống bản thân và gia đình, đóng góp vào việc công ích và chia sẻ cho những người nghèo khổ. Chúa hằng sống và hiển trị muôn đời.
VI. Trong Thánh Lễ
- Trước kinh Lạy Cha: Chúng ta sắp nói với Chúa Cha rằng "Xin cho chúng con hôm nay lương thực hằng ngày". Lời nguyện này không nhằm xin cho có của ăn cho bằng xin có tinh thần phó thác vào Chúa quan phòng thay vì óc tham lam tích trữ.
- Sau kinh Lạy Cha: "Lạy Cha, xin cứu chúng con khỏi mọi sự dữ, đặc biệt xin cứu chúng con khỏi tính tham lam và sự nô lệ tiền của, xin đoái thương cho những ngày chúng con đang sống được bình an "
VII. Giải tán
Trước khi ra về, chúng ta hãy ôn lại một lời Chúa nói hôm nay "Anh em không thể vừa làm tôi Thiên Chúa vừa làm tôi tiền của được". Trong tuần này, chúng ta hãy cố gắng làm chủ tiền của và làm tôi Thiên Chúa.
9. Sửdụng tiền bạc
Đoạn Tin Mừng sáng này có vẻkhó hiểu, vì thếtôi xin bắt đầu bằng một câu chuyện:Có một anh lính ba gai, không bao giờlàm hài lòng vềcấp chỉhuy của mình là một ông đại tá. Mỗi lần trình diện thì hoặc là giày còn bẩn, súng chưa lau, hay tới chậm mất mấy phút. Hôm đó anh được xảtrại và được tựdo đi chơi cho tới 8 giờtối. Vào lúc 7g45 anh vẫn còn lang thang ngoài phố. Bất ngờanh trông thấy chiếc xe của ông đại tá. Định rẽvào một con hẻm nhưng không kịp. Ông đại tá dừng xe trước mặt anh và nói:
- Đúng 8g anh phải trình diện tôi tại bộchỉhuy, bằng không sẽbị3 ngày cấm cố.
Anh lính suy nghĩthật mau. Chỉcòn 15 phút nữa.Đi bộthì không kịp, đón xe thì không có. Lập tức anh chạy theo chiếc xe của ông đại tá. May thay chiếc cốp phía sau vẫn còn mở. Thếlà anh vội nhảy lên và chui tọt vào trong. Ông đại tá cho xe chạy vòng vòng qua mấy ngã đường rồi trởvềdoanh trại. Nhưng khi xe vừa dừng lại thì anh lính cũng nhảy xuống và trình diện ông đại tá. Ông đại tá bèn khen:
- Anh đã hành động khôn ngoan, tôi tha phạt cho anh, từnay trong mọi hoàn cảnh, anh cũng hãy hành động khôn ngoan nhưthế.
Qua đoạn Tin Mừng hôm nay Chúa Giêsu cũng đã kểlại một câu chuyện tương tựnhưthế. Tên quản lý thực là là một kẻtrộm cắp. Chúa Giêsu không ca tụng sựgian tham của hắn, nhưng khen ngợi hắnđã hành động một cách khôn ngoan, và rồi Chúa đi đến kết luận: Không phải chỉcon cái thếgian, mà cảcon cái sựsáng cũng phải tỏra thận trọng và khôn ngoan nhưvậy. Rồi Chúa cũng chỉcho chúng ta cách thức đểhành động khôn ngoan, đó là hãy dùng tiền bạc vật chất, hãy dùng tất cảnhững gì chúng ta có đểtạo lấy những bạn hữu sẽgiúp chúng ta vào Nước Trời.
Đểhiểu được điều đó, tôi xin kểtiếp một mẩu chuyện nữa: Ông chủvườn chôm chôm giàu có, sáng nọthấy hai em nhỏđứng ngoài cổng nhìn vào một cách thèm thuồng. Ông là người yêu trẻnên cho gọi hai em đến và bảo:
- Hai em cứviệc vô vườn ăn, nhưng không đượcđem trái nào ra.
Trước khi các em đi về, ông đã khám túi và hài lòng vì không thấy một trái chôm chôm nào cả. Nhưng ông lấy làm lạvì thấy hai em đi theo bờdậu, cúi xuống nhưlượm một cái gì đó. Đoánđược mưu của hai em, ông cho gọi lại và hỏi. Hai em bèn phải thú thực rằng mình có ném mấy quảra ngoài hàng rào, đểrồi sẽlượm vềcho em. Ông khen hai em đã hành động khôn ngoan và cho phép hai em đem những quảchôm chôm ấy về.Hai em nhỏlà chúng ta. Ông chủvườn là Thiên Chúa. Thửa vườn là thếgian. Những trái chôm chôm là những sựtốt lành chúng ta có được nhưtiền bạc, cơm gạo, áo quần... Những sựấy chúng ta không thểđem theo khi từgiã cuộc sống. Tuy nhiên chúng ta có một cáchđểhành động, chúng ta có thểném ra ngoài hàng rào những cái chúng ta đang có, nghĩa là chúng ta chia sẻphần tiền bạc vật chất cho những kẻnghèo khó. Điều đó Chúa không cấm mà còn khuyến khích chúng ta nữa. Nếu chúng ta hành động khôn ngoan, chúng ta sẽtrởthành bạn hữu của Chúa và chúng ta sẽtìm thấy ởtrên trời tất cảnhững gì mà trong cuộc sống trần gian chúng ta đã ném qua hàng rào, bằng cách cho điđểphục vụvà giúp đỡnhững người chung quanh.
Đểkết luận, chúng ta có thểnhớlại lời Kinh Hoà bình của thánh Phanxico Assie: Vì chính khi hiến thân là khi được nhận lãnh, chính lúc quên mình là lúc gặp lại bản thân, vì chính khi thứtha là khi được tha thứ, chính lúc chết đi là khi vui sống muôn đời.
10. Suy niệm của ĐTGM. Giuse Ngô Quang Kiệt
NGƯỜI QUẢN LÝ KHÔN NGOAN VÀ TRUNG THÀNHMạnh Thường Quân nhà giàu, cho vay mượn nhiều. Một hôm sai Phùng Nguyên sang đất Tiết đòi nợ. Trước khi đi, Phùng Nguyên hỏi: “Ngài có muốn mua gì không?”. Mạnh Thường Quân trảlời: “Ngươi xem thứgì nhà chưa có thì mua”. Khi đến đất Tiết, Phùng Nguyên cho gọi dân tới bảo rằng: “Các ngươi nợbao nhiêu, Mạnh Thường Quân đều cho cả”. Rồi chẳng tính vốn lời,đem văn tựra đốt sạch. Khi trởvề, Phùng Nguyên nói với Mạnh Thường Quân: “Nhà ngài không thiếu gì, có lẽchỉthiếuơn nghĩa. Tôi đã trộm mua ởđất Tiết cho ngài rồi. Tôi chắc là đẹp ý ngài”. Vềsau Mạnh Thường Quân bịbãi quan, vềởđất Tiết. Dân ởđấy nhớơn xưa ra đón rướcđầy đường. Mạnh Thường Quân ngoảnh lại bảo Phùng Nguyên: “Đó hẳn là cái ơn nghĩa mà ông đã mua cho tôi ngày trước”.
Nghe chuyện này, có lẽmọi ngườiđều đồng ý với Mạnh Thường Quân rằng Phùng Nguyên thực là người quản lý trung thành và khôn ngoan. Trung thành vì ông đã biết cách làm lợi cho chủ. Khôn ngoan vì ông biết nhìn xa trông rộng,đầu tưvào những chương trình có ích lợi lâu dài. Nhờsựkhôn ngoan của Phùng Nguyên, Mạnh Thường Quân đã vượt qua được những khó khăn gian khổ.
Người quản lý trong bài Phúc Âm hôm nay khôn ngoan nhưng không trung thành. Khôn ngoan nhanh nhẹn, trong một thời gian ngắn đã tìm ra phương thếchuẩn bịcho tương lai. Nhưng ông ta đã không trung thành vì ông đã phung phí, làm hại tài sản của chủ.
Khi khen người quản lý này khôn khéo, Chúa Giêsu không khen ngợi tính gian giảo, thiếu trung thực của ông. Người chỉkhen ngợi sựthông minh nhạy bén của ông. Người ước mong con cái sựsáng cũng biết thông minh nhạy bén trong việc tìm kiếm Nước Trời.
Quảthực chúng ta là những người quản lý của Chúa. Tất cảnhững gì ta có đều là của Chúa. Sựsống, sức khỏe, tài năng, tiền bạc…đều không phải của ta. Ta chỉquản lý chúng.
Hai đức tính quý ởngười quản lý là trung thành và khôn ngoan.
Người quản lý trung thành gìn giữnguyên vẹn tài sản của chủ. Không phung phí, không làm mất mát hao hụt. Người quản lý khôn ngoan sẽtìm cách sinh lợi cho chủ, làm cho tài sản ngày càng gia tăng. Tiền bạc có thểsinh lợiởba góc độkhác nhau.
Mức độbình thường nhất là: tiền đẻra tiền. Dùng tiền gởi ngân hàng đểlấy tiền lời. Dùng tiềnđầu tưvào công việc thương mại, kinh doanh đểkiếmđược nhiều tiền hơn nữa.
Mức độthứhai cao hơn là: dùng tiền đầu tưvào chất xám, vào giáo dục, vào nghiên cứu khoa học kỹthuật. Nhật Bản và Hàn Quốc là hai nướcđầu tưrất nhiều vào giáo dục. Vì thếhọđãđào tạođược mộtđội ngũtrí thứcđôngđảo có kiến thức, có khoa học kỹthuật. Nhờthế, không những họlàm cho đất nước giàu mạnh mau chóng, mà còn nâng cuộc sống nhân dân lên cao hơn, giàu có sung túc vềcủa cải vật chất và nhất là cao đẹp vì có văn hóa, đạođức.
Mứcđộthứba, cũng là mứcđộcao nhất là: dùng tiền mua hạnh phúc vĩnh cửu. Biến tiền của hay hưnát ởđời này thành gia sản vĩnh viễn ởtrên trời. Đểlàm được việc này, ta phải vượt qua sựkhôn ngoan, nhạy bén đầy tính toán của ngườiđờiđểđạt tới sựkhôn ngoan nhạy bén đầy quảng đại theo tinh thần Phúc Âm.
Tạo lập gia sản trên trời khác với tạo lập gia sản nơi trần gian.
Gia sản nơi trần gian được tạo lập bằng tích lũy. Gia sản trên trời được tạo lập bằng cho đi. Đểtích lũy tài sản nơi trần gian, ta phải tiện tặt, chắt bóp, nghĩđến lợi nhuận của bản thân hơn đến người khác. Đểtích lũy gia sản trên trời, ta phải rộng rãi, hào phóng nghĩđến người khác hơn bản thân mình. Càng cho đi ởđời này, ta càng giàu có ởtrên trời. Người nghèo là Chúa Giêsu hóa trang. Khi ta giúp đỡngười nghèo là ta chuyển tiền vềthiên quốc. Qua trung gian người nghèo, đồng tiền trần gian hay hưnát sẽbiến thành tài sản vĩnh cửu trên trời.
Chúng ta là con cái sựsáng. Hãy biết sống theo con đường sựsáng của Phúc Âm. Hãy xin Chúa ban cho ta sựkhôn ngoan của Phúc Âm. Hãy rèn luyện cho ta có sựnhạy bén đối với những thực tại vĩnh cửu trên trời. Amen.
KIỂM ĐIỂM ĐỜI SỐNG
1) Con cái đời này khôn khéo hơn con cái ánh sáng khi xửsựvới người đồng loại. Bạn nghĩgì vềcâu này?
2) Anh em không thểvừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi tiền củađược. Bạnđã coi thường chủnào và đã yêu mến chủnào hơn?
3) Hãy dùng tiền của bất chính mà tạo lấy bạn bè, phòng khi hết tiền hết bạc, họsẽđón rước anh em vào nơiởvĩnh cửu. Bạn hiểu câu này thếnào? Bạnđã thực hành chưa?
4) Làm sao đểtrởthành người quản lý trung thành và khôn ngoan của Chúa?
11. Sửdụng tiền bạc sao cho đúng – An Phong
Tin mừng Chúa Nhật 25 Thường Niên C là dụngôn vềngười quản lý bất lương, bịông chủđòi tính sổvà không còn được làm quản lý nữa. Nhưng người quản lý này đã khôn ngoan và táo bạo đểtoan tính cho tương lai sắp tới của mình: gọi các con nợđến và giảm nợ. Ông chủđã khen ngợi hành vi đó. Tiếp đến, Đức Giêsu đưa ra những lời khuyên thực tếvềviệc sửdụng tiền bạc thếnào cho đúng: đểmưu cầu hạnh phúc đời đời.Đức Giêsu luôn gây những điều bất ngờvà nghịch lý. Những dụngôn "nghịch lý" như: Vịquan tòa bất chính (Lc 18,1-8), Người phú hộngốc nghếch (Lc 12,16-21), Người tá điền sát nhân (Mt 21,33-43)... đã minh chứngđiều này. Dường nhưĐức Giêsu nhận ra những yếuđuối, thiếu sót và cảnhững "hào nhoáng" trong những nhân vật được xem là đáng kính trọng? Dường nhưcó một chút hài hước và cay đắng đối với những người được xem là "đạo đức"? Điều này xem ra làm cho những người nghe Người bịsửng sốt. Thực vậy, khi đến trần gian, Đức Giêsu thường "bầu bạn" với những người tội lỗi. Người đến đểcứu vớt những người tội lỗi. NhưThiên Chúa đã sáng tạo con người bằng bụiđất, và khi làm nhưthếNgười chẳng sợ"dơtay", thì Đức Giêsu sẽtái tạo nên một nhân loại sáng ngời, mới mẻtừgiữa những người tội lỗi. Điều này thểhiện lòng nhân từcủa vịThiên Chúa đến với con người.
Nhưng nhất là trong hoàn cảnh quyết liệt và bi đát, lòng nhân từnày vẫn rộng mởvà gây nhiều ngạc nhiên. Dụngôn người quản lý bất lương là một tiêu biểu.
Người quản lý trong dụngôn này gây ngạc nhiên cho chúng ta, bởi lẽanh ta bất lương, không trung thực trong việc quản lý của mình. Anh ta đã phải nhận lấy thảm họa cho chính mình. Anh đã biết sửdụng những "mánh khóe" và những quyết định tức thời đểtoan tính cho tương lai của mình trong một hoàn cảnh bi đát nhưthế. Điều ngạc nhiên hơn nữa là ông chủđã khen ngợi cách hành xửcủa người quản lý này. Ông chủđã thểhiện lòng nhân từvượt quá lẽthường tình. Theo lẽthường, ông chủsẽtức giận, và không đồng ý lối giải quyết của người quản lý bất lương nhưtrong câu chuyện.
Nhưthế, khi chúng ta phải đương đầu với những hoàn cảnh bi đát, bịloại trừ, chúng ta hãy dám hành xửmột cách "táo bạo" và "sáng suốt" đểmưu cầu hạnh phúc vĩnh cửu cho mình, nhưngười quản lý đã làm.
Lối hành xửtáo bạo và sáng suốt này nghĩa là sao? Là dám tin tưởng vào lòng nhân từvượt quá lẽbình thường của Thiên Chúa. Là nghĩđến tương lai và mưu cầu hạnh phúc đờiđời cho chính mình. Là luôn hy vọng và cậy trông dù trong hoàn cảnh bi đát nhất.
Những lời giáo huấn của Đức Giêsu vềcách sửdụng tiền bạc: "Tiền bạc là một ông chủxấu, nhưng lại là một đày tớtốt". Tiền bạc được nói ởđây được xem nhưlà đại diện những thực tại trần thếvốn chẳng tốt cũng nhưchẳng xấu; nó tốt hay xấu là tùy người sửdụng.
Người kitô hữu không "từchối" tiền bạc nhưng biết cách "từchối" phục vụchúng, coi chúng nhưlà một ông chủ. Chỉcó một đời sống nhưng với hai phương diện khác nhau: một là trong tương quan với Thiên Chúa hoặc đời sống tâm linh (cầu nguyện cá nhân, tham dựthánh lễ...), và một là trong tương quan vớiđời sống thường ngày (công ăn việc làm, nghỉngơi, giải trí...). Nhưng hai đời sống này (tâm linh và thường ngày) chỉlà một, chúng tác động lẫn nhau. Điều quan trọng là cách thếhành xửđặt Thiên Chúa lên trên hết, là định đúng bậc thang giá trịcủa mọi thực tại trần thế.
Nhưthếngười kitô hữu tin tưởng vào lòng thương xót của Thiên Chúa, đồng thời cũng "táo bạo" và "sáng suốt" đểđạt cho được hạnh phúc vĩnh cửu. Hơn nữa, tìm kiếm Nước Thiên Chúa nhưng không xao lãng việc xây dựng xã hội trần thế.
Lạy Chúa Giêsu,
Người là Đấng Cứu thếkhoan dung và nhân từ.
Là ánh sáng chiếu vào đêm tối chúng con.
Là bạn của con người. Chúa không chê ghét một ai.
Trái tim Người không khép kín
trước những toan tính ích kỷcủa con người.
Xin cho chúng con tình yêu,
lòng thương xót và dịu hiền của Chúa.
12. Người quản lý trung tín
(Trích dẫn từLogos)Tại Trung Hoa vào thời chiến quốc có ông Phùng Huyên giúp việc cho ông Mạnh Thường Quân là tướng của nước Tề.
Một hôm, Mạnh Thường Quân nhờPhùng Huyên qua đất Tiết đểthu các món nợ. Trước khi Phùng Huyên ra đi, Mạnh Thường Quân dặn: “Xem trong nhà còn thiếu gì thì cứmua về”.
Phùng Huyên đến đất Tiết, cho mời tất cảnhững con nợcủa chủđến và tuyên bố: “Mạnh Thường Quân ra lệnh xoá bỏtất cảsổnợ!”. Sau đó, ông ta đốt hết giấy nợ. Những người thiếu nợvà toàn dân đất Tiết vui mừng tung hô vạn tuếMạnh Thường Quân.
Khi vềnhà, Phùng Huyên tường trình công việc với Mạnh Thường Quân: “Khi đi, tướng quân bảo tôi mua những gì trong nhà còn thiếu. Tôi nghĩtrong nhà tướng quân dưthừa của cải, không thiếu vật gì cả, chỉthiếu “điều nghĩa”, nên tôi trộm lệnh mua điều nghĩađem về. Mạnh Thường Quân ngạc nhiên hỏi: “Mua điều nghĩa là thếnào?”. HọPhùng đáp: “Tôi tha cho tất cảcác con nợ, đốt các văn khế, dân chúng vui mừng tung hô tướng quân, đó là tôi mua điều nghĩa cho tướng quân vậy”.
Năm sau, vua Tềkhông dùng Mạnh Thường Quân nữa, ông lui vềđất Tiết ở. Toàn dân nghe tin, liền ra đón rước và hoan hô ông nhiệt liệt. Khi ấy, Mạnh Thường Quân quay sang Phùng Huyên nói: “Tiên sinh vì tôi mà mua điều nghĩa, ngày nay tôi mới trông thấy”.
Câu chuyện ông Mạnh Thường Quân mua “điều nghĩa” làm nổi bật lời Chúa dạy trong bài Tin Mừng theo thánh Luca hôm nay: “Hãy dùng tiền của gian dối mà mua lấy bạn hữu, đểkhi mất hết tiền bạc thì họsẽđón tiếp các con vào chốn an nghỉđời đời”.
Chúa kểdụngôn “Người Quản Lý Bất Trung” đểgiải thích lời dạy đó của Ngài.
Vì thâm lạm tài sản của chủnên người quản lý đã bịông chủcho nghỉviệc. Anh ta đã nghĩra cách đểcó một cuộc sống an nhàn sung sướng sau khi mất việc: anh ta đã lén chủgiảm sốnợcủa những người mắc nợđểdùng tiền bạc của chủmà mua lấy ân nghĩa và bạn bè.
Chúa Giêsu khen ngợi người quản lý bất lương đó đã hành động cách khôn khéo. Thật ra, qua dụngôn “Người Quản Lý Bất Trung” Chúa Giêsu có ý dạy hai điều:
a)Hãy dùng tiền bạc trần thếđểđầu tưvào hạnh phúc vĩnh cửu.
Trong thời buổi “kinh tếthịtrường” hôm nay, người ta rất chú trọng đến việc “đầu tư”nghĩa là bỏvốn đểsinh lời. Đồng tiền được “xoay vòng” là đồng tiền sinh lợi nhuận.Đó là định luật của kinh tế. Vì thế, nếu biết tính toán khôn ngoan thì nhờvốn liếng bỏra, người ta có thểtrởnên giàu có. Cũng vậy, với “định luật Nước Trời”, người ta có thểdùng của cải trần thếđểđầu tưvào hạnh phúc vĩnh cửu mai sau. Nghĩa là, người ta có thểdùng tiền bạc phi nghĩaởđời này đểmua lấy kho tàng hạnh phúc Nước Trời. Tuy nhiên, người ta chỉcó thểmua được hạnh phúc Nước Trời bằng những “đồng bạc biết cho đi”. Chúa ban cho chúng ta của cải đời này dùng làm phương tiện giúp ta nên thánh và chia sẻcho tha nhân. Hơn nữa, tiền bạc của cải không phải là cứu cách cuộc đời chúng ta. Chính Thiên Chúa mới là gia nghiệp mà chúng ta hướng tới nhưcùng đích cuộc đời mình, nhưlời Chúa dạy: “Các con không thểlàm tôi Thiên Chúa mà lại làm tôi tiền của được”.
b) Ai trung tín trong việc nhỏthì cũng trung tín trong việc lớn.
Người quản lý trong dụngôn hôm nay tỏra là người khôn ngoan. Anh ta đã ranh mãnh trong việc dùng tiền bạc của chủđểmua lấy một tương lai an nhàn sung sướng. Thật ra, anh ta “khôn” nhưng không “ngoan”, vì anh ta đã làm một việc gian dối đểthu lợi một cách bất chính cho mình. Có lẽvì anh ta đã “không trung tín trong việc nhỏnên cũng không trung tín trong việc lớn”, vì vậy anh ta đã bịchủđuổi việc. Sau này, nếu anh ta cứsống trong sựgian dối và bất trung, anh ta cũng không thểtìm được hạnh phúc chân thật.
Mỗi người chúng ta cũng được mời gọi đểtrởthành người quản lý trung tín của Thiên Chúa. Chúa đã trao cho chúng ta biết bao ân huệđểchúng ta biết sinh lợi cho phần rỗiđời mình, cũng nhưlàm lợi cho anh em. Nếu chúng ta biết quản lý cuộc đời mình một cách trung thành và xứng đáng, chúng ta sẽđược Thiên Chúa trao cho kho tàng hạnh phúc vĩnh cửu. Nếu chúng ta trởthành một người quản lý bất trung, chúng ta sẽđánh mất chính mình và anh em. Nhưng “cái mất” lớn nhất là “đánh mất Thiên Chúa” là cội nguồn của niềm hạnh phúc mà ta hằng khát khao.
Trong bài đọc I, tiên tri Amos đã mạnh mẽlên án tội lỗi của những người giàu: vì mải mê kiếm tiền nên họbỏbê những bổn phậnđạođức, gian lận “giảmđấuđong, tăng giá và làm cân giả”, thậm chí bóc lột cảngười nghèo.
Đó chính là lời nhắc nhởđểhôm nay chúng ta biết đồng cảm với những người nghèo khó, chia sẻtình thương với họvà tránh xa lòng ganh tỵ, oán hờn và tranh chấp, nhưng biết xây dựng hòa bình (bài đọc II, trích thưgửi Timôthêô).
Vào một đêm giông bão, có hai vợchồng đã lớn tuổiđến một khách sạn ởvùng Philadelphia, nước Mỹđểthuê phòng trọqua đêm. Nhưngđáng tiếc, khách sạn hết phòng. Cảm thương hai vợchồng không có chỗnghỉđêm trong một đêm mưa gió nhưthế, người quản lý khách sạn nói:
- Tôi sẽnhường phòng của tôi cho ông bà.
- Nhưng anh sẽngủởđâu?
- Đừng lo cho tôi, tôi có thểkiếmđược chỗ.
Sáng hôm sau lúc trảtiền phòng, người chồng nói với viên quản lý:
- Quảthật, anh xứng đáng làm chủmột khách sạn lớn nhất nước Mỹ!
Hai năm sau, người quản lý nhậnđược một bức thưkèm theo một vé máy bay đi New York và một tấm danh thiếp của ông khách trọhai năm trước.
Đến New York, người quản lý được ông khách trọdẫn đến đại lộsố5, đường 34, chỉmột tòa nhà cao tầng nguy nga đồsộmới xây và nói:
- Đây là khách sạn tôi tặng cho anh.
Ông khách trọđó chính là tỷphú William Wadorf Astoria. Ông đã thực hiện lời đã hứa trướcđó 2 năm.
Mỗi người chúng ta được Thiên Chúa đặt làm quản lý trong cuộc sống. Nếu chúng ta trung tín gìn giữcuộc đời mình trong ơn thánh Chúa và biết chia sẻnhững ân huệChúa ban cho tha nhân, chúng ta sẽlàm giàu cho chính mình trong cuộc sống mai sau.
13. Trung tín – Lm Giuse Trần Việt Hùng
Truyện kể: Ngày xưa có tên lái buôn gian xảo dùng mạt cưa pha vào cám đem bán. Nhưng có tên bán mướp, còn gian hơn. Hắn lấy mướp đắng, giảlàm dưa leo bán giá đắt hơn. Ngày kia, hai gã gặp nhau. Cảhai người tưởng hàng của nhau là thật, liền thỏa thuận đổi cám lấy dưa vềdùng. Cảhai người đều hí hửng. Nhưng tới lúc xài mới hay là của giả, rõ ràng gian lại gặp thamSựgian manh đã len lỏi đi vào lòng người từrất xa xưa. Với lòng gian xảo, nhiều người tham lam đã dùng đủmọi cách đểlàm lợi cho mình, bất chấp sựthiệt hại của tha nhân. Tiên tri Amos đã nêu ra những thói đời xấu xa: Các ngươi bảo: "Bao giờqua tuần trăng mớiđểchúng tôi bán hàng? Khi nào hết ngày Sabbat đểchúng tôi bán lúa mạch. Chúng tôi sẽgiảm lườngđong, tăng giá và làm cân giả(Am 8, 5). Xưa cũng nhưnay, xã hội nào cũng có những người xấu chuyên môn lường gạt, gian dối, lừa lọc, xảo trá và dùng nhiều thủđoạn đểvun đắp phần lợi vềmình. Họdùng những đồgiả, đồnhái hay đồgiảmạo che mắt người khác đểbán kiếm lợi lộc cách bất công. Làm ít mà muốn hưởng nhiều, của giảmà đòi bán giá thiệt.
Mỗi thời đại đều có những tệnạn xã hội khác nhau. Nơi đâu cũng có kẻtốt và người xấu xuất hiện. Người tiểu tâm lại khéo nói và dễgây cảm tình. Họdùng rất nhiều mánh khóe đểtìm lợi ích cho cuộc sống riêng tư. Họkhéo xửdụng miệng lưỡiđểmua chuộc nhân tâm. Amos tốcáo âm mưu của họ. Họnói: Chúng tôi sẽlấy tiền mua người nghèo, lấy đôi dép đổi lấy người túng thiếu. Chúng tôi sẽbán lúa mục nát" (Am 8, 6). Đối với họ, đồng tiền là trên hết. Họcó thểdùng tiền bạc đổi chác những gì mà họưa thích. Của cải không còn là phương tiện, mà trởthành chủnhân và cùng đích cuộc đời. Cũng thế, khi say mê của cải phù vân ởđời, chúng ta dễbịlệthuộc và làm nô lệcho của cải. Vì sựtham lam nhưchiếc túi không đáy.Đã có, lại muốn có thêm. Chúng ta chẳng khi nào cảm thấy đầy đủ.
Qua bài dụngôn Người Quản Lý, Chúa Giêsu vạch rõ cách cưxửkhôn khéo của ngườiđời. Tin rằngđời sống sẽkhông bao giờbịbếtắc, vì không ra được cửa này và sẽluồn qua cửa kia. Người quản lý gian tham và bất tín đã tìm ra cách gian dối đểcứu vãn đời mình. Đặt lợi ích đời sống của mình trước và bất chấp sựthiệt hại cho người chủ. Anh quản lý đã sửa đổi văn tự, giảm bớt giấy nợvà lấy của chủcho đi đểgây phúc cho mình. Phải nói rằng anh quản lý đã tính toán rất khôn ranh. Lương tâm của anh trởnên chai lì không còn nhậy bén vềsựcông bằng và ngay thật. Khi học biết sựviệc đã xảy ra, ông chủcũng thầm cảm phục sựkhéo tính toán của anh ta: Và chủkhen người quản lý bất lương đó đã hành động cách khôn khéo: vì con cái đời này khi đối xửvới đồng loại thì khôn khéo hơn con cái sựsáng (Lc 16, 8).
Chúa Giêsu dùng dụngôn đểdạy chúng ta bài học vềsựtrung tín và ngay thẳng. Dù việc tưhay công, một hành động gian dối nhỏ, cũng sẽlàm thiệt hại lòng tin tưởng. Chúa nói: Ai trung tín trong việc nhỏ, thì cũng trung tín trong việc lớn; ai gian dối trong việc nhỏ, thì cũng gian dối trong việc lớn (Lc 16, 10). Đúng là một sựbất tín, vạn sựchẳng tin. Hình nhưsựgian dối cứluẩn quẩn quanh cuộc sống của mỗi người chúng ta. Ởđời có mấy ai thoát khỏi sựdối trá, gian lận to hoặc nhỏ. Nói dối hoặc nói lối cách này hay cách khác đểtránh nói sựthật. Có khi nói dối đểtránh sựtò mò, vô thưởng vô phạt, không hại mình hay hại người. Người ta thường nói: Ra đường hỏi già, vềnhà hỏi trẻ. Trẻem thành thật hơn. Chúng ta ghi nhớGiới răn Chúa dạy: ThứTám là chớlàm chứng dối.
Qua câu truyện trong dụngôn, Chúa Giêsu khuyên dạy chúng ta dùng tiền bạc cách khôn ngoan: Phần Thầy, Thầy bảo các con: Hãy dùng tiền của gian dối mà mua lấy bạn hữu,đểkhi mất hết tiền bạc, thì họsẽđón tiếp các con vào chốn an nghỉđời đời (Lc 16, 9). Tiền bạc gian dối là của cải trần đời. Tiền được lưu truyền qua tay người này tới người khác. Đồng tiền lang thang khắp chốn. Chúng ta chẳng biết tiền sạch hay dơ. Nhờtín dụng, của cải tiền bạc có giá trịtrao đổi. Tờgiấy đồng tiền có giá trịkhi chúng ta biết sửdụng đúng nơi đúng chỗ. Chúng ta có thểdùng tiền bạc đời này đểsắm sửa gia tài đời sau. Với ý thức, tình yêu và lòng muốn, con người giúp hoán chuyển những giá trịcủa cải tạm thời hưkhông trởthành những món qùa vô giá. Những của cải mà chúng ta dâng cúng làm phúc, làm việc bác ái và giúp đỡkẻkhó nghèo đã trởthành gia sản quí báu ởNước Trời.
Truyện kể: Ngày kia, một cô hội viên từthiện chuẩn bịgõ cửađểvào quyền tiền, thì nghe bà chủnhà cằn nhằn cô tớgái: Chịlại đốt phí một que diêm rồiđấy. Cô hội viên thầm nghĩcó lẽmình sẽquyên được rất ít. Tuy vậy, cô gõ cửa và cánh cửa mởra. Bà chủnhà tươi cười nói: Thưa cô, chắc cô vừa nghe tôi cằn nhằn, nhưng nếu tôi không tiết kiệm từng que diêm, thì ngày nay đâu có 500 quan tiền đểgiúp Hội TừThiện.
Tiền bạc của cải gắn liền với chúng ta suốt quãng đời trần thế. Của cải chỉbuông tha khi chúng ta nhắm mắt lìa đời. Biết rằng, cho dù chúng ta có gắng công làm giầu, gom góp và tích trữcủa cải thật nhiều nhưng khi ra đi, chỉcó hai bàn tay trắng chẳng mang theo được gì. Khi đó của cải của chúng ta sẽđểlại cho người khác hưởng dùng. Nên biết cuộcđời của con người là một hành trình đi vềcùng đích. Khởiđi từtrần thếvà lữhành vềcõi sau. Cuộc sống trần gian chỉlà tạm thờiđang hướng vềcuộc sống vĩnh cửu. Chúng ta không thểdừng lại bám víu vào của cải phù hoa thếtrần. Chúng ta cần dứt khoát chọn lựa thái độsốngđểhưởng hạnh phúc. Chúa Giêsu nhắc nhở: "Không đầy tớnào có thểlàm tôi hai chủ: vì hoặc nó ghét chủnày và mến chủkia; hoặc phục chủnày và khinh chủnọ. Các con không thểlàm tôi Thiên Chúa mà lại làm tôi tiền củađược" (Lc 16, 13). Dĩnhiên, chúng ta chọn làm tôi Thiên Chúa. Tiên vàn hãy tìm kiếm Nước Thiên Chúa, rồi mọi sựNgài sẽban cho. Có Chúa, chúng ta sẽcó tất cả.
Thiên Chúa quan phòng yêu thương mọi loài thụtạo. Kìa xem hoa qủa đồng nội, Thiên Chúa luôn chăm sóc thiên nhiên cho mưa thuận gió hòa tưới gội. Muông thú nơi rừng xanh và chim trời cá biển chẳng cần phải gieo vãi thu hoặch, Thiên Chúa vẫn nuôi chúng hằng ngày. Sựsống của con ngườiđáng giá hơn chim sẻbội phần. Chúng ta cần nhận biết sứmệnh làm người rất là cao cả. Thiên Chúa an bài cho con người cuộc sống an vui đời này và hạnh phúc đời sau. Thánh Phaolô trong thơgởi cho Timôthêo viết:Đó là điều tốt lành và đẹp lòng Đấng CứuĐộchúng ta là Thiên Chúa. Người muốn cho mọi người được cứu rỗi và đến nhận biết chân lý (1Tm 2, 3-4). Cùng đích của cuộc đời là lãnh nhân ơn cứu rỗi và chung hưởng hạnh phúc quê trời. Chính Chúa Giêsu đã mởlối dẫn đường. Chúng ta không thểchọn lựa con đường nào khác. Một con đường duy nhất là chọn Thiên Chúa làm chủvà làm gia nghiệp đời chúng ta. Vì chỉcó một Thiên Chúa và một Đấng Trung Gian giữa Thiên Chúa và loài người, làĐức Giêsu Kitô, cũng là con người (1Tm 2, 5).
Lạy Chúa, rất nhiều khi chúng con đã xảthân tìm kiếm những của cải phù vân. Chúng con bán lương tâm đểgom góp những của nợhay hưnát của trần đời. Xin cho chúng con biết tỉnh ngộ, biết buông bỏvà nhận biết chân lý. Xin Chúa dủthương dẫn dắt chúng con đến cùng Chúa và chọn Chúa làm gia nghiệp.
14. Nhìn rộng thấy xa – Lm. Ignatiô Trần Ngà
Người quản lý trong Tin Mừng hôm nay, khi biết chủsắp sa thải mình và biết rằng lúc đó thì anh không còn nơi nương tựa, không còn cơm ăn áo mặc nhưxưa nay, nên anh nghĩra một diệu kế: Anh khôn khéo gọi các con nợcủa chủđến, dùng quyền hạn chủtrao cho mình, tha bớt phần nợcho họ. Khi làm nhưthế, anh hy vọng mai đây, khi anh bịđuổi việc, những con nợnầy sẽđềnơn anh và sẽđón rước anh vào nhà họ.Hành động khôn khéo nầy cũng đã được một người khác thực hiện và đã được ghi lại trong sách xưa nhưsau:
Thời Chiến Quốc, tại Nước Tềcó một vịtướng quốc tài hoa lỗi lạc là Mạnh Thường Quân. Ông là người giàu có, lại có lòng nghĩa hiệp, hào phóng với hết mọi người. Trong nhà lúc nào cũng tấp nập khách thập phương thăm viếng, chuyện trò, ăn uống. Danh tiếng Mạnh Thường Quân vang khắp các lân bang thời ấy.
Một hôm, Mạnh Thường Quân sai một người bạn tên là Phùng Nguyên sang đất Tiết đòi nợ. Trước khi lên đường, Phùng Nguyên hỏi Mạnh Thường Quân rằng: "Ngài có muốn tôi mua thứgì bên đó vềcho ngài không?" Mạnh Thường Quân trảlời: "Ngươi xem thứgì nhà ta chưa có thì mua." Khi đến đất Tiết, Phùng Nguyên triệu tập các con nợcủa Mạnh Thường Quân lại và yêu cầu họxuất trình giấy nợ. Sau khi nắmđược sốliệu giấy tờ, thay vì đòi họthanh toán hết tiền gốc tiền lãi, Phùng Nguyên nhân danh Mạnh Thường Quân tuyên bốtha hết nợcho dân và truyền cho các đầy tớđem tất cảgiấy nợra đốt sạch.
Thếlà trong phút chốc, bao nhiêu nợnần xưa nay biến tan theo làn khói; tất cảcác con nợthởphào nhẹnhõm và ghi tâm khắc cốt ân đức của Mạnh Thường Quân.
Mấy hôm sau, thấy Phùng Nguyên trởvềtay không, Mạnh Thường Quân hỏi: “Nhà ngươi đã thu được bao nhiêu tiền nợ? Đã mua được thứgì?” Phùng Nguyên trảlời: "Theo thiển ý của tôi thì trong nhà của ngài chẳng thiếu gì cả, có chăng là thiếuơn nghĩa dành cho người túng cực mà thôi. Chính vì thế, tôi đã trộm phép ngài đểmua ơn nghĩa cho ngài. Tôi hy vọng là ngài sẽrất hài lòng".
Vềsau, Mạnh Thường Quân bịhàm oan và bịbãi quan, phải vềnương náu tạiđất Tiết. Dân chúng nơi đây nhớơn vịđại ân nhân đã tha nợcho họnăm xưa, rủnhau ra đón rước thật tưng bừng và thân mật. Mạnh Thường Quân vui sướng quay lại nói với Phùng Nguyên: "Nhà ngươi xem, chắc hẳnđây là cái ơn nghĩa mà trướcđây nhà ngươiđã mua giùm cho ta!"
Dù hôm nay tôi cốhết sức bám trụvào mặt đất nầy bằng cách củng cốthật vững địa vịcủa tôi, nắm ghì thật chặt chiếc ghếcủa tôi, ra sức thu gom thật nhiều tiền bạc, tài sản, ruộng vườn… thì mai đây, tôi cũng sẽbịbứt ra khỏi cuộcđời nầy nhưchiếc lá lìa cành trong cơn lốc dữ…
Tất cảnhững gì tôi mua sắm được hôm nay, người khác sẽsửdụng. Những gì tôi đang sởhữu sẽthuộc vềngười khác… Còn lại gì cho tôi?
Qua Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu dạy phải lấy của cải phù du đểđổi lấy tài sản muôn đời và biết tận dụng những gì hiện có đểmua sắm cho mình một nơi cưngụvĩnh cửu trên thiên quốc. Cụthểlà hãy dùng những ân huệChúa ban nhưsức khoẻ, thời giờ, tài năng, trí tuệ, tiền bạc…đểmua nghĩa, mua bè bạn, mua lấy một chỗởtrong Nước Trời.
Người tôi tớbất lương trong Tin Mừng hôm nay quảlà rất khôn ngoan khi biết lợi dụng tài sản mà anh được người chủtrao cho quản lý tạm thờiđểmua lấy bạn hữu và mua lấy nơiăn chốnởcho mình trong những ngày khốn đốn.
Phùng Nguyên cũng đã rất khôn khéo khi dùng tiền bạc của Mạnh Thường Quân đểmua ơn, mua nghĩa cho bạn của mình, nhờđó mà sau nầy ông cùng Mạnh Thường Quân được hưởng phúc trong lúc sa cơ.
Phúc thay cho những người có tầm nhìn xa. Họnhưthuyền trưởng phát hiệnđược tảng băng từxa, nên có đủthời giờquay mũi tàu thoát hiểm. Họnhưngười săn tìm ngọc quý, bán đi những gì tầm thường mình có đểmua cho bằngđược một viên ngọc tuyệt vời.
Lạy Chúa, xin cho Lời khôn ngoan của Chúa đánh thức chúng con khỏi mê đắm những thứphù phiếmđời nầy và biết khôn ngoan đánhđổi những thứphù du đểthu vềnhữngđiều vĩnh cửu.
15. “Gieo gì gặt nấy” - Lm. Giuse TạDuy Tuyền
Có một em bé hỏi cha rằng: cha ơi, có phải “ởhiền gặp lành, ởác gặp ác” hay “gieo gió gặp bão” là quy luật của cuộcđời phải không cha?Người cha trảlời: Đúngđó con, quy luật cuộc đời là thế! Hễ“gieo gì thì gặt nấy”. Trồng cây cam thì sẽra trái cam. Trồng cây quýt thì ra trái quýt. Quy luật là nhấtđịnh, không thay đổi. Chúng ta đều biết nhữngđiều như: không học bài thì không thi đậu, không biết giữsức khỏe thì sẽsinh bệnh, biết siêng năng làm việc thì sẽthành công trong sựnghiệp, làm việc tốt thì có nhiều bạn bè trợgiúp khi hoạn nạn v.v...
Vâng, ai cũng muốn nhận những cái hay cái tốt vềmình. Ai cũng muốn gặt hái thành công. Nhưng những điều ấy không bao giờtựdưng có mà là kết quảcủa những nỗlực, gắng sức vun trồng. Ai cũng muốnđược cuộcđờiđãi ngộvinh quang hạnh phúc, nhưng muốnđược nó phải trải qua hy sinh đau khổmớiđạtđược vinh quang. Ai cũng muốn được người khác quý mến, nhưng có mấy ai dám chịu thiệt thòi đểtrồng cây phúc đểđời vềsau?
Chuyện xưa kềrằng: Mạnh Thường Quân nhà giàu, cho vay mượn nhiều. Một hôm ông sai Phùng Nguyên sang đất Tiết đòi nợ. Khi đi, Phùng Nguyên hỏi:
- Ngài có định mua gì vềkhông?
- Xem thứgì nhà ta chưa có thì mua.
Khi đến đất Tiết, Phùng Nguyên cho gọi dân tới bảo rằng: “Các ngươi nợbao nhiêu, Mạnh Thường Quân đều cho cả”, rồi chẳng tính gì gốc lãi, đem đống văn tựra đốt sạch.
Khi trởvề, Phùng Nguyên nói với Mạnh Thường Quân rằng:
- Nhà Ngài không thiếu thứgì, có lẽchỉthiếuơn nghĩa. Tôi đã trộm phép mua ởđất Tiết cho Ngài rồi. Tôi chắc là đẹp ý Ngài.
Vềsau, Mạnh Thường Quân bịbãi quan, vềởđất Tiết. Dân ởđây nhớơn xưa ra đón rước đầyđường. Mạnh thường Quân ngoảnh lại bảo Phùng Nguyên:
“Đó hẳn là cái ơn nghĩa mà ông đã mua cho tôi ngày trước?”
Mạnh Thường Quân đã biết mua cây phúc khi ông xóa nợcho dân. Ông biết thân phận của mình “quan nhất thời dân vạnđại” nên đã biết mua cây phúc đểphòng khi “sa cơthất thế”. Có thểnói ông là một quản gia khôn ngoan, biết dùng của cải đểmua lấy bạn bè, đểlấy phúc cho mình vềsau. Và ông đã có một kết cục tốt đẹp khi ông bỏquan trởvềthường dân lại được nhiều người thương mếnđón rước.Đó là quy luật cuộcđời. Có gieo có gặt. Cuộcđời con người muốn có bạn bè giúp đỡ, chia sẻkhi hoạn nạn thì cũng phải quảngđại dấn thân cho anh em trong hoàn cảnh và khảnăng của mình. Có nhưvậy chúng ta mới có bạn bè trong lúc nguy nan.
Là người ky-tô hữu chúng ta còn tin có thưởng phạt đời sau. Công hay tội tùy thuộc vào cách sống của chúng ta hôm nay. Thiên Chúa yêu thương nên ban cho chúng ta trông coi gia sản của Người. Ngài muốn chúng ta biết sửdụng gia sản cách khôn ngoan chính là làm phúc cho kẻkhác. Chúa không cho chúng ta chức vụđể“ăn trên ngồi trốc” thiên hạ. Chúa không cho chúng ta tài năng đểvun quén cho bản thân. Chúa cũng không cho chúng ta sựgiầu có đểtích lũy cho riêng mình. Chúa trao cho chúng ta chức vụ, tài năng, sựgiầu có đểta hành động cho Thiên Chúa. Điều mà Chúa muốn nơi chúng ta là làm giầu có trước mặt Chúa bằng công đức của mình. Chúa cho mỗi người một công việc tùy theo khảnăng của chúng ta, và Ngài mong muốn chúng ta biết chu toàn một cách chu đáo.
Lời Chúa hôm nay nhắc chúng ta là những quản gia của Thiên Chúa. Hãy biết sống trung tín trong bổn phận của mình. Đừng biếng nhác. Đừng mê ngủtrong tội lỗi đam mê. Hãy siêng năng làm việc đểsinh lợi những nén bạc Chúa trao. Mỗi người chúng ta đều phải trảlẽtrước mặt Chúa vềnhững việc chúng ta làm và những việc đáng lý phải làm mà chúng ta đã từchối bỏqua.
Xin Chúa cho chúng ta luôn là những quản lý trung tin trong bổn phận của mình và hoàn thành tốt trách nhiệmđời mình theo nhưthánh ý Thiên Chúa. Amen.
16. Quản lý trung tín – Lm Giuse TạDuy Tuyền
(Trích dẫn từ‘Cùng Nhau Suy Niệm’)Không biết đã từthuởnào người ta đã coi "đồng tiền là Tiên là Phật".Đồng tiền có thểthay đổi vận mạng của mộtđời người. Từhèn ra sang. Từlính quèn lên quan lớn. Đồng tiền còn có sức mạnh cải tửhoàn sinh. Từbản án tửhình có thểtrắng án vô tội.Đồng tiền còn làm biến chất một con người. Từhiền ra dữ. Từngay thẳng ra lừa dối gian tham. Từcon người nết na thuỳmỵ, trởthành kẻsa đoạ, trụy lạc. Xem ra đồng tiền là nguyên do đưa đến những tiêu cực. Xem ra đồng tiền đã làm "hưbột, hưhồ". Xem ra không thểgọi đồng tiền là tiên là phậtđược, mà phải gọi là ma, là qủy. Tiên, Phật theo dân gian là luôn dạy người ta ăn ngay ởlành. Tiên Phật luôn giúp con người hướng vềthiện, luôn gìn giữ, bảo vệnhững nét đẹp của con người và thiên nhiên. Tiên Phật đâu đang tâm gây nên những xáo trộn cho nhân thế. Tiên Phật đâu khiến con người gian tham, lừa đảo. Chỉcó ma qủy mới làm biến chất con người. Chỉcó ma qủy mới làm cho con người tha hoá đạo đức. Chỉcó ma qủy mới làm băng hoại những thuần phong mỹtục, những nét đẹp cao qúy của biết bao nền văn hoá nơi các dân tộc.
Thực vậy, đồng tiền luôn có một ma lực hấp dẫn con người. Nó làm cho con người "hoa mắt vì tiền". Nó mê hoặc lòng ngườiđến mất cảtính người, và trởthành tay sai cho ma qủy gieo vãi khổđau cho nhân thế. Thời xưa, tiên tri Amos đã đau lòng khi nhìn thấy con người đang đầy đoạlẫn nhau chỉvì tiền. Có quá nhiều kẻtham lam nên đã dùng quyềnđểđàn áp và bóc lột người khác. Có quá nhiều kẻchỉvì tiền mà chà đạp lên nhân phẩm của người khác. Họcoi mạng người chỉlà đồvật đểmua bán trao đổi. Có quá nhiều kẻvì ham tiền nên đãđang tâm buôn gian bán thiếu đểvun quén cho đầy túi tham. Nhà tiên tri đã nói với họrằng: "Hãy nghe đây, hỡi những kẻđàn áp người nghèo và muốn tiêu diệt những ai bần cùng. Các ngươi tựnhủ: 'Bao giờmới hết tuần trăngđểchúng tôi buôn bán? Khi nào mới qua ngày nghỉlễđểchúng tôi bán lúa mạch. Chúng tôi sẽgiảm lượngđong, tăng giá và làm cân giả. Chúng tôi sẽlấy tiền mua người nghèo, lấy đôi dép đổi người túng thiếu' Và Chúa đã thềrằng: 'Ta sẽchẳng bao giờquên một hành vi nào của chúng". (Am 8,4-7).
Vâng, Thiên Chúa là Đấng công minh chính trực. Chính Ngài sẽđòi lại công bằng cho những kẻbịbóc lột và ức hiếp. Từng hành vi của kẻgian ác đều phải trảlẽcông bằng trước toà án Tối Cao. Thiên Chúa sẽlau khô những giọt lệcho người cùng khốn. Và chính Ngài sẽtrừng phạt những kẻgian tham vào nơi tối tăm,ởđó chỉcòn tiếng khóc lóc và nghiến răng.
Lời nguyền dành cho kẻgian ác được đọc lên từthời rất xa xưa, nhưng nó vẫn còn vang vọng cho đến hôm nay. Bởi vì vẫn còn đó những kẻlợi dụng sựkhó khăn túng thiếu của người khác đểchèn ép, tướcđoạt, đểcho vay nặng lãi và làm giàu. Vẫn còn đó những kẻbỏlễ, bỏđạo đểlàm tôi cho ma qủy, mong được hưởng những bổng lộc trần gian mau qua. Vẫn còn đó những kẻchuyên gian dối, lọc lừa, đổi giá, tráo hàng đểthu lợi. Và vẫn còn đó những kẻsợcó thêm một miệng ăn, một gánh nặng cho vợchồng nên quyết định phá thai, giết người. Vẫn còn đó những kẻdùng tiềnđểbiến người khác thành hàng hoá, đồvật đểtrao đổi và thoảmãn lạc thú. Đồng tiền đã và đang làm cho xã hội điêu đứng, cho tình con người trởthành thứyếu vì "tiền là trên hết".
Lời Chúa hôm nay, phải là lời cảnh tỉnh cho mỗi người chúng ta: Hỡi những kẻquản lý của Thiên Chúa. Chúa đã yêu thương và tin tưởng giao cho chúng ta quá nhiều gia sản của Ngài. Ngài trao cho chúng ta quản lý tiền của, thời giờvà tài năng. Tất cảnhững gì chúng ta có đều là hồng ân Chúa ban. Đó là những nén bạc mà Chúa bảo chúng ta phải sinh lời cho Chúa. Chúa bảo chúng ta phải sửdụng theo ý Chúa. Là người quản lý, không chỉcó bổn phận gìn giữ, sinh lời mà còn biết ban phát theo ý Chúa. Chúa tạo dựng chúng ta giống hình ảnh Chúa đểchúng ta tiếp tục thay Ngài làm cho tha nhân được hạnh phúc, làm cho tình yêu và lòng đại lượng của Ngài trải rộng tới muôn nơi. Nhưvậy, người quản lý phải tuyệtđối trung thành với Chúa. Người quản lý không thểvừa làm tôi Thiên Chúa vừa làm tôi ma qủy. Làm tôi Thiên Chúa thì không thểđểcho ma qủy dẫn dắt vào đường gian dối, tham lam và ich kỷhưởng thụ. Cho dù có được những bổng lộc trần gian nhưng mất linh hồn thì được ích gì.
Ngày xưa, Alexandre Đạiđế, một ông vua đầy uy quyền, đã truyền phải treo ởngoài quan tài một bàn tay khô và trống trơn của ông, đểnhắc nhởcho mọi người biết rằng: dù là Đạiđếuy quyền, thì cũng chỉra đi với hai bàn tay trắng và không thểđem theo bất cứsựgì.Đó là sựthật. Bên cạnh đó, sựsống con người không dừng lại ởcái chết. Sựsống vẫn tiếp diễn. Có khác chăng là con người không còn làm kẻquản lý gia sản của Thiên Chúa. Con người chỉởmột trong hai tình trạng: hưởng hạnh phúc đờiđời vì mộtđời làm quản lý trung tín hay bịđau khổmuôn đời vì những bất trung trong đời sống dương gian. Đau khổhay hạnh phúc đời đời tuỳthuộc vào cuộc sống hôm nay. Thếnên, Chúa bảo chúng ta hãy dùng tiền của mà mua lấy bạn hữu Nước Trời. Hãy can đảm vượt thắng những cám dỗcủa tiền tài và lạc thú. Hãy sửdụng những ân huệChúa ban là tiền bạc, thời giờvà khảnăng đểgieo rắc tình yêu và hạnh phúc cho nhân thếngõ hầu, mai sau, chính họ, những con ngườiđãđược chúng ta trao ban giúp đỡsẽđón chào chúng ta ởtrên quê trời. Giống nhưMạnh Thường Quân năm xưa, khi ông còn tại chức, ông đã dùng quyền của mình đểxoá nợcho người nghèo, đểgiúp đỡkẻthấp hèn, đến khi ông thôi chức quan, và trởvềquê hương, ông đã trởvềgiữa muôn tiếng reo hò của vạn dân mà ông đã từng giúp đỡ. Phải chăngđó cũng là cách hay nhất đểchúng ta có được một ngày trởvềnhà Cha giữa muôn tiếng reo hò của bạn hữu Nước trời? Amen.
17. Suy niệm của ĐGM. Giuse VũDuy Thống
(Trích dẫn từ‘Nút vòng xoay’)CĂN BỆNH NGUY HIỂM
Tháng 10 năm 1990, ông Nhêbôisa Bôtrêvích, nhà tiên tri nổi tiếng gốc Nam Tư, người đã tiên báo bức tường Bá Linh sụpđổvà nướcĐức thống nhất, trong cuộc gặp mặt tại nhà văn hóa Liên Xô, đã buồn rầu thông báo: chẳng bao lâu nữa, trên thếgiới sẽxuất hiện một căn bệnh nguy hiểmđược truyền qua những tờgiấy bạc (x. Sáng Tạo số44, tháng 10 năm 1990).
Nghe lời thông báo ấy, thú thật ban đầu tôi không tin. Ba láp! Nhưng khi tổng hợp những sựkiện nước ngoài: Tỷphú Max Well chết đột ngột trên du thuyềnđểlại món nợbất minh hàng triệu đô la; hàng loạt chính khách Nhật Bản rớtđài vì dính líu làm ăn với những công ty đa quốc gia; quan tòa Ý Falcon bịsát hại, tôi nghĩcó thểcó một căn bệnh nguy hiểm truyền qua tiền bạc. Rồi nối kết với một vài sựkiện gần đây trong nước: đường giây sextour Bambi bịđem ra ánh sáng và băng cướp “quý tử”bịhầu tòa, tôi nghiệm ra ra thật có một căn bệnh nhưthế.Đểrồi hôm nay tiếp cận với Phúc Âm, khi Thiên Chúa không chấp nhận cho kẻtin đặt Ngài đứng chung liên danh với tiền bạc, xinđược chia sẻvềdấu vết của căn bệnhấy. Phần gọi tên xin nhường cho cộngđoàn. Chỉbiết rằng một khi mắc phải căn bệnhấy người ta khinh thường tất cả: phá đổđạođức, khai trừThiên Chúa ra khỏi cuộc sống và đó là căn bệnh nguy hiểm cho lòng tin tín hữu. Có ba dấu vết:
1. Dấu vết thứnhấtđược nhận ra trong thái độcần tiền.
Tiền bạc vốn lạnh lùng. “lạnh nhưtiền”. Tiền chẳng quen ai, nhưng ai cũng quen tiền: trẻkhóc đòi dòng sữa mẹ, nhưngđược người lớn dỗdành dúi vào tay một tờgiấy bạc, lâu ngày thành quen, đểsau này mỗi lần khóc lại thích nhận lấy tờgiấy bạc thay cho nỗi sầu nhớmẹ. Một người nhà quê chẳng biết chữnhưng trong sinh hoạt hằng ngày đốai thấy bác tính toán sai một đồng.
Tiền chẳng có tình cảm, nhưng không thiếu những tình cảm với tiền:được tiền thì vui cười hỉhả, mất tiền thì rầu rĩxót xa. Ngày tết lì xì tiền thay cho phước thọvà ngày cưới, mừng tiền thếcho tình thân. Dù Tết hay Cưới, người ta đều chúc: “Tiền vô nhưnước sông Đà, tiền ra nhỏgiọt nhưcà phê phin”.
Tiền chẳng cần ai, nhưng ai cũng cần tiền:chưa sinh ra đã cần tiền đểmẹtròn con vuông và chết rồi vẫn cần tiền đểma chay tốtđờiđẹpđạo. Trẻcần tiềnăn học, lớn cần tiềnđểgầy dựng sựnghiệp và già cần tiềnđểdưỡng thân. Đời cần tiềnđểphát triển nhưngđạo cũng cần tiềnđểxây dựng mởmang.
Tiền cần nên tiền quý.Người làm ra tiền là người giỏi, nghềhái ra tiền là nghềtrọng, người có nhiều tiềnđược nểvì. Cứnhưthếđồng tiền ung dung đi vào tưtưởng lời nói và việc làm của con người. Tình trạng cần tiền lâu ngày ủmầm có thểdẫnđến nguy cơlệch lạc trong cách nhìn con người và sựviệc, nhất là lẫn lộn giữa sởhữu và hiện hữu, giữa tài sản và con người. Người ta tay không có thểbình đẳng, nhưngđồng tiềnđặt lên ai thì cán cân nghiêng vềngười ấy. Đáng giá trịrốt cuộc là đấu giá cả. Và nguy hiểm là ởchỗđó.
Sáng nay quan sát thiếu nhi sinh hoạt, thấy có một đội không chơi, hỏi ra mới biếtđộiđó không chơi chỉvì thiếu vắng một em đóng tiền nhiều nhất.
2. Dấu vết thứhai được nhận ra trong thái độkiếm tiền.
Đối với nhiều người, kiếm tiền là một trách nhiệm thuộc bậc sống, bởi lẽcó tiền mới trang trải được những nhu cầu cơm ăn áo mặc hằng ngày. Nhưng vấn đềkhông phải là kiếm tiền mà là cách kiếm tiền.
Kiếm tiền bằng lao động chân tay trí óc, đó là điều chính đáng, nhưng quá lo lắng đến kiếm tiền đểrồi quên đi những trách vụkhác trong đạo làm người và làm con Chúa thì ởđó căn bệnh đã xuất hiện ởdạng cấp tính có nguy cơgây thiệt hại cho chính bản thân và cho những người lân cận.
Kiếm tiền bằng thù lao phù hợp với công sức bỏra thì đó là lương thiện. Nhưng kiếm tiền bằng cách chỉđuổi theo tiền mà không biếtđến giá trịđạođức nào khác, hoặc tựđộng chấp nhận “thủtụcđầu tiên”, hay “quà biếu trên mức tình cảm” của một thứlương đồng nghĩa với sựđút lót hoặc chủđộng vi phạm lẽcông bình nhưlàm hàng giảthuốc giả“sống chết mặc bay tiền thầy bỏtúi” của một thứkinh tếmánh mung, thì ởđó căn bệnh đã phát triển ởdạng mãn tính chẳng những gây thiệt hại mà còn chà đạp lên tiếng nói lương tâm khi ăn trên mồhôi nước mắt kẻkhác. Lúc đó lương tâm nhẹhơn lương lậu, lương thiện nhỏhơn lương tiền và lương tri phải nhường cho lương bổng lên ngôi. Thiên Chúa ư? Ngài đi chỗkhác chơi, đểyên cho tôi làm giàu!
Kiếm tiền đểsống là đẹp, nhưng thật thảm hại khi sống chỉđểkiếm tiền. Đồng tiền ởđấy đã xuất hiện là một căn bệnh nguy hiểm. Thảo nào người ta vẫn bảo “tiền bạc” là đồng tiền đi liền với bạc bẽo.
Ởđây xin nhường lời cho cụông trước kia giàu nứt đốđổvách, giờgặp cảnh khốrách áo ôm quyền chia sẻkinh nghiệm:“Khi còn trẻngười ta sẵn sàng phí sức khỏe đểkiếm tiền, nhưng khi vềgià người ta lại sẵn sàng phí tiềnđểtìm lại sức khỏe”.Mà nào có đượcđâu! Mời suy nghĩ.
3. Dấu vết thứba được nhận ra trong thái độxài tiền.
Cần tiền – kiếm tiền – xài tiền. Không có gì đáng nói nếu chỉcó thế. Nhưng một khi xem tiền nhưmột phương tiện vạn năng “có tiền mua tiên cũngđược” lâu ngày sẽtrởthành di căn. Hoặc trong lối sống ghẻlạnh với những giá trịđạođứcđểrồi hóa giá tất cả: phẩm giá, lẽphải, tình thương, nhân tính… Lối sốngấy chỉcó câu hỏi “bao nhiêu?”. Ngoài ra chấm hết. Không lạgì đồng tiền gây nên tệhại theo kiểu nói “tiền tệ”. Hoặc trong niềm tin dẫn tới hậu quảxem thường đạo giáo buôn thần bán thánh và hạbệThiên Chúa, đểtôn sùng tiền bạc làm thượngđếcủa mình nhưmột câu vè truyền miệngđóđây: “Tiền là tiên là Phật, tiền là sức bật con người, tiền là nụcười tuổi trẻ, tiền là sức khỏe người già, tiền là cái đà danh vọng, tiền là chiếc lọng che thân, tiền là cán công công lý. Hết ý!”
Vẫn biết “đồng tiền đi liền khúc ruột” theo kinh nghiệm của các bậc tiền bối là một lời dạy khôn ngoan rất gần với sựtiết kiệm vốn phải có cho mọi kẻgiữtiền. Nhưng khi cẩn trọng quá hóa keo kiệt trong những tiêu pha, đến nỗi không dám bỏra một đồng cho nhu cầu vật chất hay tinh thần thì xem ra đồng tiền lúc ấyđã “làm phiền” khúc ruột không ít. Hoặc khi cẩn trọng quá hóa bịn rịn trong thái độđối với tiền như“ra đường chắt bóp tiêu pha, vềnhà ngây ngất lăn ra đếm tiền” thì chừng nhưđã đểđồng tiền “xích xiềng” khúc ruột mà không ai biết.
Ngược với thái độcẩn trọng là một sựhoang phí tiêu xài vung vít. Khi vung vít nhẹlà khi “vung tay quá trán” con nhà lính tính nhà quan làm một xài hai. Khi vung vít nặng là khi “vung tiền qua cửa sổ”dấu hiệu của sựvô độtiêu xài. Rồi khi đểcho đồng tiền len lỏi vào trong tính toán hằng ngày và giấc ngủhằng đêm theo kiểu lên sàn thịtrường chứng khoán ngợp choáng thời giờthì lúc ấy khúc ruộtđã nuốt trửngđồng tiền và hậu quảduy nhất chính là đồng tiền “xay nghiền” khúc ruột.
Làm sao tín hữu có thểdung hòa lòng tin với những sinh hoạt vốn liên hệđến tiền? Thưa dựa trên Phúc Âm chỉcần một chữTín. Nếu giàu, hãy tín trung với Thiên Chúa đểbiết xài tiền phù hợp với bác ái, vì tiền là một đầy tớtốt nhưng lại là một ông chủxấu. Nếu nghèo, hãy tín thác nơi Thiên Chúa đểtừng ngày kiếm tiền mà không vi phạm công bình, vì chỉđểmột đồng xu trên mắt thôi cũng đủbịche chắn hết tầm nhìn hướng thượng. Và dẫu giàu hoặc nghèo, hãy tín nghĩa đểgần tiền mà chẳng hôi hám mùi tiền. Tiền bạc nhưdòng nước, nếu không cẩn thận người ta có thểbịcuốn trôi.
ChữTÍN ấy là thuốc chủng ngừa căn bệnh nguy hiểm mà Bôtrêvích đã tiên báo.
18. Không ai có thể được cứu độ nhờ tiền
(Suy niệm của Lm. Antôn Nguyễn Văn Độ)Phụng vụ Lời Chúa hôm nay đề cập đến một thứ rất quen thuộc và được sử dụng hàng ngày trong cuộc sống đó là “tiền”. Chẳng ai muốn nói tới tiền, vì đó là một chủ đề cấm kỵ. Tiền vừa là thứ được yêu thích, và cũng là thứ gây mặc cảm.
Lời khuyên của Chúa Giêsu: “ … các con: Hãy dùng tiền của gian dối mà mua lấy bạn hữu, để khi mất hết tiền bạc, thì họ sẽ đón tiếp các con vào chốn an nghỉ đời đời” (Lc 16, 9), và câu kết đoạn Tin Mừng: “Các con không thể làm tôi Thiên Chúa mà lại làm tôi tiền của được” (Lc 16,13) khiến chúng ta phải suy nghĩ.
Tiền chỉ là một mảnh giấy, một vật làm bằng kim loại vô tri vô giác, nhưng nó đã đuợc chọn làm tương giao đổi chác, chi phối chúng tq quá nhiều. Tiền giữ một vị trí quan trọng, khiến nhiều bậc thang có giá trị bị đảo lộn, nhiều người có cùng quan điểm “có tiền là có tất cả”.
Đúng là có nhiều điều quan trọng ta không thực hiện được chỉ vì không có tiền, nhưng không thể nói rằng có tiền là có thể mua đuợc mọi thứ trên đời. Tiền chỉ là một công cụ để chúng ta trao đổi, tự bản chất tiền không nói lên một giá trị gì cả. Như thế, tiền không thể bảo đảm sự sung túc. Ví dụ: Trên con thuyền giữa đại dương, khi người ta không còn gì để ăn, thì một túi ngân phiếu cũng không giúp ích được gì. Tiền không thể thay thế được bất cứ nhu cầu nào. Người ta không thể sống bằng những con số tiền ở ngân hàng, nhưng bằng bánh và Lời Chúa. Tiền không thể làm cho lúa lớn lên được, nó chỉ làm tăng thêm hiệu quả của công sức con người trong tương quan với thiên nhiên.
Cuốn sách mang tựa đề “Happy Money: The Science of Smarter Spending”, (tạm dịch: Tiền hạnh phúc: Khoa học chi tiêu thông minh). Tác giả của cuốn sách này là hai nhà khoa học nghiên cứu hành vi nổi tiếng: Tiến sĩ Elizabeth Dunn và Tiến sĩ Michael Norton viết rằng: Tất cả chúng ta đều mắc một sai lầm về tiền khi cho rằng kiếm được càng nhiều tiền thì chúng ta càng cảm thấy hạnh phúc. Nếu muốn mua cho mình một cuộc sống trọn vẹn, vấn đề không nằm ở chỗ kiếm được bao nhiêu tiền, mà nằm ở cách bạn tiêu tiền.
Khi nói đến sức mạnh và giá trị của đồng tiền, có nhiều ý kiến trái chiều, chúng ta từng nghe một số nhận định sau:
Tiền có thể mua một ngôi nhà, nhưng không thể mua một mái ấm gia đình.
Tiền có thể mua chiếc giường đẹp, nhưng không thể mua giấc mộng vàng.
Tiền có thể mua chiếc đồng hồ, nhưng không mua được thời gian.
Tiền có thể mua quyển sách, nhưng không mua được kiến thức.
Tiền có thể mua chức vụ, nhưng không mua được sự kính trọng.
Tiền có thể trả cho bác sĩ, nhưng không thể mua được sức khoẻ.
Tiền có thể mua máu đào, nhưng không thể mua được mạng sống.
Tiền có thể mua xác thịt, nhưng không mua được tình yêu.
Có người hỏi: tiền có mua được hạnh phúc không?
Số đông quả quyết rằng “không”. Có người cho rằng, tiền không mua được hạnh phúc nhưng nó có thể là công cụ mang lại hạnh phúc.
Tại sao tiền bạc có thể mua đuợc rất nhiều thứ ngoại trừ hạnh phúc?
Tiền thì không thể mua đuợc hạnh phúc vì hạnh phúc của con người không thể đo bằng thước, và càng lại không thể dùng giá trị của đồng tiền để mua hạnh phúc. Tiền là một thứ tiêu biểu cho giá trị vật chất, nên chỉ có thể mua những gì thuộc về vật chất. Còn hạnh phúc là một loại tiêu biểu cho giá trị tinh thần. Chẳng thế, Dunn và Norton cho rằng, làm cho người khác hạnh phúc trước và chắc chắn bạn sẽ cảm thấy hạnh phúc sau. Đây là một điều hiển nhiên, nhưng thật ngạc nhiên, quá nhiều người quên rằng, đây là điều phù hợp với tinh thần Kitô.
Một câu hỏi lớn được đặt ra cho chúng ta: Tiền có thể cứu độ được con người không?
Giảng trong thánh lễ sáng thứ Sáu 20 tháng 9 năm 2013, Đức Phanxicô nhắc lại rằng: “Các con không thể làm tôi Thiên Chúa mà lại làm tôi tiền của được” bởi vì “một khi người ta dành tình yêu cho tiền và hướng về, thì tiền lôi kéo người ta xa rời Thiên Chúa”. Ngài kết luận: “Không ai có thể được cứu độ bằng tiền”. Vì vậy, chúng ta phải chọn lựa, chúng ta không thể làm tôi Thiên Chúa và làm tôi tiền của được. Chúng ta không thể. Hoặc là Thiên Chúa hoặc là tiền của.
Mặc dù có nhiều nguyên nhân gây ra tội lỗi, nhưng thánh Phaolô nhấn mạnh rằng: “Cội rễ sinh ra mọi điều ác là lòng ham thích tiền bạc” (1Tm 6,10). Vì ham thích tiền mà một số người từ bỏ đức tin và gây nhiều đau khổ”. Thật vậy, sức mạnh của đồng tiền làm cho người tín hữu xa rời đức tin và thậm chí, tiền làm cho đức tin yếu dần và đưa người ta đến chỗ mất đức tin. Tiền là chỗ dựa không vững chắc, là thước đo lường sai và với sự hấp dẫn của nó, con người có nguy cơ bị tiền chế ngự. Thần Tiền tạo ra ảo giác rằng khi có tiền, tôi có thể có được mọi thứ, mọi ước muốn sẽ được thoả mãn, và qua đó, tiền làm cho chúng ta thành nô lệ.
Thiên Chúa muốn gì nơi chúng ta?
Thiên Chúa muốn chúng ta hạnh phục thực sự. Ngài muốn chúng ta đi vào Giao Ước, chứ không phải là Bò vàng, Mammon, một giá trị biểu trưng sự an toàn tuyệt đối. Nếu không muốn trở thành nô lệ, cách thức duy nhất là chọn làm tôi Chúa và phục vụ Ngài. Chỉ có Thiên Chúa mới giải thoát được chúng ta.
Trong Mười Điều Răn, không có điều răn nào nói về tiền bạc. Tuy nhiên, chúng ta có thể lỗi phạm điều thứ nhất, nếu chúng ta hành động vì tiền. Đó là tội thờ ngẫu tượng. Vì tiền trở nên thần tượng để chúng ta tôn thờ. Ma quỷ luôn cám dỗ người ta về: sự giàu có, thỏa mãn; tự phụ, cảm thấy mình quan trọng; và kiêu ngạo. Và cuối cùng, tiền tạo ra sự tôn thờ ngẫu tượng.
Lạy Chúa, xin giúp chúng con khỏi rơi vào cái bẫy của thần tượng bạc tiền và chọn Chúa, vì chỉ có Chúa là Đấng Cứu Độ chúng con. Amen.
19. Không thểlàm tôi hai chủ
(Suy niệm của Lm. Antôn Nguyễn Văn Độ)Chúa đã thềrằng: “Ta sẽkhông bao giờlãng quên tất cảcác việc chúng làm cho đến cùng”. Có gì khiến Chúa phẫn nộđây! Mấy người buôn bán chỉtìm lợi nhuận đểlàm giầu,đến nỗi ngày sabbát trởnên một rào cản đối với công việc kinh doanh của họtrên lưng những người nghèo. Tuy nhiên, họkhông thểviện dẫn khủng hoảngđểbảođảm cho công việc của mình. Vào thời bình an, kinh tếthịnh vượng; người ta tin vào những người tín hữu sống gương mẫu đểdiệt trừtận gốc việc tôn thờngẫu tượng trong đất nước, chấm dứt sựtôn thờcác thần Baal.
Nguồn gốc của tội lỗi thểhiện trong tương quan giữa con người với ngày của Chúa, ngày sabbát. Ai không biết ngày sabbát là người không biết, không tin vào Thiên Chúa, người đó phục vụmột ông chủkhác là: Tiền bạc. Sựbất chính làm cho cán cân công lý bịsai lệch đểsống ngày sabbát.
“Ta sẽkhông bao giờlãng quên”, Thiên Chúa tuyên bốmột cách trang trọng nhưthế. Con người có thểlàm quen với sựbất chính và biện minh cho tội lỗi của mình, nhưng thực ra lại chộp lấy một ngày khác. Một xã hộiđược xây dựng trên sựbất công là xúc phạm tới Thiên Chúa. Vì sựtôn thờngẫu tượng còn nguy hại hơn tôn thờthần Baal: Tiền bạc làm cho lòng người tham lam vô độvà biến tha nhân thành nô lệ;
Vũkhí đầu tiên đểchống lại sựtha hóa này là cầu nguyện. Thánh Phaolô nói với chúng ta: “Trước tiên, cha khuyên hãy cầu xin, khẩn nguyện, kêu van và tạơn cho mọi người: cho vua chúa, và tất cảnhững bậc vịvọng, đểchúng ta được sống bằng yên vô sự, trong tinh thần đạo đức và thanh sạch”. Ngài giải thích: “Đó là điều tốt lành và đẹp lòng Đấng CứuĐộchúng ta là Thiên Chúa.” Ý Chúa “muốn cho mọi người được cứu rỗi và đến nhận biết chân lý”, có nghĩa là, đểra khỏi chốn tù đầy bất công, con người cần phải biếtđến Thiên Chúa tình yêu, Ngài đã yêu thương họvà sống cho tình yêu ấy. Chính vì vậy, mỗi Thánh lễ, lời cầu nguyện của chúng ta là phổquát. Khi xin Thiên Chúa cho chúng ta ơn nhận biết tình yêu của Ngài
đối với nhân loại, chúng ta xin Ngài chỉcho chúng ta biết hành động thếnào đểxây dựng một thếgiới công bằng và văn minh hơn.
Trong một thếgiới nhưthế, tương quan hỗtương là cần thiết: người ta sẽgọi nhau là anh em. Đểminh họa, Đức Giêsu đã kểdụngôn. Khung cảnh diễn ra nơi nhà người giầu, có một viên quản lý, khi thấy anh ta lừađảo, dối trá. Chủliền cách chức và bắt tính sổ, không ai hay biết việc anh quản lý nghĩgì. Chỉthấy anh giảm nợcho các con nợcủa ông chủ. Anh ta dễdàng hào hiệp với sựgiầu có của người khác!
Thật là lạ, ông chủkhen anh...không phải vì anh lương thiện, cho bằng anh đã khôn khéo trong cách đối xửvới đồng loại. Đây là điểm sáng cho tất cảngười kitô hữu chúng ta. Đức Giêsu cũng bảo chúng ta: “Hãy dùng tiền của gian dối mà mua lấy bạn hữu, đểkhi mất hết tiền bạc, thì họsẽđón tiếp các con vào chốn an nghỉđời đời.” Thật vậy, toàn bộđời sống ta hướng vềChúa, và chúng ta được mời gọi nhìn mọi sựtrên thếgian này nhưlà phương tiệnđểlắm bắt lấy. Tiền bạc là một phương tiện, người quản lý gian dốiđã dùng. Chúng ta sửdụng tiền bạc với tinh thần siêu nhiên nhưThiên Chúa mời gọi. Vậy, hãy làm phúc hoặc ký gửi sinh lờiđểgiúp đỡ, hoặc tha nợcho những người nghèo mà, chính họmai sau sẽđón tiếp
chúng ta vào nhà của họ, ngày mà thần chết sẽđến đểchia rẽchúng ta với của cải tiền bạc. Nhà của người nghèo nhưĐức Giêsu dạy chúng ta, chính là Nước Thiên Chúa! Vậy hôm nay, hãy cho đi đểmai sau được nhận lãnh nơi nhà Cha trên trời.
Tất cảchúng ta, những người đã chịu phép Rửa tôi, đều được đặt làm người quản lý các ân huệthiên hình vạn trạng của Thiên Chúa. Tại sao chúng ta lại ích kỷ, khép kín lòng mình trước sựđộlượng của Chúa Thánh Thần? Tại sao ta lại dập tắt lòng trắcẩn của Chúa Thánh Thần, và mua anh với sựnghèo hèn của họ? Hãy sẻchia, hãy phân phát tất cảnhững gì chúng ta đã nhận lãnh, nhưngười quản lý khôn khéo. Đây là thái độlàm hài lòng ông chủvà bảo đảm cho chúng ta có một chỗtrong nhà Cha trên Trời.
Đây là sứđiệp trung tâm của đoạn Tin Mừng: “Các con không thểlàm tôi Thiên Chúa mà lại làm tôi tiền của được”. Chúng ta quyết định ung dung “làm tôi Tiền của”, trong khi chúng ta là con cái Thiên Chúa và hạnh phúc vì làm con; tại sao lại tôn thờthần tượng tiền của, cùng với thếgian này sẽqua đi và cửa Nước Trời sẽđóng lại? “Không đầy tớnào có thểlàm tôi hai chủ.” Chỉcó một chủchứkhông có hai chủ. Ai làm đầy tớcho tiền bạc, người ấy đương nhiên không có quyền làm ông chủ; chính họmang trên mình cái ách nô lệnày. Sựgiầu có không sinh ra với chúng ta, không theo chúng ta đến cùng đích của cuộcđời. Trái lại,Đức Kitô, ởvới chúng ta vì Ngài là sựsống... Đừng là những tên nô lệ. Quảthật, đồng tiền đúng ra
không có quyền, nó là tên nô lệbất chính (gian dối).
Đức Giêsu cảnh cáo chúng ta, tiền của còn đáng sợhơn khi nó làm cho chúng ta tin vào sức mạnh của chính mình, tựcho mình là hoàn hảo. Đức Giêsu mời gọi chúng ta hãy làm phúc và cho đi. Nếu người nghèo cầnđến người giầu, thì người giầu cũng cầnđến người nghèo, vì sựchia sẻlà nền tảng củađời sống huynh đệvà hạnh phúc. Người này học người kia sựđón nhận người khác là rất cần thiết cuộc sống, ai cho đi kẻấy phải là người khiêm nhường nhất.
Tiền của nguy hại cho tình bằng hữu, nó cũng nguy hiểm cho tương quan của chúng ta với Chúa. Đức nguyên Giáo hoàn Bênêđictô XVI nói: “Tiền bạc cho phép chúng ta hạnh phúc và làm ra của cải trên thếgiới, nhưng tiền của mà thôi không đủmang đến hạnh phúc cho chúng ta. (...) hạnh phúc là một cái gì đó mà tất cảchúng ta đều mong muốn, nhưng một trong những thảm kịch của thếgian này là con người không bao giờtìm thấy, vì nó không ởchỗcon người tìm kiếm. Chìa khóa hạnh phúc rấtđơn giản: hạnh phúc thật chỉthấyởnơi Thiên Chúa. Chúng ta phải can đảm đặt hy vọng tuyệt đối ởnơi Thiên Chúa, không phải nơi tiền của, nơi sựthành công thếgian, hay nơi người đời, nhưng là ởnơi Thiên Chúa. Chỉcó Thiên Chúa mới có thểlấp đầy những
khát vọng sâu xa nhất của lòng người” (Thưgửi các bạn trẻtrường công giáo Twickenham).
Bây giờchúng ta tựhỏi: chúng ta đặt hy vọng vào ai? Chúng đã chọn hạnh phúc nào: hưkhông qua đi với thếgian này hay sựkhiêm nhường thật đểđến cùng Thiên Chúa?
Lạy Chúa Giêsu, xin dạy chúng con cách sửdụng tiền bạc và của cảiởthếgian này cách tốt nhất đểchuẩn bịcho đời sống mai sau. Xin gìn giữchúng con trong Chúa Thánh Thần, giúp chúng con tôn trọng phẩm giá anh em. Nhưthế, chúng con sẽlàm vui thỏa lòng Cha trên Trời và góp phần cho triều đại Nước Chúa ởđây và ngay bây giờ. Amen.
20. Tiền bạc đối với người Kitô hữu
(Suy niệm của P. Trần Đình Phan Tiến)Tiền bạc dẫn đưa con người đến hạnh phúc, nhưng là hạnh phúc giả tạo.
Thật vậy, nếu nói rằng tiền bạc không cần thiết là điều không đúng. Xét cho cùng tiền bạc chính là một sự chứng nhận để lưu hành bởi một tờ giấy có ghi số và chữ. Nhưng muốn có tiền, người ta phải ra sức làm việc để kiếm tiền. Nên chi, việc sử dụng đồng tiền do công sức mình kiếm được là một điều chính đáng. Nhưng tiền bạc không phải là sự tận cùng, trên tiền bạc, đó là hạnh phúc vĩnh cửu. Vì nếu tiền bạc thật sự là hạnh phúc vĩnh cửu, thì không còn là tiền bạc nữa, không còn là hạnh phúc nữa, mà là sự chết, sự trầm luân muôn đời. Vì lúc đó con người sẽ sát phạt nhau để giành lấy tiền bạc, và bất phân thắng bại, con người sẽ không có sự sống, mà là sự chết, sự diệt vong con người. Như vậy, là sự đối nghịch với sự sống, là đối nghịch với Thiên Chúa. Với ý nghĩa đó, Chúa Giêsu đã dùng dụ ngôn “Người quản gia bất trung” để rao giàng Tin Mừng Nước Trời.
Từ dụ ngôn “Người quản gia bất trung”, (Lc 16,1-8), Chúa Giêsu cho chúng ta một nhận thức tỉnh táo về Nước Trời. Nước Trời là một trạng thái siêu nhiên, nhưng vĩnh cửu mà không ai đạt tới được. Nước Trời quan trọng và rất đỗi thiết thực, đến độ cuộc sống hiện tại không thể không nhắm tới. “Người quản gia bất trung” còn biết dùng sự bất lương của mình mà mua lấy một cuộc sống sau khi về hưu, bị đuổi việc, huống chi là người tín hữu không biết lợi dụng thời cơ ở đời nầy mà mua lấy Nước Trời. Nghĩa đen là dùng đồng tiền, nhưng nghĩa bóng đó là, biết dùng công sức và thời gian để xây dựng Nước Trời.
Nếu hiểu theo nghĩa đen, chắc chắn nhiều người làm việc Tông đồ không phải vì Tông đồ mà là vì tiền bạc. Ví dụ, một linh mục khi còn làm việc được thì lo thâu tóm “chút ít” để khi về già, hưu rồi có cái để chi dùng. Nếu hiểu như vậy, thì không đúng. Nhưng chúng ta biết dùng của cải cho đúng cách với mục đích vì Nước Trời thì chúng ta thật diễm phúc, vì chúng ta biết sử dụng cái chóng qua để mua lấy sự vĩnh cửu. Qua dụ ngôn: Người quản gia bất trung, chúng ta thấy, Chúa Giêsu đã đề cao tinh thần Nước Trời nơi công việc trần thế. Điều đó có nghĩa là khi chúng ta sống nơi thân xác hữu hình, chúng ta cũng phải biết dùng thời gian thuận tiện để làm lợi cho đời sống tâm linh của chúng ta. Khi chúng ta được “gọi về”, chúng ta hãnh diện mang theo hành lý là Tin Mừng Nước Trời.
Chúa không đề cao sự bất trung của trần gian, nhưng qua cách khôn khéo của trần gian, Chúa Giêsu dạy chúng ta một thực tại Nước Trời. Nước Trời là điều không phải dễ hiểu, nên chi, từ dẫn chứng tự nhiên, Chúa Giêsu đã dẫn đưa con người đến sự siêu nhiên Nước Trời.
Để hiểu rõ hơn nội dung Đoạn Tin Mừng hôm nay, chúng ta nhớ lại câu tục ngữ như sau: “Lấy của che thân, chứ đừng lấy thân che của”.
Phần II của đoạn Tin Mừng hôm nay: Trung tín trong việc sử dụng tiền của.
Dụ ngôn trên cho thấy, sự bất lương của người quản gia, nhưng là bài học để mua lấy Nước Trời. Chuyển tiếp qua phần II là sự trung tín trong việc sử dụng tiền của. Tiền của trần gian cho dù là gì đi nữa cũng được gọi là “bất chính”, bởi vì, nếu công chính thì không bao giờ có dư tiền của, tiền của “bất chính” ở đây không phải là trộm cướp, nhưng không phải là chính đáng. Ví dụ: Hưởng thừa kế, trúng mánh, cho vay, thắng bạc, kinh doanh có lời lớn, mua một bán mười, v.v... Đó là những tiền của bất chính, tiền của bất chính là cuộc sống tạm bợ nơi thân xác, nhưng con người biết trung tín sử dụng thì nó trở nên tốt. Người ta nói: Tiền bạc là đầy tớ tốt, nhưng là một ông chủ xấu. Ông chủ xấu, khi chúng ta tôn thờ đồng tiền, đồng tiền là hữu vật tự nhiên, chứ không phải thiên nhiên. Nhưng Chúa Giêsu muốn chúng ta dùng đồng tiền trần gian để xây dựng một cuộc sống tốt đẹp. Cuộc sống tốt đẹp là biết đến nhu cầu cảu tha nhân. Rõ ràng, người cho vay và sống bởi tiền cho vay là sống bởi đồng tiền bất chính, vì sống trên nhu cầu khó khăn của người khác .Tiền của là phương tiện, chứ không phải là mục đích. Nên Chi, nếu chúng ta không trung tín trong việc sử dụng tiền của trần thế, thì chúng ta cũng không thể được giao công việc Nước Trời. Chúng ta chính là trong vai “ người đầy tớ bất trung” trên, vì Thiên Chúa ban cho chúng ta những của cải để chúng ta sinh ích lợi cho tha nhân, chứ không phải chỉ cho chúng ta mà thôi. Chúng ta được phép làm chủ của cải, chứ không được phép tôn thờ của cải. Đó là điều cần thiết, vì nếu chúng ta tôn thờ của cải, thì chúng ta sẽ không tôn thờ Thiên Chúa. Mặc nhiên, Chúa Giêsu đưa ra một sự chọn lựa dứt khoát là:Thiên Chúa và tiền của. Thiên Chúa và tiền của là hai vấn đề luôn đối lập và hiển nhiên không đồng hành song song. Đây là điều thách thức và cũng là đòi hỏi của Tin Mừng Nước Trời. Đây chính là cửa hẹp của người công giáo.
Chúa Giêsu không định kiến với người giàu về của cải, nhưng người có của cải thì khó có Thiên Chúa, vì Thiên Chúa không đứng dưới của cải, mà là Thiên Chúa đứng trên của cải. Của cải là thứ không mang được vào Thiên Quốc, vì của cải là phương tiện cho thân xác. Nhưng nếu con người biết sử dụng phương tiện của thân xác để mưu ích cho linh hồn,thì đó là điều khôn ngoan.
Vì vậy, Chúa Giêsu đã nói: “Kẻ giàu có khó vào Nước Trời biết bao!” “Con lạc đà chui qua lỗ kim còn dễ hơn người giàu vào Thiên Quốc” (Mt 19, 23-24).
Ước gì Lời Chúa hôm nay, sẽ thức tỉnh phàm nhân để họ nhận ra ánh sáng của Tin Mừng trong mọi biến cố cuộc đời, hầu soi sáng cho họ nhận ra chân lý của Lời Chúa. Amen.
21. Giá trịđồng tiền – Lm Antôn Nguyễn Văn Tiếng
ĐỒNG TIỀN ĐẾNĐềtài về“tiền của” là đềtài dễ“bàn luận” nhất, vì đó là thứgần gũi nhất đối với con người. Người ta gọi những người thân yêu là “bà con ruột thịt”, đồng thời người ta cũng thường nói “đồng tiền đi liền khúc ruột”, xem thế, ta thấy đồng tiền có quan hệ“máu mủ”với con người đến mức nào!
Cái gì người ta càng cần đến, thì cái đó càng quan trọng. Cái gì càng quan trọng thì cái đó càng được nhiều người muốn sởhữu. Cái gì càng có nhiều người muốn sởhữu thì cái đó càng quý. Người nào sởhữu nhiều thứđồquý, thì đó là dấu hiệu ngườiđó giàu có. Ngườiđó có sức mạnh. “Miệng người sang có gang có thép”.
Tiền là rất cần. Giới trẻcó những câu định nghĩa “tóm gọn sức mạnh đồng tiền” nghe vui vui, tỉnhư: “Tiền là tiên là Phật, là sức bật lò xo, là thướcđo lòng người, là nụcười tuổi trẻ, là sức khỏe tuổi già, là cái đà danh vọng, là cái lọng che thân, là cán cân công lý, tiền là… hết ý!”.
Tiền là rất cần, nên người ta phải tìm cách có tiền. Không có cách làm ra tiền, thì làm ra tiền bằng mọi cách!
Vấn đềlà chính là ởchỗnày! – Làm ra đồng tiền bằng mọi cách, không trừnhững cách bất chính!- “Một nhà phú hộkia có một người quản gia. Người ta tốcáo với ông là anh này đã phung phí của cải nhà ông. Ông mới gọi anh ta đến mà bảo: ‘Tôi nghe người ta nói gì vềanh đó? Công việc quản lý của anh, anh tính sổđi, vì từnay anh không được làm quản gia nữa!’”(Lc.16,1-2).
Biết bao người đã vấp ngã vì đồng tiền. Đểcó được đồng tiền, nhiều người đã đánh đổi cảdanh dự, nhân phẩm, và cảniềm tin thiêng liêng nữa.
Họtrởthành nô lệcủa Đồng Tiền! Hơn thếnữa, họthờTiền! HọbịĐồng Tiền trói buộc!
Những cách làm ra tiền bất chính thì rất đa dạng, muôn thứ. Có cái sờsờra trước mắt, nhưăn trộm,ăn cướp, mua gian bán lận… nhưng có thứtinh vi, khó mà biết - nhưng muốn biết cũng không khó - nhiều khi vì lý do này, lý do kia, người ta không muốn biết, hay chưa nên biết, như: tham nhũng, lương lẹo, móc ngoặc, cắt xén công quỹ…
Trong CổHọc Tinh Hoa có kểcâu chuyện “Lấy của ban ngày” nhưsau:
Nước Tấn có kẻhiếu lợi một hôm ra chợgặp cái gì cũng lấy. Anh ta nói rằng: “Cái này tôi ăn được, cái này tôi mặc được, cái này tôi tiêu được, cái này tôi dùng được”. Lấy rồiđem đi. Người ta theo đòi tiền. Anh ta nói:
“Lửa tham nó bốc lên mờcảhai con mắt. Bao nhiêu hàng hóa trong chợtôi cứtưởng của tôi cả, không còn trông thấy ai nữa. Thôi, các người cứcho tôi, sau này tôi giàu có, tôi sẽđem tiền trảlại”.
Người coi chợthấy càn dở,đánh cho mấy roi, bắt của ai trảlại cho người ấy. Cảchợcười ồ. Anh ta mắn:
“Thếgian còn nhiều kẻhiếu lợi hơn ta, thường dụng thiên phương, bách kếngấm ngầm lấy của người. Ta đây tuy thế, song lấy giữa ban ngày so với những kẻấy thì lại chẳng hơnư? Các ngươi cười ta là các ngươi chưa nghĩkỹ!”(Long Môn Tử).
ĐỒNG TIỀN ĐI
Tích trữnhiều tiền của thì phải có mục đích. Mục đích phổthông nhất là “hưởng thụ”. Trong Tin Mừng, chúng ta gặp rất nhiều ông Phú hộsống kiểu “hồn ta hỡi … vui chơi cho đã”. (Lc.12,16-21; 16,19-31).
Trong đời thường, chúng ta càng thấy rõ hơn nữa. Những nơi giàu có, mức độhưởng thụ“ăn chơi” càng “cao cấp”, càng “sang trọng”, và thú vui chơi thểhiện thiên hình vạn trạng và cực kỳtốn kém.
Sựhưởng thụnếu không có ánh sáng Tin Mừng soi dẫn, sẽđi dần đến mức sa đọa, khi mục đích của nó là thỏa mãn những niềm vui nhất thời và vật chất. Hạnh phúc lúc bấy giờchỉgiới hạn trong những thứvui chơi thỏa mãn khuynh hướng tầm thường, và chỉcòn là niềm vui của riêng mình. Sựích kỷsẽđưa con người đến vô trách nhiệm với tha nhân và trởnên độc ác.
Thường tình người ta vẫn nghĩcuộc sống cần phải vươn lên, và vì thế, người ta có quyền hưởng thụởmứcđộcao nhất nhưcó thể, miễn là người ta làm ăn chính đáng, không hãm hại ai, không làm thiệt hại ai, không đá động tới ai.
Nhưng chúng ta vẫn nghe trong lòng một cái gì đó rất xót xa, khi có những người mua những chiếc du thuyền, những chiếc xe con, những phương tiện giải trí hàng tỷđồng, và bên cạnh đó, biết bao ngườiđóiăn,đói học,đói những mái nhà đơn sơđủđểche mưa che nắng qua ngày! Có người thởdài: biết làm sao, bàn tay có năm ngón ngắn dài khác nhau là vậy! Chuyệnấy thời nào cũng có! Chẳng có ranh giới nào đểđịnh mứcđâu là trách nhiệmđối với xã hội. Chỉcó tiếng gọi của Tình Thương. Trong Phúc Âm, câu chuyện ông Phú hộvà La-gia-rô là một thí dụ. (Lc.16,19-31).
Có những người tung tiền ra đểmưu cầu danh vọng. Có những người tung tiền ra đểmua quan bán chức. Có một câu chuyện khoa học giảtưởng vềmột thành phốcủa ngàn năm vềsau, lúc đó, con người đã chếtạo ra những “người máy” tinh xảo. Đi giữa lòng thành phố, người ta không thểphân biệtđược ai là “người máy” ai là người thật! Hay nói một cách khác, ai là người “giả”, ai là người “thật”! Ngày nay, nhiều khi cũng khó biết ai là “nhân tài” thật, ai là “nhân tài” giả. Có nơi, người ta rao bán “bằng cấp” trên Internet giống nhưngười ta rao bán chè ởvĩa hè!
Đi xa hơn nữa, sựgiàu có dễquyến rũngười ta say mê thếlực. Cá nhân rồi đến tập thể, Đất Nước. Những Nước giàu có thì chếtạo và mua nhiều vũkhí. Những nước lớn và giàu có bao giờcũng nói chuyện bằng sức mạnh và quyền lợi của họtrước tiên. “Tiềnđẻra Tiền”. Làm ăn với tưthế“kẻmạnh” thì bao giờcũng có lợi, thậm chí còn bóp chết cảđịch thủcạnh tranh, cho dù là cạnh tranh lành mạnh. Vì rằng “thương trường cũng nhưchiến trường”, có “chết” và có “sống”. Không có quy luật đạo đức nào cụthểđược áp dụng ởđây. “Mạnh được yếu thua”. “Cá lớn nuốt cá bé”. Ngôn ngữngoại giao thì rấtđẹp, mà trên thực tếnằm mơcũng không thấy!
Cứnơi nào có nhiều mỏdầu, nhiều tài nguyên thiên nhiên, thì nơi đó có nhiều tranh chấp. Nơi nào có tranh chấp, thì nơi đó thường có những cuộc “tập trận”, phô trương vũkhí, sức mạnh quân sựcủa những bên liên hệ.
ĐỒNG TIỀN ĐEM LẠI
Đồng tiền giúp chúng ta thểhiện tình thương đối với đồng loại.
“Tiền của là một đầy tớtốt, nhưng là một ông chủxấu”.Nếu con người nô lệvào tiền của, thì rõ ràng, con người gặp phải nhiều hậu quảthật tồi tệcho cá nhân và cộng đồng nhân loại. Nếu con người làm chủđồng tiền, thì con người sẽcải thiện thếgiới và con người sẽhạnh phúc hơn.
Con người chỉcó một chủlà Thiên Chúa, và Thiên Chúa dạy con người biết làm chủTiền Của bằng Giới Luật Yêu Thương. "Không gia nhân nào có thểlàm tôi hai chủ, vì hoặc sẽghét chủnày mà yêu chủkia, hoặc sẽgắn bó với chủnày mà khinh dểchủnọ. Anh em không thểvừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi Tiền Củađược” (Lc.16,13).
MẹTêrêsa khi nhận giải Nobel, mẹnghĩngay đến xửdụng đồng tiền đểgiúp đỡnhững người bất hạnh. Thánh Phanxicô Assisi đã bỏcuộc đời giàu có đểdành trọn cuộcđời mình lên tiếng nói bênh vực và nâng đỡngười nghèo…
Thật may mắn, trong đời thường vẫn còn đó những trái tim biết chia sẻmột cách chân thành.
Chia sẻchân thành là chia sẻnhững gì mình có. Không phải cách “lương lẹo” của tên quản lý bất lương. Anh ta tỏra “nhân từ”bằng đồng tiền của chủmình với ý đồđược có nơi nương tựa và tìm cơhội cho tương lai. Thương người kiểuđó là một cách ăn trộm mà vẫnđược người ta thấy mình đạođức. Nó cũng giống nhưnhững người cho vay ăn lời cắt cổthiên hạ, thỉnh thoảng vào ngày rằm, mua năm mười giạgạo bốthí cho một sốngười nghèo; hay mấy công ty bốc lột sức lao động công nhân bằngđồng lương chếtđói, thỉnh thoảng tặng tiền cho những chương trình thuộc dạng “vòng tay nhân ái” đểđược vinh danh và quảng cáo thương hiệu của mình trên TV!
Trong Giới Luật Yêu Thương, Chúa Giêsu không hềbảo con người phải sống nghèo nàn, lạc hậu, nhưng là dạy con người biết cách“cho đi”. (Vì xưa ta đói các ngươiđã cho ăn…Mt.25,31-46).
Vì “không ai cho cái mình không có”. Nên trước tiên ta phải có mới cho được. Do đó, làm việc không chỉlà trách nhiệmđối với xã hội, mà hơn thếnữa, còn là bổn phậnđối với Thiên Chúa. (Ông giao cho người này năm nén, người kia hai nén, người khác nữa một nén… Mt. 25,14-29).
Trong Khổng TửGia Ngữcó câu chuyện thếnày:
Khổng Tửnói rằng: Cho mình là hạng phú quí mà biết hạmình với người với mọi người, thì người nào mà không tôn trọng mình?
Cho mình là hạng phú quý mà biết yêu người, thì người nào mà không thân với mình?
Nói ra mà không ai trái lại, thì có thểcho là hạng người biết nói vậy.
Nói ra mà mọi ngườiđều hướng theo cả, thì có thểcho là hạng người biết thời vậy.
- Cho nên kẻgiàu có, mà lại biết làm cho người giàu có, thì dẫu có muốn nghèo, cũng không thểnào nghèo được.
- Kẻsang trọng mà biết làm cho người sang trọng, thì dẫu muốn hèn hạ, cũng không thểhèn hạđược.
- Kẻphát đạt, mà biết làm cho người phát đạt, thì dẫu có muốn khốn cùng, cũng không thểkhốn cùng được.
Đồng tiền giúp chúng ta vềđến Nước Trời.
Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh có một quyển sách được nhiều người yêu thích mang tên “Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ”.
Chúa Giêsu bảo chúng ta hãy dùng tiền đểmua những gì “không hưnát”. Hãy biết dùng tiềnđểtìm vềchốn vĩnh cửu, nơi hạnh phúc vĩnh hằng. "Phần Thầy, Thầy bảo cho anh em biết: hãy dùng Tiền Của bất chính mà tạo lấy bạn bè, phòng khi hết tiền hết bạc, họsẽđón rước anh em vào nơiởvĩnh cửu. (Lc.16,9).
Nếu cuối cùng, ta nằm xuống. Tất cảnhững gì hưởng thụqua đi. Tất cảnhững gì gom góp cũng bỏlại. Ta nghe văng vẳng bên tai lời chúa từng giảng dạy: “Đồngốc! nộiđêm nay, người ta sẽđòi lại mạng ngươi, thì những gì ngươi sắm sẵnđó sẽvềtay ai?” (Lc.12, 20), ta chới với và tiếc rẻlàm sao! Bằng đó những thành đạt cuộc đời không đổi lấy được gì ư?
Có một kim chỉnam đểchúng ta định hướng đời mình. Đểsuy nghĩvà hành động. Đềgạn lọc và chọn lựa. Đểlàm phong phú đời mình. Đểnuôi sốngđời mình. Đểđời mình không phải chỉlà một giấc mơchóng qua và vô nghĩa. Đó là Lời Chúa. Lời Hằng Sống. Lời dẫn đưa chúng ta đến sựsống đời đời.
“Cho tôi xin một vé đi Thiên Quốc”.
Đểkhi tôi nhắm mắt, là bước vào một cuộc hành trình mới. Tuyệt vời và hạnh phúc!
Lạy Chúa, xin cho con biết tận dụng tất cảnhững gì con có, đểsinh lợi và làm giàu cho Chúa, chứkhông phải cho riêng con. Vì tất cảlà của Chúa. Amen.
22. Khôn khéo
(Trích dẫn từ‘Manna’)Suy Niệm
Cuộc đời này tươi hơn nhờcó người say mê nó.
Các vận động viên chịu khổluyện đểphá một kỷlục. Các nhà khoa học tận tụy đểtìm ra một phát minh. Các văn nghệsĩnhọc nhằn cưu mang một tác phẩm. Các nhà kinh doanh bù đầu với chuyện nắm bắt thịtrường.
Phía sau một tấm huy chương, một bằng khen, một giải thưởng, có bao là mồhôi nước mắt.
Say mê cuộc đời này chẳng có gì đáng trách.
Người Kitô hữu cũng sống hết lòng với cuộc đời này, nhưng họkhông say mê nhưthểchỉcó nó.
Đúng ra họsay mê đời này vì họsay mê đời sau.
Đời này chỉlà con đường dẫn đến mục đích tối hậu.
Sau khi kểxong dụngôn vềngười quản gia khôn khéo, Đức Giêsu phàn nàn vì chúng ta, những con cái ánh sáng, lại không khôn bằng những người chỉbiết có đời này.
Người quản gia khôn vì ông dám đối diện với thực tế, đó là chuyện ông bịchủcho thôi việc.
Ông khôn vì ông biết giới hạn của mình: Không đủsức cuốc đất, không đủmặt dầy mặt dạnđểđiăn xin.
Ông khôn vì ông biết xoay sở, tìm ra phương án tốt nhất, biết tận dụng quyền hành còn lại của mìnhđểđemđến cho tương lai bấp bênh một bảođảm.
Đức Giêsu không dạy ta bất lương nhưngười quản gia. Ngài dạy ta biết khôn khéo nhưông khi gầy dựng cho đời mình tương lai vĩnh cửu.
Có vẻđời sau thì xa xôi, không có sức thu hút, không làm chúng ta say mê và dám đánhđổi tất cả.
Chúng ta thừa sôi nổi đểxây dựng tương lai đời này, nhưng lại thiếu táo bạo đểxây đắp tương lai đời sau.
Chúng ta biết xoay sởđểviệc làm ăn khỏi thua lỗ, nhưng chúng ta lại thiếu cương nghịvà dứt khoát đểđầu tưmọi sựmình có cho Nước Trời.
Cái giằng co của đời sống Kitô hữu nằm ởchỗvừa say mê cuộc đời này, vừa say mê vĩnh cửu.
Họsay mê cuộc đời này không thua bất kỳai, bởi vì giữa cái mau qua, họgặp được vĩnh cửu.
Kitô hữu làm việc, vui chơi nhưmọi người, nhưng vẫn có cái gì rất khác nơi họ.
Không phải vì họdành cho Chúa một thời gian ít ỏi đểđọc kinh, cầu nguyện, dựlễ... nhưng vì họđã đểChúa đi vào toàn bộđời mình.
Chúng ta cần giữmột sựthăng bằng trong cuộc sống. Sựthăng bằng này lại nằm ởchỗchúng ta nghiêng vềphía Chúa và đểNgài làm chủđời mình. Tiền bạc, của cải không phải là điểm tựa, dù ta rất cần tiền và phải kiếm tiềnđểsống.
Không thểvừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi tiền của, không thểphụng sựhai chủnhưnhau, trong cùng một lúc.
Tôi tựhỏi những chủnào đang thống lĩnh đời tôi.
Ước gì tôi được tựdo nhờbiết làm tôi cho Thiên Chúa.
Gợi Ý Chia Sẻ
Đồng tiền là tiên, là phật, và cũng có thểlà vịchúa đầy hấp dẫn quyền uy. Bạn có kinh nghiệm gì vềsức mạnh của đồng tiền? Bạn có thấy ai đánh mất mình vì nô lệcho tiền bạc không?
Người Kitô hữu cũng dễmất hút giữa những bon chen của đời thường. Theo ý bạn, nếu sống chân thật lương thiện, người Kitô hữu có hy vọng thành công không?
Cầu Nguyện
Lạy Chúa Giêsu, ai trong chúng con cũng thích tựdo, nhưng mặt khác chúng con thấy mình dễbịnô lệ.
Có nhiều xiềng xích do chính chúng con tạo ra. Xin giúp chúng con được tựdo thực sự: tựdo trước nhữngđòi hỏi của thân xác, tựdo trước nhữngđam mê của trái tim, tựdo trước những thành kiến của trí tuệ.
Xin giải phóng chúng con khỏi cái tôi ích kỷ,đểdễnhận ra nhữngđòi hỏi tếnhịcủa Chúa, đểnhạy cảm trước nhu cầu bé nhỏcủa anh em.
Lạy Chúa Giêsu, xin cho chúng con được tựdo nhưChúa.
Chúa tựdo trước những ràng buộc hẹp hòi, khi Chúa đồng bàn với người tội lỗi và chữa bệnh ngày Sabát.
Chúa tựdo trước những thếlực đang ngăm đe, khi Chúa không ngần ngại nói sựthật.
Chúa tựdo trước khổđau, nhục nhã và cái chết, vì Chúa yêu mến Cha và nhân loại đến cùng.
Xin cho chúng con đôi cánh của tình yêu hiến dâng, đểchúng con được tựdo bay cao.
23. Nhận lãnhđểtrao ban – Thiên Phúc
(Trích dẫn từ‘NhưThầy Đã Yêu’)Có một nhà kia tính mời vài đạo sĩtới lậpđàn giải trừtai nạn. Một đạo sĩnọtham lam, muốn một mình hưởng trọn sốtiền chủnhà trảông, liền nhận bao thầu hết việc lậpđàn cúng bái.
Ông ta chẳng kểngày đêm. Làm việc luôn tay luôn chân, không hềngơi nghỉ. Cứnhưthếđến ngày thứba thì kiệt sức, ngã vật ra đất. Chủnhà sợông ta chết, mang họa, liền thuê người khiêng ông vềmiếu. Đạo sĩnghe vậy, cốngướcđầu lên thì thào:
Ông hãy đưa tiền thuê người cho tôi, tôi tựmình lần vềmiếu cũngđược.
Những người coi đồng tiền to lớn hơn mạng sống của mình, rốt cuộc cũng chẳng được gì. Thấu hiểu lòng ham mê tiền bạc của con người. Chúa Giêsu đã kểdụngôn người quản gia khôn khéo. Người khen ông quản gia khôn khéo không phải vì hành động bất lương của ông, nhưng vì ông biết lo xa cho tương lai của mình. Ông khôn khéo vì ông biết dùng tiền của tạm bợđểmua lấy bạn hữu.
Nếu “con cái đời này”biết phải làm gì và làm cách nào đối với tiền của đểlo liệu cho ngày mai, thì tại sao “con cái sựsáng”lại không biết sửdụngơn Chúa ban trong hiện tại đểlo cho phần rỗi của mình ởtương lai?
Nếu người quản gia bất lương biết dùng tiền của bất chính đểmua lấy bạn hữu, sao người tín hữu lại không biết sửdụng của cải phù du, chia sẻcho người nghèo khó đểmua lấy bạn hữu Nước Trời.
Nếu người ta căn cứvào cách dùng tiền của đểbiết được lòng người có trung tín hay không, thì tại sao chúng ta lại không “trung tín trong việc nhỏ”là sửdụng tiền củađểbảođảm cho ta của cải chân thậtđời sau?
Thật vậy, chúng ta không trởnên giàu có với những điều mìnhđã nhận lãnh, mà là với những điều mình đã trao ban. Tác giảAugier còn viết: “Trong dựtính của Thiên Chúa, người giàu chỉlà viên thủquỹcủa người nghèo”. Vì thế, chỉkhi nào biết quảngđại trao ban cho những kẻthiếu thốn, chúng ta mới thực là những quản gia biết làm theo ý chủ, những quản gia trung tín và khôn ngoan. Chỉkhi nào biết coi tiền của là phương tiện phục vụcho cùng đích là Nước Trời chúng ta mới thực sự“làm tôi Thiên Chúa”.
Lạy Chúa, trong khi chúng con đang bôn ba tìm kiếm những của cải tạm bợđời này, xin cho chúng con cũng biết khôn ngoan tích trữcho mình gia tài vĩnh cửu là hạnh phúc Nước Trời. Amen.
24. Không thểlàm tôi hai chủ– Veritas
(Trích dẫn từ‘Hãy Ra Khơi’)Một nhật báo bằng tiếng Pháp đã có một bài bình luận nhưsau vềđời sống của những người Kitô: Phúc âm của các người là một vũkhí mạnh sức hơn triết lý Các-mác của chúng tôi. Tuy nhiên, nếu cứtheo tình trạng này vềlâu vềdài, chúng tôi sẽchiến thắng trên các người. Vì làm sao người ta có thểtin vào Phúc âm được, nếu các người không thực sựsống Phúc âm đó. Trong cuộc sống hằng ngày, nếu các người không chịu hy sinh thời giờ, tiền bạc cho chính nghĩa Phúc âm thì làm sao có người tin vào Phúc âm; nếu các người không chịu cực, các người không chịu xắn tay lên hành động cho Phúc âm.
Những nhận xét trên không khỏi đánh động chúng ta và làm chúng ta xét lại chính nếp sống của mình. Dụngôn Chúa Giêsu kểvềngười quản lý bất trung được nhắc lại trong bài Phúc âm Chúa nhật hôm nay mà chúng ta vừa đọc lại cũng tích chứa cùng một sứđiệp thức tỉnh chúng ta. Chúa Giêsu không khen người quản lý bất trung, không đềcao nếp sống của người quản lý bất trung cho chúng ta noi theo, nhưng Ngài cảnh tỉnh chúng ta phải tránh thói khôn ngoan tinh xảo của ngườiđời.
Nội dung chính của Lời Chúa dạy qua dụngôn trên hệtại ởđiểm so sánh. Người quản lý bất trung đã vận dụng những khảnăng của anh nhưtrí óc, khôn khéo, chịu khó nghiên cứu kếhoạch đểmưu cầu điều lợi cho bản thân anh. Cuộc đời của anh chỉhướng duy nhất vềđiều này mà thôi là “sống vì tiền của”. Chịu làm nô lệcho tiền của, vận dụng mọi khảnăng của mình đểtôn thờtiền của, đó là con cái đời này khôn ranh, siêng năng, chịu khó hơn con cái sựsáng. Chúa Giêsu không khen người quản lý khôn ranh, nhưng qua lối so sánh, Chúa Giêsu muốn chúng ta, những người đồđệcủa Ngài, những con cái sựsáng biết tích cực dấn thân phụng sựChúa với sức hăng say, với sựhy sinh. Hy sinh thời giờ, tiền của với việc kiên trì làm điều tốt đểthực thi Phúc âm Chúa.
Chúng ta có Phúc âm, có sựthật được Chúa mạc khải, nhưng nếu chúng ta có thái độù lì, không tích cực xắn tay áo lên chịu cực, chịu hy sinh đểthi hành Lời Chúa thì chúng ta đáng Chúa trách là thua xa người quản lý bất trung trong dụngôn của bài Tin Mừng hôm nay.
Một cách cụthểhơn, hôm nay tôi muốn nhắc lại nơi đây một điểm trong nội dung của bức thưmục vụcủa Hội Đồng Giám Mục Việt Nam. Bức thưtrình bày đường hướng mục vụtrong bối cảnh mới là đối thoại. Yêu thương và phục vụanh chịem. Một đường hướng rất hay, nhưng đòi hỏi nhiều can đảm dấn thân thi hành thực sựnhững gì cầnđược trình bày trong đó. Nói theo ngôn ngữcủa tờbáo vừa được trích dẫn trên thì đây là thứvũkhí mạnh hơn triết lý của Các-mác. Đây là tinh thần Phúc âm cần được mỗi người đồđệcủa Chúa tại Việt Nam trước tiên noi theo. Hội Đồng Giám Mục Việt Nam lưu ý rằng, đểthực hiện chương trình đối thoại, yêu thương và phục vụanh chịem thì mọi thành phần dân Chúa, mỗi người cần phải kiên trì, can đảm đổi mới. Các Giám Mục Việt Nam đã viết nhưsau: “Đổi mới bản thân là điều căn bản đểcó thểyêu thương và phục vụ”.Ởđây, chúng tôi muốn nói đếnđổi mới lòng đạo, nội lực của chúng ta là lòng tin, lòng mến được Thiên Chúa ban cho. Lòng đạo đức thật theo thánh Giacôbê là yêu thương phục vụngười nghèo khổvà giữmình đừng vướng vào những thói xấu của thời đại. Thánh Phaolô cũng cho thấy ý Chúa là yêu thương, là phục vụnhau. Lời Chúa, những bí tích và đời sống cầu nguyện là những phương thếhữu hiệu giúp đổi mới bản thân. Chuyên tâm đọc, suy niệm và thực hành Lời Chúa, chuyên cần lãnh nhận các bí tích một cách sốt sắng, cầu nguyện kết hiệp sâu xa với Thiên Chúa sẽthanh luyện ta khỏi thói ích kỷ,đem lại cho ta nguồn sức mạnhđểquảngđại phục vụquên mình theo gương Chúa Giêsu Kitô.
Đểthực hiện những điều này mà thôi theo lời dạy của Hội Đồng Giám Mục Việt Nam trong bức thưchung này chúng ta cần phải cốgắng, cần phải vận dụng hết sức mình lên.
Hôm nay, trong thánh lễnày chúng ta hãy xin Chúa ban cho mỗi người chúng ta có đượcnội lực, có được sựkhôn ngoan và tích cực dấn thân thực hành Lời Chúa. Xin Chúa giúp mọi người chúng ta trởthành những người quản lý tốt ân sủng mà Chúa ban cho chúng ta. Xin Chúa đồng hành với chúng ta trong giai đoạn mới của lịch sửtại Việt Nam,đểchúng ta mỗi ngày một trưởng thành hơn trong đức tin, đức cậy và đức mến.Đức tin mà giờđây chúng ta cùng nhau tuyên xưng qua Kinh Tin Kính.
25. Tiền bạc - Lm. Giuse Nguyễn Văn Hữu
Tiền bạc là một vấn đềlớn trong đời sống con người và xã hội. Phụng vụLời Chúa, đặc biệt là bài Tin mừng hôm nay, Đức Giêsu nói chuyện vềtiền bạc cho chúng ta nghe.1. Tiền bạc là người đầy tớtốt
Đức Giêsu kểchuyện một ông quản lý bất trung, dùng tiền bạc của chủđểmua bạn bè. Biết mình sắp bịđuổi việc, anh sửa lại sổsách làm lợi cho con nợ. Người nợ100 thùng dầu, anh sửa lại là 50. Kẻnợ1.000 giạlúa, anh sửa lại là 800. Kết quảlà sau khi mất chức quản lý, anh vẫn còn được các con nợđón tiếp: nay ởnhà con nợnày, mai ởnhà con nợkia.
Là người ai cũng phải chết, có giàu sang phú quí đi nữa cũng chỉvỏn vẹn ba tấc đất là mồ. Vậy chúng ta phải tính toán trước sau, phải khôn khéo trong việc dùng tiền của nhưông quản lý bất lương đã làm là “dùng tiền của đời này mà làm việc thiện, mua lấy bạn bè, mua lấy sựsốngđờiđời”.
Việc thiện hôm nay ta làm là vốn liếng dành cho mai sau. Tiền làm việc thiện là người bạn trung thành theo ta vềđời sau. Việc thiện không chỉlà đem cơm áo đến cho người nghèo, nhưng là tham gia mọi sinh hoạt có mục đích phát triển con người toàn diện: nâng cao dân trí, làm đẹp dân sinh, phát huy dân đức.
2. Tiền bạc là thước đo lòng người
Làm sao nhận biết được người công chính và kẻbất lương? Cứxem cách người ta xửdụng tiền bạc: “Nếu anh em không trung tín trong việc sửdụng tiền của bất chính, thì ai dám tín nhiệm mà trao phó của cải chân thật cho anh em.”
Mathêu là nhân viên thu thuế, một nghềhái ra tiền, nhưng đã bỏnghềđểđi theo Đức Giêsu làm tông đồ, sống lang thang nay đây mai đó. Từđó ta nhận thấy tấm lòng của Mathêu. Một người đã từbỏmọi sựmà đi theo Chúa. Ông yêu Chúa thật lòng, mến Chúa trên hết mọi sự.
Trái lại, Giuđa Iscariôt, một kẻvô danh, được Đức Giêsu chọn gọi làm tông đồvà tin tưởng giao cho chức quản lý, nắm giữtúi tiền của tông đồđoàn. Nhưng anh ta đã lợi dụng chức vụđểăn cắp tiền của tập thểvà tính toán trong việc từthiện. Anh ta tìm đủmọi cách đểkinh doanh Tin mừng và rao bán Thày của mình nhằm kiếm chác lợi nhuận. Tin mừng kểrằng: “Bấy giờmột trong nhóm Mười Hai là Giuđa Iscariôt đi gặp các Thượng tếmà nói: Tôi nộp ông ấy cho quí vị, quí vịcho tôi bao nhiêu? Họquyết định cho hắn ba mươiđồng bạc.” (Mt 26,15). Từđó ta nhận thấy lòng dạcủa Giuđa. Anh ta là một con người giảdối, ham tiền và bỉổi. Tiền bạc đối với anh ta là trên hết. Anh ta đã được Đức Giêsu đánh giá “thà đừng sinh ra còn hơn”.
3. Tiền bạc là một vịthần xấu
Khi người ta tôn thờtiền của vật chất, coi tiền bạc là tiên là phật, là cùng đích của cuộc đời, thì lại là lúc người ta bịTiền Của làm cho thoái hoá biến chất. Tông đồGiuđa là một chứng cứhiển nhiên. Chính vì thếmà hôm nay, Đức Giêsu đã cảnh giác chúng ta: “Anh em không thểvừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi Tiền Củađược”.
Không chỉcó Đức Giêsu mới cảnh báo chúng ta vềsựnguy hiểm của tiền bạc mà từxa xưa Tiên tri Amos cũng đã nhân danh Thiên Chúa vạch trần tội ác của những kẻtham tiền: “Bao giờngày mồng một qua đi cho ta còn bán lúa, bao giờmới hết ngày sabat, đểta bày thóc ra. Ta sẽlàm cho cái đấu nhỏlại, cho quảcân nặng thêm. Ta sẽlàm lệnh cán cân đểđánh lừa thiên hạ. Ta sẽlấy tiền bạc mua đứa cơbần,đemđôi dép đổi lấy tên cùng khổ, cảlúa nát gạo mục ta cũngđem ra bán.” Quảthật, tất cảmọi tội ác trên đời này đều do tiền mà ra:
Con bất hiếu với cha mẹ, trò phản thày, dân phản quốc…, nếu truy cho đến cùng, thì bịcáo đầu tiên chính là tiền.
Một chếđộthối nát rồi sụp đổ, một tôn giáo suy thoái hay một tổchức từthiện bịtai tiếng, thì nguyên căn bản nhân chính là tiền.
Những cảnh buôn bán sức lao động, buôn bán phụnữvà trẻem vẫn xảy ra thường này nhưcơm bữa. Nguyên nhân chính cũng là tiền.
Những tổchức mafia: buôn bán hêrôin và vũkhí…, đều là những tội ác tày trời, gây nguy hiểm chết người. Luật pháp quốc tếvà quốc gia sẽbỏtù và trừng trịđíchđáng những kẻnày. Thếmà lắm kẻvẫn lao đầu vào nhưcon những con thiêu thân. Tại sao? Tại vì hám lợi, tham tiền.
Lạy Chúa, hôm nay Chúa nói cho chúng con nghe vềtiền bạc. Xin cho chúng con biết dùng tiền của cho nên, đểmưu cầu hạnh phúc cho chúng con và tha nhân ởđời này và đời sau. Amen.
26. Không thểthờhai chủ– Achille Degeest
(Trích dẫn từ‘Lương Thực Ngày Chúa Nhật’)Dụngôn viên quản lý bất lương đòi hỏi người đọc đừng nghĩlan man khi tìm cách giải thích các chi tiết. Chủý dụngôn cho thấy, trước hết người ta phải quan tâm đến tương lai vĩnh cửu của mình, phải sửdụng hết tâm cơtài trí ít nhất cũng nhưtrong việc lo toan của cải vật chất. Một lần nữaĐức Giêsu lưu ý các môn đệvềvấnđềthiết yếu vượt trên mọi vấnđề, ai ai cũng phải dốc tất cảnghịlực, sức lực vào vấnđềcơbảnđó. Những vấnđềcòn lại là phụ, sẽgiải quyết sau. Vấnđềcơbảnấy là bổn phận phục vụThiên Chúa, nó trùng hợp với hạnh phúc con người. Từngữ‘của bất lương’ phải hiểu theo nghĩa nào?
1) Căn bản sựsởhữu những của cải thếgian luôn luôn chứa đựng một nguy cơbất công. Tuỳtheo mức giàu có vật chất, một câu hỏi ít hay nhiều nghiêm trọngđượcđặt ra: Khởi từlúc nào việc sởhữu kéo theo một sựtướcđoạt quyền lợi kẻkhác? Ai cũng biết, bình đẳng tuyệtđối vềcủa cải là mộtảo tưởng, và bất bình đẳng mau chóng biến thành bất công. Dưới mắtĐức Giêsu, giàu vềvật chất là một hiểm hoạ. Rất nhiều lần Chúa trởlại vấn đềnày, lúc thì bài xích, lúc thì thương hại cảnh giác. Qua từngữ‘của bất lương’ chúng ta phải phát giác nguy cơbất công đàng sau sựsởhữu vật chất.
2) Của bất lương là thứcủa cải thếgian nào khiến cho tâm hồn quay ra phía khác chứkhông hướng vềThiên Chúa.Tội bất công nặng nhất là tội không thờkính Thiên Chúa hết lòng nhưbổn phận phải làm đối với Đấng Thượng Đế. Dồn hết tâm trí vào việc làm giàu mà quên Thiên Chúa là phạm tội biển thủbởi lẽđểcho của cải thếgian chiếmđoạt tâm hồn đã được tạo dựng cho Thiên Chúa.
3) Người ta băn khoăn: vậy có lối xửtrí nào đểcon người có thểtha thiết với của cải đời này mà không xa lìa Thiên Chúa?Đức Giêsu đáp: không thểcùng một lúc phục vụhai chủ. Thật vậy, khi lao mình vào phục vụtiền bạc thì chung quy con người phục vụông chủnào? Trong trường hợp ấy, ông chủchính là bản thân con ngườiđểlộra cái chất gì xấu nhất, nó là tưlợi, là lòng ích kỷ. Dung hoà hai sựthờphụng –tôn thờbản thân và tôn thờThiên Chúa- là việc không thểlàm được.
4) Nếu vậy, phải khinh chê tiền bạc ư?Đồng tiền kiếm bằng mồhôi nước mắt, cầnđểsinh sống, có thểsan sẻgiúp đỡtha nhân vì lòng thương, đồng tiền ấy không bịĐức Kitô bài xích. Đồng tiền nào nuôi dưỡng lòng ích kỷ, gây thiệt hại cho đức công bằng, khiến cho con người quên mất Thiên Chúa, đồng tiềnấy bịkết án trầm luân.
27. Hãy bắt đầu hơn là thếgian
(Trích dẫn từ‘MởRa Những Kho Tàng’ - Charles E. Miller)Vào thời điểm này, nhữngđội bóng rổchuyên nghiệp đang dựđịnh vào vòng cuối của giải thếgiới.Đặc biệt là những độiđang bịchia rẽthì họđang mong chờmột cuộc trao đổi, chuyển nhượng các cầu thủ, các đội nghĩrằng vào mùa chuyển đổi cầu thủnày, họcó những gì họcần và họcó thểđạt được điều đó. Họsẵn lòng trải qua những cuộc trảgiá tiền lương và chuyển nhượngđểcó được cầu thủđó. Họđã có một cùng loại khởiđầu mà Chúa Giêsu đã nhắc nhởtrong ngày hôm nay vềngười quản lý bất lương.
Phúc Âm có vẻnhưmuốn nói Chúa Giêsu đã minh chứng và trình bày vềvẻbất lương của người quản lý. Một sốnhà chú thích cắt nghĩa rằng, người quản lý đã thật sựgiao lại công việc của mình và không lừa đảo chủcủa mình ngay cảkhi anh ta đã làm một việc có vẻnhưthiệt hại cho công việc của chủ. Người chủđã không tỏmột dấu hiệu nào cho thấy là ông ta bịlường gạt. Thật ra, ông đã dựđịnh công việc của mình một cách táo bạo và làm một sựkhởiđầu.
Quan điểm của Chúa Giêsu vềviệc này là: người đàn ôngởđâyđã muốn bảođảm cho tương lai của ông sau khi ông mất việc. Ông ta không ngồi đó than khóc vềsốphận của mình, ông ta đã làm một điều gì đó đểtranh thủcảm tình với những con nợcủa chủ. Chúa Giêsu trong bài Phúc Âm này thì không có ý nói vềsựkhởi đầu một việc kinh doanh hay là Ngài có ý nói đến sựchuẩn bịcho chiến thắng của những đội bóng rổchuyên nghiệp, nhưng Ngài hy vọng rằng chúng ta sẽđểý tới sựcứu rỗiđờiđời của chúng ta. Hơn nữa, Ngài trông đợi chúng ta hãy làm việc khó nhọc cho những giá trịthiêng liêng nhưmột sốngười đã làm và coi việc đó nhưlà mục đích cuối cùng.
Thánh Kinh ngày hôm nay đềnghịhai điều, mà trong đó chúng ta sẽtăng trưởng đời sống thiêng liêng. Họsẽcầu nguyện cho những người có nhu cầu và đòi sựcông bằng cho người nghèo. Điều thứhai là một sựnối kết thân mật, bài đọc thứhai ngày hôm nay là một trong những nguồn mạch lời nguyện của chúng ta phải phảnảnh một bản tính rộng lớn của lời cầu nguyệnđược nhắc nhởtrong thưcủa thánh tông đồgởi cho Timôthê. Chúng ta cần bao gồm tất cảmọi người trong lời cầu nguyện của chúng ta, và chúng ta cần nhấn mạnh đặc biệt đến những người nghèo, những người bịxã hội ruồng bỏvà khinh khi.
Lời cầu nguyện phải dẫnđến hành động.Đặc biệt là loại hành động cầu bầu nhưtiên tri Amos, vịtiên tri của công bằng xã hội. Ngài đã kết án những kẻđã dẫm đạp lên những nhu cầu và hủy diệt người nghèo nơi quê hương. Ngài đã khuyên nhủnhững người này hãy nghĩđến mục đích tối hậu của đời mình. Tiên tri Amos không thích quan điểm của Canvil Coolidge, ông đã nói: Công việc của người Mỹlà công việc”“. Chúng ta thì không nhưvậy được. Công việc của chúng ta sẽlà chia sẻvới những người khác, những ngườiđang có nhu cầu, những ngườiđang cần lời cầu bầu hơn những phê bình, những ngườiđang sống trong hoạn nạn và nhận biết rằng Thiên Chúa kêu gọi chúng ta chia sẻnhững khảnăng và ân phúc của chúng ta cho những người khác.
Người Công Giáo phải luôn được nhận biết nhưlà những người sát cánh với người nghèo và những người quảngđại trong việc giúp đỡhọ. Chúng ta được kêu gọiđểtrởnên một người: “Làm bạn với những người nghèo qua việc chúng ta dùng những hàng hóa, đặc sản của thếgiới này”. Chúng ta có quyền trông đợi trởnên những người mà Thiên Chúa có thểtin tưởng đểtrao phó tài sản, vì chúng ta biết chia sẻnó cho những người khác.
Trên hết, những người Công Giáo sẽtrình bày sựkhởi đầu và táo bạo không chỉtrong lời cầu nguyện cho người có nhu cầu, nhưng cũng vươnđến giúp đỡhọcách tốt nhất nhưchúng ta có thể. Đó là điều sẽbảo đảm rằng chúng ta chỉcó một vịThầy lớn lao tốt lành, một người cha quảng đại, là Cha của Chúa Giêsu Kitô, Chúa chúng ta.
28. Có tiền, hãy đem sửdụng!
(Suy niệm của Lm. G. Nguyễn Cao Luật)Phải lựa chọn ngay
Dụngôn được thuật lại trong bài Tin Mừng hôm nay thường gây nhiều vấp phạm khi trình bày thái độcủa người quản gia tinh khôn nhưlà được phép. Tuy vậy, cần phải đặt dụngôn vào toàn thểvăn mạch của Tin Mừng và trong toàn bộcủa phần phụng vụLời Chúa.
Tin Mừng không cho biết người quản gia bất lương ởchỗnào, chỉbiết rằng anh ta phung phí tài sản của chủ. Anh bịgọiđến và nhậnđược thông báo phải nghỉviệc. Trước tương lai đen tối, anh ta phải tính toán. Không thểnào ngổi yên mà chịu chết đói. Nhưng làm gì bây giờ? Không có sức đểlàm nghềnông, còn điăn xin thì xấu hỗ. Và anh đã tìm được một kế: lừa bịp ông chủvà gây thiện cảm với các con nợcủa chủ. Những người này phải giúp lại anh ta, ít là tạm thời, cho đến khi anh ta kiếm được địa vịtương tự. Sựkhéo léo tính toán này có tính cách quan trọng.
Nhưvậy, khởi đầu người quản gia đã tạo cho mình một thếgiới nhỏhẹp, và anh ta nghĩrằng tương lai mình được bảođảm. Chỗcậy dựa của anh ta, đó là tiền bạc anh đãđánh cắp của ông chủ. Nhưng mảnhđất nhỏhẹp, nơi anh đang thu mình, lại nỗtung, và anh lại phải đối diện với những nguy cơcủa cuộc sống, phải đỗmổhôi đểkiếm miếng ăn.
Bấy giờanh ta lại phải tìm cách lập lại vòng an toàn cho mình. Cái vòng này cũng vẫn dựa trên tiền bạc. Nhưng phải có sựtrợgiúp của người khác, cần có sựđỗi chác: tôi trừsốnợanh mắc với chủ, và ngày mai, anh nhớđón tiếp tôi.
Thật là khôn khéo. Chính Đức Giêsu đã ghi nhận ởcuối dụngôn. Khi con người muốn tìm sựan toàn cho mình, họđem hết mọi nỗlực, mọi khảnăng đểlàm điều đó.
Thếlà mối tương quan giữa người quản gia và ông chủ, lẽra phải dựa trên sựtin tưởng, công bằng và tựdo, lạiđượcđặt trên sựhưhoại, trên mưu mẹo. Tất cảmọi phía đều bịhạthấp.
Thực vậy, sựan toàn đó chỉcó tính cách giảtạo, tạm bợ, vì nó dựa trên sựđỗi chác, trên sựngờvực.
Mặc dù khen ngợi sựkhôn khéo của người quản gia, nhưngĐức Giêsu không hềcó ý khuyên các môn đệphải noi theo gương người quản gia. Có chăng,ởđây,Đức Giêsu chỉmuốnđềcậpđến thái độkhôn ngoan và mau lẹtrước mầu nhiệm Nước Trời. Trước những vấn đềcủa trần gian, trước sựan toàn giảtạo, tạm bợ, người ta khôn khéo và mau lẹ, còn trước mầu nhiệm Nước Trời, trước vận mệnh vĩnh cửu của mình, người ta lại hững hờvà chậm chạp. Hẳn là Đức Giêsu cảm thấyđau lòng vì lời giảng dạy của Người, các phép lạNgười làm không giúp các môn đệý thức hơn, nhanh nhẹn và nhiệt thành hơn trong việc đi theo Người. Dụngôn được kểra nhưđểcho thấy nét đặc trưng trong sứđiệp của Đức Giêsu. Đọc dụngôn nay, người ta liên tưởng đến dụngôn cây vả(Lc 16,3-9), và dụngôn hai người kiện cáo nhau (12,58-59).
Nhưvậy, trước đám thính giảhay tò mò, nhưng lại chẳng quyết định gì cả,Đức Giêsu tìm cách cho họý thức được tầm quan trọng của tình trạng: họphải mau mắn lựa chọn khi nghe sứđiệp của Đức Giêsu. Phải quyết định ngay, không thểchần chờ, vì đã quá trễ; hạnh phúc tương lai tuỳthuộc vào đấy.
Cung cách quản lý mới
Từđó, Đức Giêsu mời gọi thay đỗi cung cách quản lý. Tiền bạc vẫn cần phải có, nhưng phải khéo léo sửdụng: tiền bạc được sửdụng dựa trên tình bạn, trên sựtin tưởng, sựchân thật.
Theo quan niệm Tin Mừng, tiền bạc có thểlà một nguy cơlớn lao cho con người. "Hạnh phúc thay ai có tâm hổn nghèo khó." Tuy vậy, tiền bạc bịkhinh chê không phải vì tiền bạc, nhưng là vì cách sửdụng. Khi người ta lo giữcho mình, tiền bạc trởthành tai hoạ, còn khi đem bốthí cho người nghèo, tiền bạc trởthành một bảođảm cho hạnh phúc vĩnh cửu. Chính cách quản lý nhưthếnày cũng chứng tỏlòng trung tín của một người được giao nhiệm vụtrông coi tài sản của chủ. Có nhiều cách đểquản lý tài sản,ởđây là phân phát cho người nghèo, không được coi những của cải mình đang nắm giữlà của riêng mình, đểrổi chỉlo cho những nhu cầu của mình, trái lại, phải luôn nhớrằng, Thiên Chúa đã trao những của cảiđóđểmưu ích cho người nghèo. Nhưvậy, sau khi kêu gọi người tín hữu phải biết khôn khéo, Tin Mừng mời gọi họhãy sống xứng đáng với lòng tin tưởng Thiên Chúa dành cho họqua việc trao cho họsửdụng những của cải trần gian.
Cuối cùng, người ta sẽphải lựa chọn giữa Thiên Chúa và tiền bạc. Phụng thờThiên Chúa có nghĩa là dấn thân cách trọn vẹn, quyết liệt, không hềnghĩtưởngđến mộtđiều gì khác. Còn khi coi tiền bạc là tất cả, người ta sẽbiến nó thành một vịthần, và phục lạy nó.
Tới đây, người ta nhận thấy rõ giáo huấn vềcách sửdụng tiền bạc. Người tín hữu hiểu rằng mình đón nhận của cải là đểchia sẻvới người khác đang phải túng thiếu. Nếu họmải mê với nó, và xửsựnhưlà mình có quyền tuyệt đối, họđã biến nó thành ngẫu tượng, và nhưvậy là đụng chạmđến quyền tối thượng của Thiên Chúa. Kẻthù nguy hiểm nhất của tựdo con người là tiền bạc; nó muốn lôi chúng ta ra khỏi Thiên Chúa đểđi theo nó.
Nhưthế, có hai thếgiới: một thếgiới của tiền bạc, của sựan toàn giảtạo, của sựtính toán hơn thiệt; một thếgiới của sựtin tưởng, của tình bạn, của sựban tặng. Giữa hai thếgiới, không thểcó sựthoảhiệp. Giữa Thiên Chúa và tiền bạc: người ta phải chọn lựa một trong hai, và khi đã chọn lựa, phải sống theo chọn lựa ấy.
* * *
Câu chuyện vềngười quản gia bất lương nhắc nhởhai giáo huấn: mỗi người phải ý thức vềnhững đòi hỏi của giai đoạn hiện tại, và phải đáp trảngay tức khắc và không thoái lui trước lời mời gọi của ân sủng. Nếu đểlui lại thì sẽchậm trễ.
Vậy, mỗi chúng ta phải biết sửdụng tiền của: thái độcủa người Ki-tô hữu phải thật dứt khoát, không chút lập lờ, đó là sửdụng tiền của cho những ai đang cầnđến. Nếu lo tích trữcho mình, chúng ta sẽtrởthành người sùng bái ngẫu tượng.
Thực là một điều khó khăn, tiền bạc vẫn cần, vẫn phải có, nhưng lại phải vượt qua, phải khước từnhưlà không có, không phải của mình.
* * *
Bạn có nhiều của cải? Rất tốt!
Cha bạn có tài sản lớn lao
và bạn được thừa kế: rất hợp pháp!
Nhà bạn đầy những thành quả
do công lao vất vảcủa bạn:
chẳng có gì đáng chê trách!
Nhưng này bạn,
đó không phải là giàu có,
vì nó không làm cho bạn được bình an.
Nếu bạn yêu quý những của cảiấy,
bạn sẽbịtiêu diệt cùng với nó.
Hãy đem tiêu dùng, và bạn sẽkhông bịdiệt vong.
Hãy đem cho, và bạn sẽnêu giàu có;
hãy đem gieo, và bạn sẽgặt lại được.
...
phỏng theo thánh Âu-tinh
29. Những đồng bạc lẻ
(Trích trong ‘Niềm Vui Chia Sẻ’)Một ngườiĐức giàu có nọđến nghỉmát tại một ngôi làng nhỏbên cạnh bờbiển, dân chúng đa sốlà các ngưdân nghèo nàn chất phác. Chiều đến người khách lạđi vào các hàng quán đểđổi tiền hầu mua thứcăn và chi trảcác thứcần thiết. Ông vào một quán nhỏvà nhờngười chủquán đổi cho một tờgiấy bạc 1.000 Đức mã. Đây là lầnđầu tiên người chủquán nhìn thấy một tờgiấy bạc to nhưthế. Ông lắc đầu và nói với người khách lạ: “Với tờgiấy bạc nầy ông sẽkhông mua được bất cứcái gì ởđây. Ởđây chúng tôi chỉtrao đổi với nhau bằng nhữngđồng bạc nhỏmà thôi”.
Nhiều người dân làng bu lại đểnhìn tờgiấy bạc 1.000 Đức mã. Họcười nói với nhau: “Làm gì có giấy bạc 1.000 Đức mã”. Những ngườiđánh cá cũngđứng lại biểu đồng tình. Họnói rằngđồng bạc lớn nhất mà họchỉthấy năm ba lần trong đời là tờ100 Đức mã. Thếlà dân làng bắtđầu nghi ngờvềthành tích bất hảo của người khách lạ.Đêm hôm đó, từcửa sổcủa nhà trọông nghe có tiếng bàn tán nhưsau:
“Hắn ta phải là một tên bịp bợm. Trước hết là phải tìm cách tống hắn đi khỏi làng của chúng ta”.
Sáng hôm sau, trước khi mặt trời lên, ngườiđàn ông giàu có đã vội vã ra khỏi phòng trọ. Ông đi đến một đô thịnhỏcách đó gần một ngày đàng và đổi giấy bạc 1.000 Đức mã ra những đồng bạc nhỏ. Với hai bao tiền đầy cộm, ông thuê xe trởlại ngôi làng. Lần nầy dân chúng tin rằng ông thực sựcó tiền và họđã tiếpđón ông rất tửtế.
Người khách lạgiàu có đã xoay xởkhôn khéo và kịp thời đểthoát khỏi sựnghi ngờniềm nởtiếp đón khi ông đổi tờgiấy bạc 1.000 Đức mã thành những đồng bạc nhỏ. Tờgiấy bạc 1.000 Đức mã của ông nhà giàu chẳng có giá trịgì đối với dân nghèo mà còn trởnên nguy cơcho chính bản thân ông nhà giàu. Cũng thế, thái độcủa chúng ta đối với tiền của chỉđáng tin cậy khi được thểhiện bằng những việc làm cụthểcủa bác ái, chia sẻcho những người nghèo khổvà nhưthếchúng ta sẽmua được nhiều bạn hữu.
Hôm nay, khi kểcâu chuyện người quản lý biết dùng tiền của đểmua chuộc bạn bè, Chúa Giêsu cũng muốn kêu gọi chúng ta hãy dùng tiền bạc mà mua lấy bạn bè, đểbảo đảm cho tương lai hạnh phúc. Đây là chuyện khéo léo xoay xởcủa một người quản lý bất lương. Anh đã lợi dụng cơhội biển thủtiền của hoa lợi của ông chủ. Ông chủcho đòi người quản lý tới tính sổvà sau đó sẽcho anh ta thôi việc. Thât là một tin bất ngờnhưsét đánh. Mất việc làm, anh sẽđiđâu? Sinh sống nhưthếnào? Cuốc mướn thì không nổi,ăn xin thì xấu hổ. Vậy chỉcòn một cách là tìm được ngườiđểnhờvả. Anh vội vàng gọi các con nợcủa chủđến. Anh làm ơn cho họđểsau nầy họsẽgiúp đỡanh. Anh biến họnên những kẻđồng lõa. Và thấy lợi trước mắt, họđã làm theo anh.
Cứxửnhưvậy, đối với chủbất lương. Nhưng đó là khôn ngoan theo kiểu thếgian. Chúa Giêsu khen sựkhôn ngoan đó vì Ngài thấy con cái đời nầy khôn khéo hơn con cái sựsáng. Chúa không khen các việc làm của người quản lý kia, vì anh ta lảkẻbất lương. Nhưng Ngài phải nhận rằng anh ta không khéo và mau lẹtháo vát, xoay xở. Và Ngài tỏra đau lòng khi nghĩđến phương diện Nước Trời, ởđây người ta không mau lẹvà khôn khéo nhưvậy: Chúa Giêsu đã đem ơn cứu độđến qua lời giảng dạy và gương sáng của Ngài, nhưng sao người ta hững hờvà chậm chạp đến nhưvậy! Người ta không lanh lẹmau trí xoay xởđối với Nước Trời nhưngười quản lý bất lương kia mau trí lanh lẹxoay xởđối với việc ởđời nầy. Đó là điều đau lòng và đáng trách!
Nhưng nếu muốn lanh trí, khôn khéo xoay xởđối với Nước Trời thì phải làm gì? Và đây là điểm chủyếu của Tin Mừng hôm nay.
Phải bắt chước anh quản lý trong việc khôn khéo tìm cách bảo đảm cho tương lai của mình. Anh quản lý tìm bảođảm tương lai ởđời nầy, còn con cái sựsáng phải tìm bảo đảm tương lai ởđời sau. Vậy phải làm gì? Tiền của đời nầy có giúp ích được gì không? – Có chứ! Hãy dùng tiền của mà mua sắm kho tàng cho mình ởtrên trời mai ngày, nơi không có mối mọt đục khoét và không trộm cướp nào lấy mất được (x. Mt 6,19-21). Ngược lại, nếu chỉdùng tiền mà tích trữcho riêng mình ởđời nầy, thì nhưcó lần Chúa đã nói: “Khốn cho kẻngu ngốc nhưvậy, vì khi chết y có thểmang theo được ghì không?” (Lc 12.16-21).
Nhưng thếnào là dùng tiền của đểmua sắm kho tàng cho mình ởtrên trời?
Theo giáo huấn của Chúa và nhưcác kitô hữu tiên khởiđã thi hành, thì của cải vật chất được ký gởi cho chúng ta không phải đểchúng ta giữlàm của riêng và coi nó nhưthần tượng đểtôn thờ, nhưng là đểchúng ta san sẻvới anh em, làm cho không ai còn thiếu thốn. Tất cảvất đềnằm trong quan điểm nầy. Người ta phải lựa chọn: hoặc là coi tiền của hoặc là coi nó nhưcủa ký gởiđểsan sẻgiúp đỡnhau. Nói cách khác, hoặc coi tiền của nhưthần tượng đểtôn thờ, hoặc coi tiền cảnhưphương tiện đểxây dựng hạnh phúc chung cho mọi người.
Cũng nhưngôn sứAmos (Bđ.1), Chúa không chấp nhận được thái độtham lam tiền của, chỉbiết làm giàu cho mình và không sợbóc lột người khác. Và tham lam nhưvậy là chứng tỏđã coi tiền của là thần tượng, là một thứtôn giáo. Đúng nhưlời Chúa dạy: “Không thểlàm tôi Thiên Chúa và tiền của được”.
Tiền của, vàng bạc là những thứđem lại giàu sang, sung sướng, nhưng cũng là nguyên do của những phản bội, tráo trở, thất nhân thất nghĩa, bôi đen lòng người. Vì thế, người Kitô hữu xác tín có mộtđời sau, có một kho tàng thựcđang chờđón chúng ta, chúng ta không thểchấp nhận và sống theo tôn giáo thờThần Mammon-ngày nay là Thần Đô-la - tôn đồng tiền làm thần tượng, coi đồng tiền là tất cả, là vạn năng.
Chúng ta hãy đặt tiền bạc trởvềđúng vịtrí của nó là một tên nô lệchứkhông phải là một chủnhân ông thì mới hy vọng có một thái độ, một cách cứxửđúng mứcđối với tiền của trong tương quan với tha nhân. Với lời khuyên nhủcủa Chúa Giêsu qua dụngôn hôm nay, chúng ta hãy kiểm điểm lại thái độcủa mình, đồng thời thành khẩn xin Chúa ban cho chúng ta một nghịlực dứt khoát và can đảm đểluôn chếngựđược hấp lực của đồng tiền, biết cách sửdụng tiền bạc, của cải trần gian cho tình thương yêu, bác ái và chia sẻ. Nhưthếlà chúng ta gởi vào kho tàng bất diệt trên trời.
Hãy đầu tưtất cảcho cuộc sống mai sau. Hãy hướng tất cảmọi sựvào cùng đích của cuộc sống. Hãy coi trọng con người hơn tiền bạc của cải và trong tình bạn hơn sựgiàu sang phú quý. Bởi vì cái gì sẽtồn tại mãi mãi? Không phải là tiền bạc hay giàu sang mà là tình bạn của con người. Hãy cưxửthếnào đểngày sau luôn có đông đảo bạn hữu chân thành đón rước chúng ta và Cửa Trời hạnh phúc.
30. Bản năng - McCarthy
Nhiều loài chim có một bản năng quay vềnhà rất mạnh mẽ. Những con chim hải âu ởxứManx là một ví dụhay. Người ta bắt một con ởxứWales và đeo vòng cho nó, rồi đem nó đến Boston, cách đó ba ngàn dặm và thảnó ra. Hai tuần lễsau, nó bay trởvềxứWales tại chính nơi mà nó bịbắt.Bản năng quay vềnhà (hướng vềquê hương) cũng có nơi con người – không chỉtheo ý nghĩa thểchất. Con ngườiđã biết quay vềnhà sau những kinh nghiệmđau thương, không chỉvềngôi nhà cũcủa mình, mà vềbản thân khi xưa của mình. Họquay vềđểthu nhặt những mảnh vụn của cuộcđời họtrướcđây. Bản thân bẩm sinh của họhầu nhưbịthương tổn. Dĩnhiên, có những người trởvềkhi đã trởnên giàu có.Nhà văn Ý Primo Levi đã sống qua một năm ởAuschwitz. Ông là một trong ba người trên chuyến tàu trởvềso với con số123 người ra đi. Sau này ông nói: “Nếu tôi không vào một nơi nhưthế, có lẽtôi sẽsung sướng hơn và thanh thản hơn, nhưng tôi không phong phú nhưthếnày”. Dĩnhiên ông không nói vềtiền bạc.
Nói chung bản năng quay vềnhà mình là một yếu tốtích cực. Tuy nhiên, nó cũng có thểtiêu cực. Sựthôi thúc quay vềnhà mình cắt đứt những cơhội tốt và khảnăng tốt và làm cho việc canh tân đời sống trởnên khó khăn và vất vả. Người ta buộc phải quay vềkhi muốn giũbỏđời sống nông cạn và tầm thường hoặc cảđời sống lỗi lầm và tội ác. Chúng ta thấy một ví dụnơi người quản gia trong câu chuyện của Đức Giêsu. Khi anh ta bịcho nghỉviệc, lẽra đó phải là thờiđiểm nhục nhã và đauđớn cho anh ta. Nhưng đó cũng là một thời điểm cứu chuộc. Bởi vì nó chỉcho anh ta thấy thực tại bất lương của cuộc đời anh ta và có thểtrởthành một khúc quanh trong cuộc đời anh ta. Nhưng điều gì đã xảy ra? Anh ta vẫn tiếp tục đi theo con đường bất lương trướcđây của mình, không hềcó một thay đổi nhỏnào trong tính cách của anh ta.
Hoặc bản năng quay vềnhà mình là một sựhỗtrợhoặc là một trởlực thì nó còn tùy thuộc vào cái nhà chân thực của mình nằm ởđâu. Những người quen sống trong ánh sáng sẽquay vềánh sáng. Nhưng những người quen sống trong bóng tối thì hầu nhưquay vềvới bóng tối.
Một cây có bộrễvững chắc và mọc thẳng sẽtrởlại bản chất cũđứng thẳng của nó sau khi cơn bão đã đi qua, còn một cây có thân vặn vẹo trởlại bản chất vặn vẹo của nó. Khi chúng ta làm tổn thương đến sựchính trực của mình, chúng ta không làm mất nhân tính của mình, nhưng chúng ta đánh mất ý thức vềsựnguyên vẹn, ý thức vềmình lúc nào cũng là một con người nhưthế.
Đức Giêsu không lấy người quản gia xấu xa làm một gương mẫu. Người nói rằng con cái của ánh sáng có thểhọc đôi điều từcon cái của bóng tối. Những người xấu thì khéo léo, theo đuổi một mục đích, sẵn sàng hy sinh đểhoàn thành những mục tiêu xấu xa của họ. Những người tốt lành, trái lại thường chỉngồiđó không làm gì. Và kẻxấu sởdĩthắng thếchỉvì người tốt không chịu làm gì.
31. Suy niệm của Lm. Trầm Phúc
Chúa Giêsu thường đề cập đến việc sử dụng của cải trần gian. Ngài luôn cho chúng ta thấy, tiền của chỉ là phương tiện chứ không là mục đích của cuộc sống.Hôm nay Giáo Hội mời chúng ta suy nghĩ về một trong những dụ ngôn liên can đến vấn đề nầy, là phải sử dụng của cải một cách khôn ngoan.
Dụ ngôn người quản lý gian lận nầy không thể hiểu theo từng chi tiết mà chỉ rút ra những bài học chứa đựng trong đó mà thôi.
Ông chủ trong dụ ngôn làm sao biết thủ đoạn của người quản gia. Nếu biết thì ông đã không khen tên quản gia đó đâu.Ở đây chỉ chú trọng đến ý nghĩa tượng trưng thôi. Chúa muốn cảnh báo chúng ta là hãy khôn khéo sử dụng của cải đời nầy để tạo hạnh phúc mai sau.
Của cải trần gian nay còn mai mất. Ai sử dụng khôn ngoan sẽ gặt hái kết quả tốt đẹp, không biết sử dụng sẽ mang họa cho chính mình.
Bài học thứ hai là phải biết lợi dụng thời cơ thuận tiện đang có để bảo đảm cho tương lai.Chúng ta đang sống. Đây là thời gian Chúa ban để chuẩn bị cho một tương lai huy hoàng, đầy hứa hẹn.Cuộc sống hôm nay không kéo dài mãi được. Điều nầy ai cũng biết, nhưng tương lai vẫn là một ẩn số. Sau cuộc đời nầy sẽ có gì? Còn gì nữa không? Đức tin dạy chúng ta biết rằng, chúng ta còn một cuộc sống, một hạnh phúc bất diệt là sống trong tình yêu Chúa.Nhưng rất nhiều người không biết. Họ cảm thấy chơi vơi. Họ cũng cảm thấy rằng nếu chết là hết thì cuộc sống nầy thật vô lý. Bao nhiêu cố gắng trong bao nhiêu năm tan ra mấy khói tro bụi, và nếu có để lại được cái gì thì chỉ còn là dấu tích, những kỷ niệm mà thời gian sẽ xóa mờ.
Những triết gia vô thần đã cho rằng cuộc sống hôm nay là thừa thãi, sự có mặt của con người trên trần gian là vô lý, cuộc đời chỉ mang lại buồn nôn. Vì thế, cứ vui chơi, không cần lo ngày mai. Sống như đốt tàn một điếu thuốc.
Người công giáo chúng ta, ngược lại, xem cuộc sống là một hồng ân và nó sẽ kết thúc trong huy hoàng, dù hôm nay có bi đát thế nào. Vì thế, chúng ta không buồn nản, không tuyệt vọng bao giờ. Chúng ta có một niềm hy vọng không bao giờ tàn phai. Chúng ta luôn hát lên bài ca cảm tạ, vì Chúa là hạnh phúc của chúng ta hôm nay và mãi mãi. Vì chúng ta được yêu thương và chúng ta biết điều đó. Chúng ta có thể nói như thánh Phaolô: “Không ai có thể tách tôi ra khỏi tình yêu của Thiên Chúa được” và “Ngài đã yêu tôi và đã chết cho tôi”.
Niềm hy vọng đó, tình yêu đó là ánh sáng trong cuộc đời đầy cam go của chúng ta. Chúng ta không né tránh những cam go đau khổ, chúng ta bền tâm tin cậy.
Cuộc sống nầy là thời cơ thuận tiện để đạt đến hạnh phúc. Chúa nói: “Con cái đời nầy khôn ngoan hơn con cái ánh sáng trong cách giao tiếp với đồng loại”. Câu nầy xem ra nghịch lý nhưng không sai. Chúng ta không thể khôn khéo hơn con cái thế gian vì chúng ta không thể dùng những phương tiện họ dùng, chúng ta không thể tráo trở lật lộng, lừa dối vì chúng ta là con cái ánh sáng. Chúa bảo chúng ta khôn ngoan như con rắn , nhưng ngây thơ như chim câu”.chúng ta không thể gian dối, điều chúng ta không thể làm.
Chúa cũng muốn dạy rằng, trên phương diện đạo đức chúng ta phải dùng tất cả khả năng, sự khôn khéo của chúng ta để rèn luyện nhơn đức và sống thánh thiện. Trong việc làm ăn, chúng ta tỏ ra rất khôn ngoan cần mẫn,tính tước tính sau, tại sao trên phương diện đạo đức, chúng ta không nỗ lực như thế? Không suy tính cẩn thận, xem như một việc không cần thiết. Trong việc làm ăn,nhiều người thức khuya dậy sớm, siêng năng, đem hết tâm lực để làm đang lúc đó việc thờ phượng thì chểnh mãn, do dự, không nhiệt thành? Đây chính là bài học Chúa muốn dạy cho chúng ta. Chúng ta phải sử dụng mọi khả năng Chúa ban để đạt được Nước Trời, nếu cần phải thức khuya dậy sớm, chúng ta cũng sẵn sàng.Chúng ta thường xem lợi lộc trần gian hơn Chúa.
Chúng ta là những người quản lý của Chúa. Chúa trao trong tay chúng ta tất cả tài sản của Ngài, cho chúng ta mỗi người những kho tàng hồng ân vừa vật chất vừa tinh thần để xây dựng Nước Trời. Chúng ta đã quản lý như thế nào?
Nhìn vào cuộc sống của mỗi người để biết chúng ta quản lý tài sản được giao như thế nào.Nhiều người phung phí một cách vô trách niệm, và sử dụng tài sản ơn lành của Chúa để phạm tội. Và hậu quả là mọi sự đã trở nên khốn nạn. Thay vì xây dựng một thế giới thân hữu yêu thương, con người đã biến thành một chiến trường. Thay vì “tạo một nền văn minh của sự sống” họ đã tạo nên “một nền văn minh của sự chết”.
Con người đã trở nên một người quản lý gian ác. Phá đổ chứ không xây dựng. Lạm dụng mà không biết gìn giữ.
Chúng ta không thể làm người quản lý gian ác được.Người quản lý tốt là người trung tín. Đó là điều kiện cần thiết để quản lý kho tàng tình yêu của Thiên Chúa. “Trung tín trong việc nhỏ để có thể trung tín trong việc quan trọng”. Người quản lý tốt cũng là con người có tinh thần trách nhiệm, biết gìn giữ và sử dụng khôn ngoan tài sản của chủ.
Chúa trao trong tay chúng ta kho tàng ơn thánh của Ngài, chúng ta có sử dụng như Chúa muốn không hay chúng ta phung phí như bao nhiêu người khác, vô trách nhiệm? Tất cả là hồng ân: thời giờ, của cải, sự sống, thân xác, khả năng… một kho tàng khổng lồ đang nằm trong tay chúng ta.Hãy sử dụng cho Chúa và cho anh em. Đừng lấy thân xác làm tôi mọi cho tội lỗi như thánh Phaolô đã dạy. “Hãy tôn vinh Thiên Chúa trong thân xác anh em”, “Hãy dùng của cải gian ác để tạo lấy bạn bè… họ sẽ đón anh em vào nơi ở vĩnh cửu”.
Chúng ta có quyền sử dụng tất cả,nhưng hãy sử dụng cho sáng danh Chúa. Đó là hướng đi đúng đắn của kitô hữu: “Dù ăn, dù ngủ dù làm, anh em hãy làm mọi sự cho sáng danh Chúa”.
Và trên hết mọi sự, chúng ta hãy sử dụng mọi sự để yêu mến Chúa thôi. Và tình yêu chỉ có một, không thể yêu hai người một lúc. “Chúng ta không thể yêu Chúa và yêu tiền của được”. Chúa mới là hạnh phúc duy nhất của chúng ta. Kho tàng của chúng ta là Giêsu chứ không là của cải trần gian nầy.
Hãy nhìn Chúa Giêsu. Ngài đã sống kiếp người của chúng ta, như chúng ta, Ngài đã sử dụng những gì trần gian đã cung cấp cho Ngài.Ngài đã sống nghèo ở Nadaret, làm thợ mộc, nhọc nhằn để kiếm cơm như chúng ta. Ngài hoàn toàn chỉ sống cho Cha Ngài. Khi bước ra rao giảng Tin Mừng, Ngài làm những dấu lạ khiến mọi người thán phục, nhưng Ngài không bám vào danh tiếng, Ngài đi ngang qua cuộc đời như một lữ khách, không bám vào một cái gì, chỉ lo một điều: vâng theo ý Cha.Và cuối cùng, cho không tất cả. Nhờ đó Ngài tạo ra cho chúng ta một gia sản khổng lồ, với bàn tay trắng, với cái chết yêu thương tràn đầy. Đó là mẫu gương ngàn đời cho mỗi người chúng ta. Sống giữa trần gian, hoàn toàn tự do, không bị ràng buộc bởi một điều gì. Tất cả chỉ là phương tiện để cứu trần gian.Tất cả trần gian là khí cụ của tình yêu.
Chúa vẫn yêu thương chúng ta, vẫn đến với chúng ta hằng ngày trong Bí Tích Tình Yêu. Ngài là kho tàng duy nhất của chúng ta, là của ăn có thể mang cho chúng ta sự sống đời đời. Ăn lấy Ngài, chúng ta mới biết Chúa ngọt ngào như thế nào.
32.Tiền bạc - McCarthy
Lòng tham tiền bạc đã đưa nhiều người đến chỗsuy sụp. Hầu nhưngày nào trên báo chí chúng ta đều đọc thấy một vài viên chức cấp cao, hoặc một vài nhà điều hành cấp cao bịbuộc tội tham nhũng.Một trong những trường hợp nghiêm trọng gần đây là Nicholas Leeson, người đã làm sụpđổmộtđếquốc ngân hàng – Ngân hàng Barings ởLuân Đôn.Là con trai của một người thợhồởvùng Watford ngoại ô Luân Đôn, Leeson chưa từng họcđại học. Ông ta làm việc ởngân hàng Barings nhưmột nhân viên bình thường nhưng nhanh chóng lên chức và được giao phụtrách việc kinh doanh tại Ngân hàng Singapore. Ông ta làm việc vất vảvà có rất nhiều tham vọng. Tiền lương hàng năm của ông ta là 350.000 quan cùng với những món tiền thưởng khổng lồ.
Nhưng ông ta vẫn không thỏa mãn. Ông bắt đầu mua bán các nguồn tài chính. Lúc đầu ông ta đem lại cho ngân hàng những khoản lời lớn. Càng ngày ông ta càng trởnên tham lam. Ông lén lút thực hiện những giao dịch tài chính không cho các ông chủbiết. Sau cùng ông đã thực hiện những vụđầu cơlớn không có tiền trảnổi và làm cho toàn bộngân hàng bịphá sản.
Trong những hoàn cảnh nhưthế, người ta trảgiá cho việc làm sai lầm trong tiền bạc những cái còn quí giá hơn tiền bạc. Họtrảgiá bằng sựđánh mất lòng tựtrọng, nhân phẩm và niềm hy vọng. Dĩnhiên, lúc nào cũng có một cơmay được trảtiền bởi việc bán một câu chuyện của mình cho một bài báo. Nhưng ởđây cũng thế, có cái giá phải trả. Bất cứnhân phẩm nhỏnhoi nào mà người ta trước đây, sau này người ta cũng sẽmất hết.
Leeson làm chúng ta nhớđến đôi điều vềdụngôn của người quản gia. Xem ra người quản gia giống với Leeson đã bịtiền bạc làm cho hưhỏng. Chúng ta đang sống trong một thếgiới mà tiền bạcđược coi là quan trọng nên nó cũng dễdàng trởthành thần linh của chúng ta. Chúng ta có thểđặt nó đứng trước tính lương thiện, công bằng và trước cảđời sống gia đình. Người ta đã bịtiêm nhiễm bởi não trạng càng có nhiều tiền càng tốt. Một con người bình thường trởnên mù mờđến nỗi không còn nhìn thấy điều gì thật sựquan trọng nữa.
Ngôn sứA-mốt đã lên án những người phục vụChúa bằng môi miệng trong ngày sa-bát nhưng bóc lột người nghèo những ngày khác trong tuần. Đức Giêsu nói chúng ta không thểphục vụThiên Chúa lẫn tiền bạc. Bạn cũng không thểphục vụnhững người khác lẫn tiền bạc.
Một lần kia có một người giàu có nhưng keo kiệt đến gặp vịgiáo trưởng của ông và xin giáo trưởng ban phép lành cho ông. Vịgiáo trưởng đón tiếp ông nhà giàu một cách thân thiện và đưa vào phòng khách. Rồi giáo trưởng dẫn ông đến cửa sổnhìn xuống đường phốvà nói: “Ông hãy nhìn ra kia và nói cho tôi biết ông thấy gì”.
“Tôi thấy người ta đi qua, đi lại”, ông nhà giàu đáp.
Rồi giáo trưởngđem ông ta ra khỏi cửa sổ, dẫn ông ta đến trước một tấm gương to và nói: “Ông hãy nhìn vào tấm gương này và ông thấy gì”.
“Tôi thấy chính tôi”, ông nhà giàu đáp.
“Thếđấy, ông bạn, hãy đểtôi giải thích ý nghĩađiều ấy cho ông. Cửa sổlàm bằng kính cũng giống nhưtấm gương này. Tuy nhiên, kính của tấm gương có tráng lên một lớp bạc. Khi ông nhìn qua kính thường, ông thấy người khác. Nhưng khi ông tráng bạc, ông không còn thấy người khác nữa mà chỉthấy chính ông. Khi ông chỉquan tâm đến tiền bạc, ông không còn thấy người khác nữa mà chỉthấy chính ông”.
Chúng ta không tìm thấy sựthỏa mãn và ý nghĩa cuộc sống trong của cải. Nhưng khi chúng ta sốt sắng phục vụngười khác, điều này đem lại cho chúng ta mục đích và ý nghĩa cuộc đời. Cho người khác là điều làm cho chúng ta cảm thấy mình sống mãi.
“Tiền bạc có thểmua vỏngoài của các sựvật nhưng không thểmua mua cái cốt lõi của chúng. Nó đem đến cho bạn thức ăn nhưng không đemđến sựngon miệng; thuốc men nhưng không phải sức khỏe, sựquen biết nhưng không phải bạn bè, tôi tớnhưng không phải lòng trung tín, những ngày đầy lạc thú nhưng không phải sựbình an và hạnh phúc”.(Henrik Ibsen)
33.Tên quản lý khôn khéo
Nghe xong dụngôn này chúng ta không khỏi thắc mắc tại sao Chúa Giêsu lại khen ngợi một kẻxấu xa và bảo chúng ta nên bắt chước cách xửsựcủa hắn. Và nếu đểý chúng ta sẽnhận thấy không phải chỉlần này mà còn trong nhiều lần khác, Chúa Giêsu đã đềcập tới cách thức cưxửcủa người xấu kẻác:Chẳng hạn nhưkhi so sánh việc phân xửcủa Thiên Chúa với một ông quan tòa bất chính, hoặc bảo chúng ta phải khôn ngoan nhưcon rắn. Dĩnhiên Chúa không bảo chúng ta noi theo lối sống bất công, hung dữ, xảo trá và lừađảo, nhưng Chúa chỉnói tới sựkhéo léo của tên quản lý này mà thôi.
Điều chính yếu là bài học mà Ngài nhằm tới: Hãy khéo léo phục vụnước trời nhưcon cái thếgian phục vụcác công việc của họ.Từđó Chúa đưa chúng ta sang việc xửdụng tiền của cho phải phép. Tên quản lý được nói tớiởđây là một người quan trọng, giữchức vụlớn trong một nông trại, hắnđược chủtrao phó cho việc xửdụng gia tài, nhưng hắn phải làm theo ý chủ. Việc phung phá tiền bạc là điều trái với ý chủvà phảiđượcđiều chỉnh lại.
Ởđây, chủkhông còn tín nhiệm hắn nữa vì hắn bịtốlà kẻbất lương, gian trá, lừa đảo và không đán tin cậy nữa. Trước sựkiện xảy ra, hắnđã suy nghĩvềtương lai và đãđưa ra những tính toán khéo léo. Hắn tỏra mình là một kẻkhéo làm, khéo xoay sởcảvềphương diện tốt lẫn phương diện xấu. Chính sựkhéo léo này lại làm cho hắn thêm bất lương hơn. Hắn giảm sốnợcủa những người vay mắc ông chủ: một trăm thùng dầu thì chỉcòn phải trảnăm mươi thôi. Một trăm giạlúa thì chỉcòn phải trảtám mươi thôi. Từlềlối hành động của tên quản lý bất trung, Chúa nhận xét vềthái thếnhân tình:
- Con cái đời này khi đối xửvới đồng loại thì khôn ngoan hơn con cái sựsáng.
Con cái đời này là những kẻchỉbiết đến cuộc sống hiện tại và hoạt động nhằm đến những của cải vật chất mà thôi. Trái lại, con cái sựsáng là những ngườiđón nhận tinh thần của Chúa, con cái đời này đã xửdụng mọi cách thức đểđạt tới mục tiêu, vậy con cái sựsáng cũng phải biết xửdụng sựvật đời này một cách khôn khéo đểchiếm lấy niềm hạnh phúc nước trời.
Một sựvật đời này gần gũi và căn bản nhất, đó là tiền của. Tiền của, nếu không biết xửdụng, nó sẽtrởnên một ông chủhà khắc, bóp chết những tình cảm kính mến đối với Thiên Chúa và yêu thương đối với tha nhân.
Trái lại, nếu biết xửdụng đúng mực, nó sẽđem lại nhiều lợi ích, chẳng hạn dùng tiền của đểlàm phúc bốthí cho kẻnghèo, đểtạo lấy những người bạn chân thành, một mai sẽbênh vực cho chúng ta trước ngai tòa của Chúa.
Đằng khác, tiền của còn là một vật trắc nghiệm lòng trung tín của các môn đệđối với Chúa. Căn cứtheo cách thức xửdụngđểbiết các ông là những người trung tín hay phản bội, chân thành hay gian dối, vì ai trung tín trong việc nhỏthì cũng trung tín trong việc lớn, ai gian dối trong việc nhỏthì cũng gian dối trong việc lớn. Vậy nếu các con không trung thành trong việc tiền của gian dối, thì ai sẽtrao phó của chân thật cho các con…
Nên nhớrằng, chúng ta chỉlà những người quản lý, còn Chúa mới là chủ. Vậy chúng ta phải biết xửdụng tiền bạc và những phương tiện vật chất cho phù hợp với ý muốn của Thiên Chúa.
Đểkết luận, tôi xin nhắc lại nơi đây một câu danh ngôn Tây phương, nhưmột lời khuyên trong vấn đềxửdụng tiền bạc:
- Tiền bạc là một tên đầy tớtốt, nhưng cũng là một ông chủhà khắc.
34. Tiền bạc của chúng ta làm Chúa quan tâm
Đây có lẽlà một sựkiện nhỏnhặt thú vịvà Chúa Giêsu nắm lấy theo cách luôn luôn làm ngạc nhiên của Ngài. Chúng ta chờđợi một bài học hay vềsựbất lương, bởi vì Chúa Giêsu xem người quản lý là bất lương. Câu chuyện hoặc dụngôn kết thúc với hành vi lừa bịp cuối cùng: “Cầm lấy văn tựviết 80 thôi”. Nhưng hãy nhớrõ rằngởcâu 8 bắtđầu lời phê bình của chính Chúa Giêsu, được chỉrõ là “Chủ”, và đây là sựhốt hoảng: “Chủkhen ngài quản lý gian xảo”.Tốcáo sựbất lương thì rất dễvà tầm thường. Chúa Giêsu sắp dẫn chúng ta đến một lãnh vực độc đáo hơn: việc sửdụng tiền bạc một cách khéo léo.
Bài học mởrộng đầu tiên: hãy là những người khéo xoay sởvà lanh lợi.Hãy nhìn con người này trong tình thếtuyệt vọng, tai họa sắp rơi xuống đầu anh ta, anh ta chỉcòn vài tiếngđồng hồđểhành động, và anh ta sẽhành động trong vòng một khắcđồng hồ. Hỡi các bạn là con cái sựsáng, hãy rút kinh nghiệm, đứng trước một vận rủi các bạn đừng ngồi đó mà than thởvà do dự, hãy xông xáo nhưngười quản lý khôn ranh này.
Gian xảo ư? Phải, nhưng người ta yêu cầu chúng ta khá tếnhị, nhưởđây chỉđểrút ra điều tốt trong thí dụnày và loại bỏđiều xấu mà thôi.
Bài học thứhai chính xác và quan trọng hơn, được đưa vào do công thức long trọng này: “Quảthật, ta bảo các ngươi”.Chúa dạy chúng ta cách đầu tưtiền bạc. Với thứtiền quỷquái này, chỉcó hai giải pháp: ném nó đi nhưPhanxicô Assisi, hoặc sửdụng nó một cách thông minh đến nỗi điều đó làm cho Chúa quan tâm.
Kiểu nói rất trong sáng: “Hãy dùng tiền phi nghĩa mua lấy bạn bè, ngõ hầu khi hết của, họsẽchứa chấp các ngươi trong chốn đời đời”. Đây là lời khuyên những người giàu sụchăng? Chắc chắn rồi, nhưng cũng là lời khuyên những người có tiền không sạch lắm ký gởi trong ngân hàng.
Dầu sao đi nữa, thậm chí là tiền sạch, vào lúc lâm chung, tiền đó cũng bay biếnđâu mất, người ta lên trời với hai bàn tay trắng. Trên trái đất, tiền bạc mởra những cánh cửa và tạo thuận lợi cho các quan hệ. Lên trời rồi, không còn gì nữa cả! Nếu có loại tiền bạc nào làm Chúa quan tâm, thì đó là tiền bạc mà người ta chia sẻtrong tình yêu thương, và thậm chí được cho một cách khá điên rồ. Những người mà chúng ta đã giúp đỡsẽcó mặtởđóđểnói lại vớiĐấng Tối Cao. Chúng ta không trắng tay nhưng được mặc lấy sựđộlượng một cách tuyệt diệu; không phải chúng ta không có những mối quan hệ, có những người tiếpđón chúng ta một cách vui vẻ; chúng ta không phải là những kẻxa lạvới Chúa tình yêu, chúng ta chính là tình yêu.
Biến tiền bạc thành tình yêu: thật là một sựđầu tưtuyệt vời! Nhưng thậm chí được câu truyện này tô điểm, bài học này vẫn còn tỏra rất khó khăn.Đây là lời kêu gọi chia sẻ, và chúng ta nhanh chóng tìm ra những lý do đểchối từlời kêu gọi đó.
Có lẽ, sau việc Chúa Giêsu nhấn mạnh đến vấn đềtiền bạc ‘đánh lừa’, chúng ta sẽcảm thấy rõ hơn cái nhìn của Thiên Chúa trên tiền bạc của chúng ta. Thiên Chúa không khinh chê điều gì trong cuộc sống chúng ta cả, mà là Ngài có sựtò mò đáng yêu: đứa con chín chắn của Ta sẽđầu tưtiền bạc nhưthếnào? Chính việc chúng ta chọn lựa ngân hàng nào làm Ngài quan tâm. Ngân hàng ích kỷhay ngân hàng tình yêu?
35. Sửdụng của cải
Đây là một dụngôn khó giải nghĩa, nhưng tựu trung cuộc đời là một trường học mà ta có thểhọc được gương tốt nơi những người xấu. Câu chuyện bao gồm những tên lưu manh mà người ta có thểgặp bất cứởđâu. Tên quản gia này là một tên lưu manh. Hắn vốn là một nô lệ, tuy vậy hắnđược giao trách nhiệm điều hành gia sản của chủ. Tại Pa-lét-tin có nhiều địa chủvắng mặt ởlãnh địa của mình nên tất cảcông việc của ông được trao vào tay người quản gia của ông. Tên quản gia trong câu chuyện này đã ăn cắp khéo léo. Các con nợcũng là những tên lưu manh. Chắc chắn món nợcủa họlà tiền thuê đất. Thuê đất ởPa-lét-tin thường được trảcho chủđất không phải bằng tiền mặt mà mà bằng hiện vật, thường là một phần hoa lợi của đám đất cho thuê. Quản gia này biết rằng hắn đã mất chức quản gia, vì thếnảy ra một sáng kiến. Hắn ghi sổmột cách gian lậnđểcác con nợđược trảít hơn cho chủ.Điều này có hai công hiệu. Thứnhất, các con nợphải mang ơn hắn. Thứhai, còn có hiệu lực hơn, là hắn làm cho cùng liên luỵvềhành động gian manh của hắn, và nếu lâm vào tình trạng bếtắc thì hắnởvào một thếmạnhđểthực hiện những vụtống tiền: kiểu bút sa gà chết. Chính chủhắn cũng là một thứlưu manh nữa, bởi vì, thay vì khó chịu vềhành động này, ông ta lại khen nó thông minh.Điều khó giải thích trong dụngôn này là Luca đã gồm vào đó bốn bài học khác nhau:
1) Con cái đời này tỏra không khéo với đời hơn con cái sựsáng.
Điều đó có nghĩa là nếu các ki-tô hữu chúng ta cũng hăng hái không khéo trên đường hành đạo nhưngười đời khéo tìm của cải tiền bạc thì tốt biết bao. Nếu người ta chú tâm đến linh hồn cũng nhưviệc buôn bán làm ăn thì họđã tốt hơn nhiều. Nhưng thật ra người ta luôn luôn đểnhiều thời giờ, tiền bạc, công sức vào những lạc thú, vui chơi đời này gắp hai mươi lần hơn vào các công việc Hội Thánh của mình.
Một vịlinh mục được mời giảng cho một nhà tù, ngài đềcập đến giáo huấn của Chúa Giêsu liên quan đến việc báo thù: “Khi có ai vảmá bên phải ngươi, hãy chìa luôn má bên kia cho hắn.” Đểminh hoạbài học ngài kểcâu chuyện vềJackie Robinson, lực sĩda đen đầu tiên thi đấu trong đội tuyển chính. Khi ông bầu Branch Rickey ký hợp đồng với Jackie, ông bảo: “Anh phải xơi mọi thứhọdọn cho anh và đừng bao giờphản kháng lại nhé!” Ông bầu thật có lý. Trong sân các cầu thủgiao banh cho anh cách thô lỗ, còn đám cổđộng viên và đội bóng đối nghịch thì chếnhạo anh. Ra khỏi sân banh, anh bịkhai trừkhỏi các khách sạn và nhà hàng, đang khi các cầu thủkhác được ởlại và ăn uống tại đó. Dầu vậy, Jackie vẫn luôn giữđược bình tĩnh, anh vẫn “chìa cảmà kia ra”, và cảông bầu Branch cũng làm nhưthếkhi bịcông chúng chỉtrích, vì cho một tên da đen gia nhậpđội bóng. Kểxong câu chuyện, vịlinh mục đặt câu hỏi: “Các bạn thửnghĩcoi, các lực sĩda đen ngày nay sẽra thếnào nếu Jackie và Branch không chìa má kia cho người ta tát?” Ngay sau cuộc nói chuyện, một tù nhân tiến lại nói: “Câu chuyện cha kểkhá thú vị, nhưng sao cha không đềcập đến toàn thểcâu chuyện, không nêu lên lý do tại sao ông bầu và gã cầu thủda đen lại chấp nhận chìa má bên kia ra? Đâu có phải họyêu mến Chúa mà vì ham tiền mà thôi. Branch chìa luôn má bên kia vì ông ta sẽký hợpđồngđược với tất cảcác lực sĩda đen giỏi nhất trong nước và ông sẽgiàu to; Còn Jackie thì chịu chìa má kia vì chẳng qua anh ta cũng kiếm được khối bạc nếu anh thành công!”. Vịlinh mục ngẫm nghĩ: “Nếu gã tù nhân này có lý thì câu chuyện của mình hỏng mất.” Nhưng tức khắc ngài nghĩlại, câu chuyện vừa nói lên hai điều quan trọng hơn nữa: “Con cái thếgian khôn ngoan hơn con cái sựsáng trong việc làm ăn của chúng.” Thì ra, người thếgian biết chịu khổchịu cực đểđược những phần thưởng trần thế, là những thứchỉtồn tại trong ít năm, trong khi các Kitô hữu chúng ta không dám gian khổđểđạt được phần thưởng vĩnh viễn trên trời. Đạo của chúng ta chỉtrởthành hiện thực và hữu hiệu khi nào chúng ta đầu tưvào đó nhiều thì giờ, sức lực nhưvào các việc thếtục.
2) Của cải vật chất nên dùng đểgiữgìn tình bạn.Điều này có thểlàm trong hai cách.
a/ Làm việc đó cho đời sau, các rabbi Do thái có câu: “Kẻgiàu giúp kẻnghèo ởđời này, nhưng kẻnghèo giúp kẻgiàu trong đời sau.” Khi chú giải truyện người giàu ngu dại xây kho vựa lớn hơn đểtích trữcủa cải, thánh Ambrosiô có nói: “Bụng của người nghèo, nhà của bà goá, miệng của trẻnhỏlà những kho vựa còn mãi đờiđời.” Người Do thái tin rằng của bốthí cho kẻnghèo được ghi vào trương mục đời sau của kẻcho. Sựgiàu có thật của con người không tuỳnhững gì mình nắm giữ, nhưng ởnhững gì mình cho đi. “Thương xót kẻkhó nghèo là cho Đức Chúa vay mượn, Người sẽđáp trảxứng đáng việc đã làm.” (Cn 19,17)
b/ Làm việc đó cho đời này. Người ta có thểdùng của cải một cách ích kỷ, hoặc có thểdùng đểgiúp cho đời sống dễchịu hơn, không những cho mình, mà còn cho bạn bè những người chung quanh mình nữa. Biết bao nhà học giảđời đời mang ơn một người hằng tâm hằng sản đã dùng tiền bạc mình đểgiúp học bổng cho kẻkhác có điều kiện theo đuổi việc học. Biết bao người đã mang ơn một người bạn giàu có đã tài trợhọtrong cơn túng cực một cách thực tế. Tựbản chất của cải không phải là tội lỗi, nhưng là một trách nhiệm lớn, và người nào dùng của cải đểgiúpđỡbạn bè, kẻấyđã làm trọn trách nhiệm của mình.
3) Trung thành trong việc nhỏdẫn đến trung thành trong việc lớn.
Dựa vào cách thi hành việc nhỏ, qua đó, sẽchứng tỏngười đó có xứng đáng hay không xứng đáng đểtrao phó những việc lớn.Điều này đúng trong các việcđời này, không ai được cất nhấc lên địa vịcao hơn, nếu lúc ởđịa vịthấp, người đó đã không chứng tỏđược khảnăng và lòng ngay thẳng. Nhưng Chúa Giêsu đã áp dụng nguyên tắcđó vào đời sau. Ý Ngài dạy: “Ởthếgian các ngươi chịu trách nhiệm vềnhững của cải không thực sựthuộc vềmình. Các ngươi không thểmang theo mình những của cảiđó khi chết. Những của cảiđó chỉcho các ngươi vay mượn. Các ngươi là người quản lý các củađó, vì theo bản chất, những của cảiđó không phải là của các ngươi vĩnh viễn. Nhưng trái lạiởtrên trời các ngươi sẽđược những của cải thuộc vềcác ngươi một cách thiết thực, có tính vĩnh viễn và bất di dịch. Nhưng của cải mà các ngươi sẽđượcởtrên trời lại tuỳtheo cách các ngươi dùng của cải dưới đất. Của cải mà các ngươi sẽđược làm tài sản riêng trên trời tuỳtheo cách các ngươi sửdụng những của cải mà các ngươi chỉlàm quản lý.”
4) Không đầy tớnào có thểlàm tôi hai chủ.
Chủchiếm hữu nô lệcách tuyệt đối. Ngày nay thì đầy tớhay lao công có thểlàm công việc cách dễdàng và có thểlàm việc cho hai chủ. Anh ta có thểđảm nhận một công tác trong giờbình thường và một công tác khác trong giờrảnh rỗi. Tỷdụcó người làm thưký ban ngày và làm nhạc sĩban đêm. Nhiều người làm thêm đểkiếm tiền hay làm theo sởthích trong những giờtựdo. Thếnhưng một nô lệkhông có giờtựdo, mọi giây phút trong ngày, tất cảsức lực của anh ta thuộc vềchủ. Anh ta không có thời giờriêng nào. Cũng vậy, phục vụThiên Chúa không thểnào là một công việc làm bán thời gian hay công việc của giờrảnh rỗi. Ai đã chọn sựphục vụChúa trọn vẹn. Thiên Chúa là chủtuyệt đối trên mọi người chủ, chúng ta hoặc thuộc trọn vềChúa hay không thuộc vềNgài chút nào.
36. Tích trữcủa cải thiêng liêng
“Không đầy tớnào có thểlàm tôi hai chủ”Nhà tiên tri Amos, trong Bài đọc I, sống vào thếkỷVIII trước kỷnguyên chúng ta. Người sống trong một xã hộiđương thời bon chen, tranh giành tiền bạc, đàn áp người nghèo khó, lấy đồng tiền mua người nô lệ. Chỉcó tiền là trên hết, có tiền mua gì cũng được, mua cảlương tâm.
Nhưng Thiên Chúa là Đấng nâng đỡbênh vực người nghèo. Và nhà tiên tri phát ngôn của Chúa, lên tiếng cảnh tỉnh. Bản cáo trạng thời xa xưa nhưcòn vang vọng kết án những tệđoan xã hội ngày nay.
“Đức Chúa đã lấy thánh danh là niềm hãnh diện của Gia-cóp mà thề: Ta sẽchẳng bao giờquên một hành vi nào của chúng” (Am 8,7).
Thiên Chúa là Tình thương. Ngài thương xót người nghèo nhưng cũng không ghét bỏngười giàu có thiện chí.
Bài Phúc Âm hôm nay nói vềngười quản lý, nhưng cũng có thểgọi là dụngôn nói vềphần rỗi đối với người giàu. Người giàu có phải làm gì đểđược Nước Trời?
Trước hết, người giàu có hưmất vì chỉbiết bo bo giữcủa, không biết chia sẻvới người khác nhất là với người túng thiếu(Lc 16, 19-31). Vì thế, trước tiên phải biết chia sẻ.
Người quản lý trong dụngôn, là một người khôn ranh, trước khi bịbãi chức,đã gọi các con nợcủa chủđến và bớt cho một số; dùng tài sản của chủđểthêm cho bạn mình. Chủkhen anh hành động khôn khéo. Tất nhiên, Chúa không bảo chúng ra noi gương “người con cái đời này” đó; nhưng Chúa dạy chúng ta là “con cái sựsáng” biết lợi dụng của cảiđểgây thêm bạn hữu. Nghĩa là biết chia sẻ, giúp đỡngười nghèo, đểbằng lời cầu nguyện họgiúp đỡlại ta khi ta “sinh trần trụi, trởvềtay không” trước mặt Chúa.
Ý tưởng thứhai, qua câu chuyện dụngôn, là người giàu của hãy nhớrằnggiàu của cải hãy nhớrằng giàu của vật chất mà không biết làm giàu của thiêng liêng vĩnh cửu thiêng liêng vĩnh cửu thì có ích gì.
Của cải là phương tiện chứkhông phải là mục đích. Nhưng có nhiều người coi đó là mục đích, là chúa tể. Càng có nhiều tiền của càng mong muốn có nhiều hơn. Họtheo đạo thờthần Mamon thời xưa hay thầnĐô-la thời nay.
Vì thế, Chúa căn dặn: “Không đầy tớnào có thểlàm tôi hai chủ, và hoặc nó ghét chủnầy và mến chủkia, hoặc phục chủnày và khinh chủnọ. Các con không thểlàm tôi Thiên Chúa mà lại làm tôi tiền củađược.”
Người giàu có chân thật là người biết chia sẻvới người nghèo, là kẻbiết tích trữcủa cải thiêng liêng, nơi “mối mọt không thểrúc rỉa, trộm cướp không chiếm đoạt được”.
Trên phần mộThánh Giáo hoàng Piô X có khắc ghi:
Piô X giáo hoàng
Khó nghèo và giàu có
Hiền lành và khiêm nhường
Mạnh mẽvà bênh vực đạo
Chăm chú cải tổmọi sựtrong Chúa
Đã yên nghỉsốt sắng 20-8-1914
Lạy Chúa, hôm nay con quyết tâm yêu Chúa bằng cách chia sẻvới những người nghèo khó xung quanh, những gì Chúa đã ban cho con. Vì những gì Chúa ban cho con là đểcon đem chia sẻvới anh chịem con, nhất là với người nghèo khó.
37. Người nghèo
Có một điều làm tôi ngạc nhiên, đó là Kinh Thánh đềcập rất nhiều đến tiền bạc.Thời bấy giờ, nền kinh tếcủa dân Do Thái còn lạc hậu, người ta trao đổi với nhau bằng hàng hóa, và tiền bạc chưa chiếm được một địa vịquan trọng và cần thiết nhưngày hôm nay, bởi vì ngày hôm nay có tiền mua tiên cũng được, trái chẳng có tiền thì mọi sựđều xôi hỏng bỏng không…
SởdĩKinh Thánh luôn đềcập đến tiền bạc là đểlột mặt nạcho chúng ta thấy rõ sựbất công của những kẻtham lam, cũng nhưsựbóc lột của những kẻquyền thế.
Thực vậy, qua bài đọc thứnhất, tiên tri Amos đã nghiêm khắc cảnh cáo họ:
- Hãy nghe đây, hỡi những kẻđàn áp người nghèo khó và muốn hủy diệt hết những người bần cùng trong cảnước. Các ngươi giảmđấuđong, tăng giá bán và làm nên những chiếc cân non. Các ngươi lấy tiền mua người nghèo khó, lấy đôi dép mà đổi lấy người túng thiếu. Các ngươi bán lúa mục nát. Thếnhưng, Thiên Chúa sẽkhông quên lãng và những hình phạt khủng khiếp sẽđược giáng xuống trên các ngươi.
Cùng một tiếng chuông cảnh tỉnh ấy đã được vang lên qua đoạn Tin mừng hôm nay. Đúng thế, Chúa Giêsu đã không khen ngợi những tính toán mờám của tên quản lý bất lương, nhưng Ngài chỉkhen ngợi sựkhôn ngoan, bình tĩnh và tiên liệu của hắn.
Từđó, Ngài muốn nói với chúng ta rằng:
- Các con hãy dùng tiền bạc gian dối mà mua lấy bạn hữu, đểkhi mất hết tiền bạc, thì họsẽtiếp đón các con vào chốn an nghỉđời đời.
Chúa Giêsu muốn chúng ta có thái độsiêu thoát đối với tiền bạc và nhất là chỉcoi nó nhưphương tiệnđem lại lợi ích cho chúng ta, chứđừng coi nó nhưmục đích, đểrồi quá dính bén, khiến nó chi phốiđời mình.
Ngài cũng quảquyết:
- Các con không thểlàm tôi hai chủ, vì nếu mến chủnày thì sẽghét chũa kia. Cũng vậy, các con không thểvừa làm tôi Thiên Chúa lại vừa làm tôi tiền của được.
Đúng thế, nếu làm tôi Thiên Chúa, chúng ta sẽtrởnên những người con của Ngài. Còn nếu làm tôi tiền của, chắc chắn chúng ta sẽbịhưmất.
Đức Tổng giám mục Camara là một người phát ngôn bảo vệquyền lợi của hằng triệu người nghèo túng ởNam Mỹ. Họbịgiới chủnhân bóc lột. Mà giới chủnhân ởđây là những ai? Đó là những Kitô hữu, sống phè phỡn trên xương máu của những người bất hạnh.
Những bài diễn thuyết của ngài thường gay gắt chỉtrích họ, khiến nhà cầm quyền Brasil toan bắt giam ngài, nhưng cũng chính lúc đó,Đức Thánh Cha Phaolô VI đã đặt ngài lên chức vụHồng y, nhưđểlong trọng xác định lập trường đấu tranh của ngài là chính đáng và đúng đắn, cũng nhưđểnói lên tinh thần liên đới và chia sẻcủa mình.
Trong một bức thư, đức Hồng y Villot đã viết nhưsau:
“Chúng ta phải cốgắng chống lại mọi hình thức bất công, cũng nhưphải cốgắng phát triển con người toàn diện. Là Kitô hữu, chúng ta phải tựhỏi xem chúng ta có trung thành với những đòi hỏi của đức tin hay không?”
Người nghèo đã chiếm một chỗđứng quan trọng trong Kinh Thánh. Sựnghèo túng của họkhông phải là kết quảcủa sựlười biếng, mà là kết quảcủa những bóc lột và tham vọng bất chính.
Vì thế, một ngày nào đó, Chúa sẽlàm cho đảo lộn, nhưtrong lời kinh “ngợi khen”, MẹMaria đã xác quyết:
- Phận đói nghèo, Chúa ban của đầy dư. Người giàu có, đuổi vềbàn tay trắng.
38. Hai chủ
Bài đọc I của Chúa nhật hôm nay được trích từsách tiên tri Amos và bài Tin Mừng trình bày cho chúng ta hai mẫu người, hai nếp sống trái ngược nhau. Mẫu sống của con cái thếgian, tức là con cái của sựtối tăm và mẫu người sống của những con cái Thiên Chúa, con cái sựsáng. Nếp sống của con cái thếgian, những kẻlàm nô lệcho của cải vật chất, tôn thờtiền tài được nhắcđến nơi bài đọc I. Họmuốnđềcao tiền tài và coi thường tha nhân, chỉnghĩđến việc buôn bán kiếm lợi.Trong ngày nghỉ, ngày dành cho Giavê Thiên Chúa thì họkhông nghỉngơi mà âm mưu làm sao đểkhi ra bán hàng họsẽkiếm lợi thêm nữa, nên họdùng thời gian nghỉlễ, dùng ngày của Chúa đểgiảm lường đong, tăng giá, làm cân giả. Họlà những con người chỉnghĩđến tiền bạc lợi lộc.
Mẫu sống của con cái thếgian còn được làm nổi bật hơn nữa trong bài Phúc âm kểvềdụngôn người quản lý bất trung, mánh mung, phung phí tài sản của chủđểlàm lợi cho bản thân. Trong cuộc đời, họchỉnhận điều gì làm lợi cho họmà thôi, do đó Thiên Chúa không còn trong tưtưởng, trong tâm hồn, trong nếp sống của họnữa.
Kểlại dụngôn vềngười quản lý bất trung này, Chúa Giêsu không có ý đềcao nếp sống của người quản lý bất trung cho các môn đệnoi theo, nhưng là đểcảnh tỉnh các môn đệqua một lời trách khéo: “Con cái thếgian khôn lanh hơn con cái sựsáng”. Chúa có ý cảnh tỉnh các môn đệcủa Ngài không được ù lì làm biếng và thụđộng. Con cái thếgian tìm đủmọi cách đểcó danh vọng, làm sao giây phút hiện tại có lợi cho tương lai sắp đến, và đểđạt đến mục tiêu này họkhông ngại dùng những thủđoạn mánh mung đểlàm lợi cho mình.
Phần Chúa Giêsu, Ngài nhắc khéo cho các môn đệnhưsau: “Chúng con không được làm tôi hai chủ, tức là vừa làm tôi Thiên Chúa vừa làm tôi tiền của”. Môn đệChúa cần dứt khoát chọn Chúa, sống theo giáo huấn của Ngài với hết sức dấn thân và nhiệt tâm. Cần phải chọn Thiên Chúa trước hết và mọi sựkhác nhưcủa cải vật chất hoặc ngay cảmạng sống cũng cần phải sửdụng theo mục tiêu là đểgiúp chiếm đoạt được Chúa, đạt được cùng đích cuối cùng của đời sống con người: “Được lời lãi cảthếgian mà mất linh hồn nào được ích gì, người ta lấy gì mà đổi được linh hồn mình”.
Hãy tìm nước Thiên Chúa trước và tìm với hết sức mình, hết sức nhiệt tâm, hết nghịlực và hết tinh thần, không được ù lì thụđộng. Phảiước mong Chúa làm khát vọng duy nhất cho cuộc đời mình. Thiên Chúa muốn chúng ta làm người quản lý tốt của cải, dùng hết khảnăng Chúa ban đểlàm sinh lợi những khảnăng, những nén bạc Chúa trao cho, sao cho sáng danh Chúa và mưu ích cho anh chịem.
Trong dụngôn được Chúa Giêsu kểvà ghi lại nơi Phúc âm thánh Luca hôm nay chúng ta nhận thấy rằng, người quản lý xấu dùng tài trí của mình và tiền của của chủđểtạo ra bạn bè mới. Liên kết với của cải trong mụcđích hưởng lấy những lợi lộc trần gian, đó là lối hành xửcủa con cái thếgian. Con cái sựsáng cần phải có lòng hăng say, sửdụng tốt những gì Chúa ban cho đểlàm cho đời sống con ngườiđược cứu rỗi,được nâng cao, xứngđáng với phẩm vịlàm con cái Thiên Chúa.
Nếu sống vì tiền bạc, danh vọng, tìm cách lạm dụng và khửtrừngười nghèo, tránh xa người nghèo, làm nhưthếlà họkhông phải là con người, không phải là con cái Thiên Chúa nữa. Bởi vì, con cái sựsáng không bao giờđược làm nhưvậy. Ngược lại, họcần phải sửdụng tài năng Chúa ban, kểcảcủa cải vật chất đểlàm sáng danh Chúa và mưu ích cho anh chịem, phục vụkẻnghèo chứkhông loại trừngười nghèo.
Người quản lý tốt không lợi dụng cũng không phung phá tài sản của chủ: “Ai trung tín trong việc nhỏthì cũng trung tín trong việc lớn”. Trong tất cảmọi sựhãy tìm gặp Chúa trước hết. Chính trong viễn tượng này mà chúng ta nhớlại lời cầu nguyện sau đây được trích lại trong sách giáo lý mới: “Lạy Chúa, xin ban cho con tất cảnhững gì giúp con đến gần Chúa. Xin hãy cất khỏi con tất cảnhững gì làm con xa Chúa. Xin hãy giải thoát con khỏi cái tôi ích kỷ, tham lam tiền củađểcon biết dâng toàn thân cho Chúa”. Chúng ta hãy cầu nguyện nhưvậy hằng ngày và xin Chúa giúp chúng ta sống được nhưvậy đểluôn trung thành với đức tin vào Chúa.
39. Tiền của
Dụngôn của bài Tin Mừng khá dí dỏm và linh động, kểchuyện một người quản lý đang đứng trước một tương lai đen tối: sắp bịđuổi việc, nên ông ta đã nghĩra một kếhoạch rất khôn khéo, có thểnói là láu cá, mánh mung hay gian xảo đểthủlợi khi thất nghiệp sẽcó người trảơn mình, giúp đỡmình. Khi kểdụngôn này, Chúa Giêsu không có ý dạy chúng ta gian xảo nhưngười quản lý ấy, nhưng Chúa muốn chúng ta phải nhanh trí khôn, biết ứng phó kịp thời với hoàn cảnh, nhất là tìm được những bảo đảm cho tương lai, mà tương lai quan trọng nhất là cuộc sốngđời sau. Vì thế, sau khi kểxong dụngôn, Chúa Giêsu đã đưa ra những giáo huấn của Ngài vềvấn đềtiền của.Tất cảnhững tiền của trần gian chỉlà những thứvô tri giác, Thiên Chúa ban cho con người hưởng dùng đểxây dựng, thăng tiến mức sống,đồng thời phát triển tình người, liên kết yêu thương. Nên tiền của trần gian chỉlà một thứtrung gian, là phương tiện con người phải biết sửdụng cho đúng, hợp tình hợp lý, khôn khéo và hữu ích đểđược ấm no, hạnh phúc ởđời này và nhất là đểđạt tới kho tàng đích thực là Nước Trời.
Tiền của, vàng bạc là những thứđem lại giàu sang, sung sướng nhưng đồng thời cũng là nguyên do những phản bội, tráo trở, thất nhân, thấtđức, bôi đen lòng người, nhưcâu trong sách nho: “Hoàng kim hắc thếtâm”. Nhưng trong thực tế, thường con người lại có những quan điểm trái ngược, đềcao giá trịđồng tiền, coiđồng tiền là tất cả, là vạn năng:
- Có tiền mua tiên cũng được.
- Tiền không chân xa gần đi khắp.
- Có tiền chán vạn người hầu.
- Có bấc có dầu chán vạn người khêu.
- Mạnh vì gạo, bạo vì tiền…
Shakespeare cũng đồng ý rằng: “Tiền đi trước thì mọi con đường đều rộng mở”.
Hoặc nhưtục ngữPháp có câu: “Một người không tiền là một con sói không răng”. Ngày nay người ta nói: “Đồng tiền là tiên là phật. Là sức bật của thanh niên. Là sức khỏe của tuổi già. Là cái đà của danh vọng. Là cái lọngđểche thân”.
Tuy nhiên, trên đây chỉlà những nhận định phiến diện vềgiá trịcủa đồng tiền. Những quan niệm xuất phát từnhững giao tế, những công ăn việc làm do thiếu đồng tiền, cũng có thểdo những yếu tốkhác, nhưng người ta không nhận ra mà phảiđón nhận những tráo trở, thất bại, ê chề. Nhưng còn trường hợp con người sa đọa, tội lỗi, hưhỏng, vì dưa thừa tiền bạc, phủphê vật chất thì sao? Hoặc những gia đình giàu có nhưng sống ngột ngạt, bất hòa thường xuyên, chúng ta giải thích thếnào? Bởi vì tiền là bạc. Bạc không chỉlà một loại quí kim, mà còn có nghĩa là bạc bẽo, bạc tình, bạc nghĩa. Vì tiền mất cha, mất mẹ, mất vợ, mất chồng, mất bạn hữu, mất họhàng. Nguyễn Du trong thi phẩm Kim Vân Kiều đã phải thú nhận: “Trong tay đã sẵnđồng tiền, dẫu lòng đổi trắng thay đen khó gì”. Nhà thơNguyễn Bỉnh Khiêm cũng chua xót nói rằng: “Còn tiền, còn bạc, còn đệtử. Hết cơm hết gạo, hết ông tôi”.
Cho nên, đầy đủvà trung thực nhất, phải là một nhận định hai chiều: “Tiền bạc chỉlà tên đầy tớtốt, chứkhông thểlà ông chủtốtđược”. Và xa hơn, hỏi rằngđau khổ, cái chết,đồng tiền có chiến thắngđược không? “Vua Ngô ba mươi sáu tấn vàng. Thác xuống âm phủchẳng mang được gì”. Vì thế, là những Kitô hữu xác tín có mộtđời sau, có một kho tàng đích thựcđang chờđón, chúng ta có thểchấp nhận và sống theo châm ngôn: “Đồng tiền là vạn năng”? Cũng bịràng buộc, nô lệcho đồng tiền không?
Chúng ta hãy đặt tiền của trởvềđúng vịtrí, khảnăng của nó, chứđừng phóng đại lên thì mới hy vọng có một thái độ, cách cưxửđúng mứcđối với tiền của trong tương quan với tha nhân. Vấnđềvô cùng phức tạp và qui mô. Ởđây, chúng ta thửnêu vài nhận xét, ví dụnho nhỏtrong phạm vi gia đình. Kinh nghiệm cho thấy trong gia đình, thường xuyên xảy ra những cãi cọ, xích mích chỉvì mất mát, hưhỏng, những chia sẽkhông đều. Vì tiền bạc, vợchồng xào xáo lẫn nhau. Vì tiền bạc, anh em xa cách nhau do cha mẹphân biệt đứa này làm nhiều tiền, đứa kia làm ít tiền. Ra đến xã hội, vấnđềcòn phức tạp hơn nhiều. Không lạgì mà người ta cứquay cuồng lên vì đồng tiền, sẵn sàng làm tất cảvì đồng tiền. Tiền củađã trởthành một cực hút rất mạnh nhưmột khối nam châm khổng lồ, bềthếnhưmột vịchúa tểdõng dạc ngựtrịtrên trái tim mù quáng của con người. Chính trong bối cảnh nhưthếmà lời Chúa đã vang lên thức tỉnh lòng người: “Anh em không thểvừa làm tôi Thiên Chúa vừa làm tôi tiền của được”. Phải lựa chọn một trong hai.
Qua lời Chúa dạy hôm nay, chúng ta hãy kiểm điểm lại thái độcủa mình: chúng ta kiếm tiền của nhưthếnào? Chúng ta chi tiêu tiền bạc nhưthếnào? Đồng thời thành khẩn cầu xin Chúa ban cho chúng ta một nghịlực dứt khoát và can đảm đểluôn chếngựđược hấp lực củađồng tiền, biết cách sửdụng tiền bạc của cải trần gian đểđem lạiấm no, hạnh phúc đời này và cảđời sau nữa.
40. Không thể làm tôi hai chủ
(Suy niệm của Lm. Nguyễn Tiến Huân)"Trung thần bất sự nhị quân" (Người tôi trung không thờ hai vua). Đó là câu người Việt Nam chúng ta thường nói. Trong bài Phúc Âm hôn nay Chúa dạy: "Không đầy tớ nào có thể làm tôi hai chủ... Các con không thể làm tôi Thiên Chúa mà lại làm tôi tiền của được" (Lc 16:12-13).
Đó là nguyên tắc phải noi theo triệt để. Nguyên tắc này lại rất khó thực hiện cách hoàn toàn và nhiều khi, nếu không hiểu đúng, còn làm chúng ta hoang mang trong đời sống vật chất phức tạp này. Vì, một đàng Chúa truyền chúng ta phải chu toàn nghĩa vụ lo lắng cho gia đình được ấm no (Giới răn 4), phải lo làm việc không được lười biếng như thánh Phaolô nói: "Ai không làm việc thì đừng có ăn" (2 Thes 3:10) và thực tế "có thực mới vực được Đạo". Nhưng đàng khác Chúa cũng dạy: "Con lạc đà chui qua lỗ kim còn dễ hơn người giàu có vào nước thiên dàng" (Mt 19:24). Nước Trời chỉ dành cho những ai có tinh thần nghèo khó: "Phúc cho những ai có tinh thần nghèo khó vì nước Trời là của họ" (Mt 5:3). Và rõ ràng nhất trong bài Phúc Âm hôm nay: "Không ai có thể làm tôi hai chủ... các con không thể vừa làm tôi Thiên Chúa vừa làm tôi tiền của được" (Lc 16:13).
Vậy phải làm sao đây? Phải khôn ngoan như viên quản lý trong bài Phúc Âm. Chúa không khen việc gian lận của anh ta, nhưng ngài khen việc anh ta biết khôn ngoan khéo léo quyết định trong lúc "bí". Đó cũng là thái độ của chúng ta phải có khi đứng trước biến cố cứu rỗi, đứng trước sự "dùng tiền của gian dối mà mua lấy bạn hữu để được tiếp đón vào chốn an nghỉ đời đời" (c. 9).
Tiền của là con dao hai lưỡi, biết dùng thì tốt không biết dùng thì sinh hoạ. Tiền của là tên đầy tứ tốt nhưng là ông chủ rất xấu. Vậy cái nguy hiểm không phải là tiền của. Tiền của Chúa dựng nên tự nó không xấu. Cái nguy hiểm, cái xấu là nơi lòng dạ chúng ta, người xử dụng nó. Chúng ta có quyền và phải dùng tiền của mà sinh sống mà mua sắm nước thiên đàng bằng việc bác ái xã hội. Tiền của phải là phương tiện, là tên đầy tớ để chúng ta sai khiến và làm việc theo ý ta, không được để tiền của trở thành cùng đích, thành ông chủ sai khiến ta, bắt ta làm nô lệ nó. Chúa dạy "không được làm tôi tiền của" chứ không dạy "không được có tiền của". Chúa dạy hãy bắt chước viên quản lý nọ biết dùng tiền của mà vào thiên đàng: hãy chú ý tới tinh thần và cách thức dùng tiền của.
Lạy Chúa, tuần này con quyết thực tập bài học Chúa dạy: dùng tiền của để vào thiên đàng bằng việc bác ái công đức xã hội.
41. ChữT.
Với cơchếkinh tếthịtrường nhưxã hội ngày nay, người ta đã áp dụng khoa học kỹthuật vào việc tổchức quản lý công ty, doanh nghiệp nhà nước, công ty liên doanh nước ngoài cũng nhưđủluật lệvềkinh tếtài chánh, thanh tra kiểm soát, vậy mà người ta vẫn không ngăn chặn được những chuyện làm ăn gian dối, trái pháp luật. Sởdĩcó những vụtham nhũng, cuộcđời thay đenđổi trắng, bạn bè lừa dối nhau, người thân ly cách chung qui cũng chỉvì đồng tiền. Chính vì thếmà lời Chúa đã vang lên thức tỉnh lòng người: “Anh em không thểvừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi tiền của được”. Chúng ta không thểvừa sống vì tiền bạc vừa sống vì Thiên Chúa được. Chỉchọn một trong hai mà thôi: Hoặc là Thiên Chúa hoặc là tiền bạc. Trước khi quyết định, tôi xin bật mí cùng các bạn một điều quan trọng. Nếu ai không phục vụThiên Chúa thì không được vào Vương Quốc của Người đâu nhé! Vậy, mỗi người chúng ta được quyền ưu tiên chọn lựa. Vậy bạn chọn bên nào giữa Thiên Chúa và tiền tài?Câu chuyện anh quản lý trong bài Tin Mừng hôm nay bịông chủkhiển trách vì đã phung phí của chủ.Đây cũng là hành vi bất lương và gian dối của anh quản lý khiến cho ông chủsa thải. Bấy giờanh quản lý mới thức tỉnh vềthân phận của mình. Anh tựhỏi: “Tôi phải làm thếnào, vì chủtôi cất chức quản lý của tôi? Cuốcđất thì không nổi,ăn mày thì hổngươi”. Anh đangđứng trước một vực thẳm, tương lai thật tối tăm mù mịt. Sắp mất việc, anh lâm vào cảnh nghèo đói và chờchết. Chỉcòn cách sống nương tựa vào người thân và bạn bè. Sau khi suy xét tỉmỉvà tính toán xảo quyệt, anh lợi dụng cơhội này đểbóc lột ông chủ, dùng tiền bạc của chủđểlo cho tương lai của mình bằng cách đối xửtốt với những con nợ,đểcon nợmang ơn và đón tiếp nồng hậu sau khi anh bịsa thải. Giảsửnhưtrong các bạn có ai đó nợmột trăm triệu đồng, được chủnợxí xóa một nửa. Rồi một ngày kia, người chủnợđến nhà bạnđó chơi. Bạnđó sẽtiếp rước ông ta nhưthếnào? Chắc chắn bạnđó sẽvui mừngđón tiếp ông và cho ông ta tá túc chẳng những đôi ba ngày mà “mươi bữa nửa tháng” cũng còn được…! Có qua có lại mới toại lòng nhau. Đây cũng là cách đối nhân xửthếcủa con người trong cuộc sống ngày nay.
Theo thói đời xưa nay, những can tội lừa đảo, chiếm đoạt tài sản công dân và những phiên tòa xét xửcác bịcan phạm tội gian lận trong quản lý tài chánh hay làm thất thoát vốn đầu tưcủa doanh nghiệp nhà nước mà chúng ta đã từng nghe như: hãng nước hoa Thanh Hương, Ep-cô Minh Phụng, Trần văn Huy… Thường những kẻbất lương thì người đời chê trách, nhưng anh quản lý bất lương trong bài Tin Mừng hôm nay được Chúa khen ngợi. Vì sao vậy? Chúa khen vì anh khôn khéo, biết sửdụng thời gian ngắn ngủi đểtính sổvà lo cho tương lai lâu dài. Chắc chắn Chúa không khen sựbất lương gian trá của anh ta.
Có lẽkhi kểdụngôn này, Chúa Giêsu không có ý dạy các tông đồsống gian xảo nhưanh quản lý bất lương mà Người muốn các tông đồphải nhanh trí khôn nhưngười quản lý biết ứng phó kịp thời, hoàn cảnh, nhất là biết tìm những đảm bảo cho tương lai mình.
Chúng ta sẽlàm gì đểchuẩn bịcho đời sống mai sau của mình khi mà xã hội ngày nay coi tiền bạc là thần tài?
Trong cuộc sống con người, tiền bạc là một thực tại quan trọng. Những người giàu biết rõ điều đó, vì họcó nhiều tiền và thường sợbịmất tiền. Những người nghèo cũng biết, vì họthiếu tiền và thường rất khó khăn mới kiếm được vài đồng. Tiền bạc không thểlà cùng đích nhưng thực tếnó chi phối tất cả, bao trùm từkinh tế, chính trị, văn hóa đến cảluân lý đạo đức. Và có lẽvì thếmà đời hay nói rằng: “Tiền là tiên, là phật, là sức bật lò so, là thướcđo lòng người, là nụcười tuổi trẻ, là sức khỏe của tuổi già, là cái đà danh vọng, là cái lọng che thân, là cán cân công lý”. Chúng ta không lạgì khi thấy người ta cứquay cuồng lên vì đồng tiền và sẵn sàng làm tất cảvì đồng tiền bất chấp cảluân thườngđạo lý. Lừa gạt kẻkhù khờ, bóc lột người yếu kém, trảlương thấp cho người làm công, không gì làm cho họbối rối lương tâm cả. Họchỉnghĩmột điều duy nhất là kiếm tiền thếthôi. Tiền bạc không cần con người nhưng ai cũng cần tiền bạc. Dù tiền rách, tiền bẩn, tiền cũ…người ta vẫn dành cho nó một cảm tình. Có ai chê tiềnđâu, từngười già cho tới trẻem. Tình nghĩa là chín, tiền bạc là mười, vàng là hai mươi bốn. Thánh Kinh thường nói vềtiền bạc và bao giờcũng nói nghiêm túc. Chúa Giêsu cũng nói nhưvậy. Khi nói vềtiền bạc hầu nhưnói vềsựsống sựchết. Với tiền bạc, người ta làm cho mình hưmất, nhưng người ta cũng có thểcứu sống mình nữa. Tiền bạc có thểmởcửa thiên đàng cho ai đó nếu con người dùng nó nhưmột phương tiện, nhưng cũng có thểđóng lại với ngườiấy nếu con người tôn thờnó. Phải chăngđời là một chữ“T”? Thực ra, tiền bạc giúp cho con người ta sống và nó có giá trịnhất thời tạm bợởđời này, vì khi cái chết ập đến nó trởthành vô nghĩa vì không thểđem bạc tiền châu báu sang bên kia thếgiới. Hơn nữa, trong hoàn cảnh suy thoái, làm ăn thua lỗ, tiền bạc là thứbấp bênh nhất.
Chỉcó một giá trịvĩnh cửu là tình yêu. Tình yêu là tồn tại mãi mãi. Có một câu hát của cha Kim Long mà tôi không bao giờquên đó là: “Oi mọi sựđều hão huyền, giảtrá và đảo điên. Một điều bền vững thiên thu: đức kính yêu Chúa Trời. Chúng ta nhận thấy rằng tiền bạc không phải là tất cả. Tiền bạc chỉmua được tình dục chứkhông mua được tình yêu. Tiền mua được sách chứkhông mua được kiến thức. Tiền mua được máu chứkhông mua được sựsống… Nhưng tiền của có thểtrởnên hữu ích khi biến nó thành phương tiện làm giàu cho sựsống đời sau bằng cách dùng tiền của đểgiải thoát con người khỏi nợnần, đói kém, lạnh lẽo… Chúng ta chia sẻcho tha nhân và phục vụcho lợi ích chung. Việc làm nhưvậy là mua lấy bạn hữuđời sau vì những việc lành phúc đức, chúng ta có thểan tâm một ngày kia sẽđược đón nhận vào Nước Trời. Mỗi người chúng ta đừng đểvật chất chi phối nhất là trong thờiđại lệthuộc vật chất ngày nay. Chúa không cấm chúng ta tìm kiếm của cải vật chất, Ngài cũng không ngăn cấm chúng ta sửdụng và hưởng dùng. Chính Ngài đã dựng nên chúng và làm quà tặng cho chúng ta. Ngài chỉmuốn chúng ta đừng sa lầy,đừng chỉcòn biết có vật chất dưới mọi hình thức: tiền tài, danh vọng, lạc thú… Ngay cảkhoa học và bao tiện nghi mà người ta quá tôn sùng hay lạm dụng. Tất cảnhững cái đó làm cho tâm hồn con người tê liệt, lâm vào cõi hôn mê. Khó khăn biết chừng nàođểcon người thoát khỏi ràng buộc, chi phối bởi vật chất có phải không nào? Thếmà hôm nay Đức Giêsu lại muốn chúng ta phải sống siêu thoát đối với những hấp dẫn vật chất, phải biết tìm sựgiàu có theo sựđánh giá của Chúa. Ngài muốn chúng ta dùng chúng nhưnhững nấc thang vươn lên những sựcao vời. Ngài muốn chúng ta thành những người cao cảchớkhông tầm thường. Thánh Phanxicô Assidi từbỏcuộc sống giàu sang đểsống khó nghèo vì hạnh phúc Nước Trời.
Mỗi người chúng ta ai cũng có tiền. Kẻnhiều người ít. Chúng ta làm gì với sốtiền đó? Chúng ta có biết sửdụng nó và dùng nó đểphục vụkẻkhác mà không bao giờlàm nô lệcho nó chăng? Chúng ta có biết dùng nó đểmua lấy bạn bè là những người sẽđón nhận chúng ta vào Nước Trời không? Tiền bạc làm cho chúng ta xa Thiên Chúa hay giúp chúng ta gần Ngài hơn?Đó là những câu hỏiđượcđặt ra mà mỗi người chúng ta tựtrảlời.
42. Suy niệm của Fx. Đỗ Công Minh
Ai trung tín trong việc nhỏ, thì cũng trung tín trong việc lớn(Lc 16, 10 )Câu chuyện mà Đức Giêsu kể trong Tin Mừng Thánh Luca không chỉ là chuyện của hơn 2000 năm trước. Hôm nay, những sự kiện tương tự như thế vẫn diễn ra. Mới đây, khi điều tra về nợ xấu của các ngân hàng, người ta phát giác ra những cán bộ được phân công định giá tài sản của những người vay ngân hàng. Những người này đã kê khống giá trị tài sản thế chấp để người đi vay được vay tiền nhiều, rồi chia lại cho người định giá. Ví dụ miếng đất thế chấp trị giá 500 triệu đồng thì người định giá kê thành 3 tỷ đồng để số tiền vay được duyệt là 1,8 tỷ. Người cho vay và cán bộ định giá chia nhau số tiền vay được. Khi đổ bể, người vay không có đủ tiền trả, ngân hàng thu nợ bằng tài sản thế chấp thì mới biết giá trị không đáng là bao so với số tiền đã cho vay, dẫn đến nợ xấu là vậy. Người quản lý trong Tin mừng kể, xem ra còn lương thiện một chút khi ông ta chỉ chịu phần thiệt của mình lần này, mà người chủ không bị thiệt( giảm cho người đi vay số tiền ông ta đã kê lên thêm ), và người làm công tác định giá hôm nay cùng một thói khôn khéo: thiếu trung thực để hưởng lợi. Đức Kitô không khuyên ta làm điều gian dối, lấy tiền bạc mà mua nước trời như có người nghĩ theo nghĩa đen: Cứ làm ăn gian dối, lừa lọc, rồi lấy số nào đó trong số tiền bất chính thu được làm từ thiện, bác ái, chắc Chúa sẽ ban ơn thêm cho?.
Chuyện vui nhà đạo hôm nay còn kể: Một cặp vợ chồng kia sống không lương thiện, chỉ ham kiếm tiền bằng mọi cách có thể. Một hôm người chồng nghe kể về việc có người được ơn nhờ đi khấn đền Thánh Giuse. Anh ta cũng nghe đồn Ông Thánh Giuse rất thiêng, xin gì được nấy. Nhân ngày thứ tư đầu tháng, anh ta nói vợ mua chục bông huệ, cả hai áo quần tề chỉnh lên xin khấn. Đặt bó huệ trước chân tượng đài Thánh Cả, người chồng lớn tiếng kêu cầu:” xin Ông Thánh Giuse thương giúp cho con trúng số chiều nay, con có mua một cặp 5 tấm, nếu con trúng độc đắc, con xin dâng vào đền Thánh 3 tấm”. Bà vợ nghe thấy vậy bèn bấu tay chồng nói nhỏ:-“ Sao mà nhiều thế, ông Thánh chỉ cần 2 tấm là Ngài vui rồi “, Chồng nạt lại:” Bà biết cái gì, tôi đã hứa dâng là dâng cho đúng, đừng có mà bủn xỉn, Thánh không nhận lời đâu?” Về đến nhà, thấy vợ không vui, hắn tiết lộ:” Tôi nói là nói vậy với ông Thánh thôi. đây nè! trong bóp tôi còn cặp này 10 tấm lận. Chiều nay tha hồ mà hốt...”
Con người dễ dàng chóa mắt trước tiền của, lừa nhau và lừa cả Thánh, cả Chúa. Tiền bạc có thể mua chuộc con người với nhau, nhưng không thể mua chuộc nước trời. Chúa khen tài của người quản lý khôn khéo biết mua chuộc tình cảm con người. Nhưng Ngài không đề cao cách sống không trung thực của ông ta, mà mong muốn con cũng biết khôn ngoan, dùng mọi khả năng Chúa ban, kể cả tiền bạc chân chính có được để biết lo cho vun đắp kho tàng trên trời. Khôn ngoan là biết dọn chỗ cho mình tại nơi vĩnh phúc bằng những việc làm bác ái chân thật, yêu thương, chia sẻ với đồng lọai những gì mình có. Dám hy sinh phần có cho anh em, không phải là thứ dư thừa, bỏ đi, không dùng đến, mà bằng lòng yêu mến Chúa, vì nhận ra có Chúa trong những người anh em con.
Lạy Chúa,
“Xin cho con biết mến yêu và phụng sự Chúa trong mọi người”, xin cho con biết trung tín trong việc sử dụng tiền bạc, của cải Chúa trao ban, khả năng, sức lực Chúa cho để phụng sự Chúa và giúp ích mọi người. Chớ gì con trở nên người trung thành với người chủ duy nhất là chính Chúa, cứu Chúa của con. Con tin chắc chắn Chúa sẽ cho con được hưởng niềm hạnh phúc với Chúa trên nước trời. Amen.
43. Tính cách
Người quản gia trong câu chuyện của Đức Giêsu không đáng tin cậy và bất lương. Rõ ràng có những lúc anh ta hoàn toàn nhưthế. Có lẽbắt đầu là những việc bất lương nhỏ, nhưng dần dần trởthành một cách sống. Anh ta phải biết rằng mình sống trong nguy hiểm. Nhưng anh ta tránh né được sựphán xét của dưluận và của bản thân một thời gian dài. Tuy nhiên, dù có quỷquyệt, anh ta cũng có lúc bịphát hiện và ông chủcủa người quản gia bắt anh ta phải tính sổ.Đây quảlà một thời điểm rất nhọc nhằn và đau đớn cho quản gia. Anh ta không chỉmất việc làm mà còn mất danh tiếng, anh ta rước lấy xấu hổvà sỉnhục cho mình và gia đình mình nếu anh có một gia đình. Tuy nhiên, đây cũng là thời điểm của chân lý và sựthật được tiết lộ. Nó cho anh ta một cơhộiđểbỏlại sau lưng mình ảo tưởng và dối trá. Do đó, thờiđiểm ấy có thểlà một khúc quanh trong cuộc đời anh ta.
Nhưng điều gì đã xảy ra? Anh ta không học hỏi được gì từđiều đó. Cảsau khi bịcho thôi việc, anh ta tiếp tục sống theo con đường bất lương trướcđây. Không hềcó một thay đổi nào dù rất nhỏtrong tính cách của anh ta. Không hềcó vết trầy xước nào trên bộáo giáp của anh ta. Anh ta từchối nhận lãnh trách nhiệm vềloại người mà anh ta đã trởthành.
Thay đổi thói quen của một cuộc đời rất khó. Dostoevsky nói: “Nửa sau của cuộcđời một người thườngđược tạo thành bởi những thói quen được thủđắc trong suốt nửa đầu của cuộcđời ấy”.Đây là một tưtưởng hay nhưngđáng sợ.
Dường nhưđến một lúc nào đó trong cuộc đời chúng ta khi thểchất quí giá mà chúng ta được tạo thành đã trởnên khô cứng và chai đáđến nỗi từlúc đó trởđi chúng ta không thểđảm nhận một hình thểmới. Con người bất lương vẫn cứbất lương mãi cho đến cùng. Con người tham lam sẽcứtham lam mãi cho đến cùng. Một minh họa.
Một lần kia, một người thánh thiện vừa đi dạo trong rừng vừa giáo huấn các môn đệ. Ông chỉvào một cây sồi con và yêu cầu một môn đệnhổnó lên. Dù với sựgiúp đỡcủa tất cảcác bạn, anh ta cũng không thểnhổlên được.
Và ông thầy kết luận: “Nhữngđam mê và các thói quen cũng thế. Lúc ban đầu, trước khi chúng đâm rễsâu xuống, người ta dễdàng trừkhửchúng. Nhưng nếu chúng ta đểcho chúng đâm rễsâu rồi, thì hầu nhưchúng ta không thểthoát khỏi chúng”.
Điều đó hầu nhưđã xảy đến với người quản gia trong câu chuyện của Đức Giêsu. Anh ta đã quá quen với cách sống bất lươngđến nỗi không thểthay đổiđược. Tuy nhiên, điều gì chúng ta không thểlàm được trởthành có thểvới sựgiúp đỡcủa ân sủng Thiên Chúa.
Trong khi câu chuyện cho chúng ta thấy sựnguy hiểm của thói quen xấu nó cũng chỉra tầm quan trọng của việc hình thành những thói quen tốt. Bởi lẽsựbất lương cũng có thểtrởthành một cách sống nhưsựlương thiện. Sựlương thiện có thểtrởthành tập quán, tựphát và bản tính thứhai.
Làm thếnào đểmột người đạt đến tình trạng hạnh phúc ấy? Nó không thểđược hoàn thành trong một sớm, một chiều. Nó phảiđược học tập và thực hành lâu dài. Nó không hoàn thành bởi một ít công trình vĩđại nhưng bằng nhiều công việc nhỏ. Phần thưởng thật sựcho một việc làm tốt là nó làm cho việc làm tốt kếtiếp sau đó được dễdàng hơn. Mỗi hành động nhỏcủa ngày thường tạo nên hoặc không tạo nên tính cách.
44. Quản lý bất lương – Lm Giacôbê Tạ Chúc
Người quản lý là người thừa lệnh của ông chủ, để lo các công việc khi ông chủ vắng nhà. Họ được chủ thương yêu, tín nhiệm và giao phó mọi công việc. Từ những công to, chuyện nhỏ, quản lý có thể xử lý và lên kế hoạch thay cho ông chủ. Cũng có thể vì thế mà chúng ta dễ dàng tìm thấy, trong cuộc sống hằng ngày, những quản lý bất lương.Thật vậy, ông chủ biết người quản lý của mình đã thất trung, nên có ý định sa thải anh ta. Quyết định này sẽ bất lợi cho người quản lý, vì anh sẽ trắng tay, sẽ phải vất vả mà lợi nhuận chẳng là bao. Đứng trước một tình cảnh hết sức khó khăn này, người quản lý đã sáng suốt chọn một giải pháp khôn khéo và không kém phần tinh ranh. Kêu các con nợ của chủ và giảm số nợ cho họ. Và để chắc chắn hơn, viên quản lý đã cho viết bằng văn tự giấy tờ, vì: “ bút sa gà chết”. Lập tức hành động của anh đã lôi kéo thêm nhiều đồng minh với mình, và cũng sẽ có nhiều người mang ơn viên quản lý này. Bỗng chốc, trong một nước cờ bí, anh ta đã tự giải thoát mình bằng một việc làm khá mạo hiểm. Những người thụ ơn rồi đây, họ sẽ trả ơn. Và đúng như vậy, viên quản lý sau khi bị sa thải sẽ trở thành ân nhân của những con nợ của chủ.
Chúa Giê-su kể dụ ngôn và Ngài gọi với cái tên: Người quản lý bất lương. Bất lương vì lẻ ra, trong cương vị của mình, và với sự tin tưởng của chủ, anh phải hết mực phục vụ ông chủ để khỏi phụ lòng anh. Thế nhưng điều hoàn toàn xảy ra và ngược lại: anh đã phản bội lại chủ của mình. Bởi thế người chủ không còn tín nhiệm anh nữa. Anh phải tự mình xoay sở và với bản chất có phần tinh khôn, anh đã có kế hoạch khi tìm cách làm ơn cho những người mắc nợ chủ, được bớt đi phần nào gánh nặng, và như thế họ là những người hậu thuẫn cho anh, sau khi anh không còn làm quản lý nữa.
Việc làm của anh quản lý không mấy tốt đẹp. Thế nhưng, cách thức anh chọn lại là một giải pháp sáng suốt, và chính điều này đã cứu anh lúc sa cơ lỡ vận. Chúa Giê-su muốn khẳng định cho mỗi người thấy, trong thế gian này, con người luôn tìm nhiều cách để trục lợi, kể cả những con đường sai trái. Và một điều được đặt ra: con cái thế gian này, khôn ngoan hơn con cái sự sáng, hãy dùng tiền của mà mua nước thiên đàng.
Lạy Chúa Giê-su, chúng con là những người quản gia của Chúa. Chúa vì yêu thương, tin tưởng mà Ngài đặt để chúng con làm chủ vũ trụ, vạn vật và cuộc đời. Xin cho chúng con biết tìm mọi cách thế thích hợp, để làm thật tốt công việc mà Chúa giao. Đừng để chúng con biến thành những ông chủ: kiêu căng, ích kỷ. Thay vì làm sáng Danh Chúa, chúng con lại đi tìm kiếm vinh quang cho chính mình. Đừng để chúng con trở nên những quản lý bất lương trong vườn nho của Ngài. Amen.
45. Suy niệm của P. Đamianô Đinh Ngọc Thiệu
Câu hỏi gợi ý:Đâu là những điểm khác biệt giữa khôn ngoan thếgian và khôn ngoan của con cái Chúa?
Mỗi người chúng ta có ý thức mình là quản gia của Chúa không?
Chúa dạy chúng ta phải sống thếnào đểtrởthành những quản gia tốt?
Suy tưgợi ý:
1. Đâu là nhữngđiểm khác biệt?
Khôn ngoan thếgian:
Thửhình dung câu chuyện người quản gia bất lương trong Tin Mừng Luca:
Anh ta là một người có vẻtốt bụng. Không biết anh sống thếnào và đốiđãi với ông chủra sao mà được ông tín nhiệm trao phó cảsản nghiệp cho anh quản lý. Ong chủdường nhưhoàn toàn tin tưởng vào công việc anh làm. Anh báo cáo sao ông tin nhưvậy.
Anh thật khôn khéo: Lợi dụng chức vụquản gia, lợi dụng lòng tốt và tài sản của chủđểcó được lợi lộc cho riêng mình: An sung mặc sướng, sống an nhàn không phải đổmồhôi sôi nước mắt trong lao động nhưnhững người khác dưới quyền anh. Nhưng “Đường đi hay tối, nói dối hay cùng”: Công việc mờám của anh rốt cuộc tới tai chủ, ông chủnổi giận, kêu anh lên bắt tính sổlại hầu cách chức anh. Nhưng nhanh tay hơn, anh đã “chuyển bại thành thắng”: Anh lần lượt gọi các con nợcủa chủđến và một cách hào phóng anh đã giảm nợcho họ. Các con nợriu ríu ngồi xuống viết lại giấy nợ, và trước mặt họanh ta hiển nhiên trởthành “vịđại ân nhân”. Và ông chủkhen tên quản gia bất lương đó đã hành động khôn khéo. Bởi thếcon cái đời này khôn khéo hơn con cái ánh sáng khi xửsựvới đồng loại (Lc 18,8).
Câu chuyện kết thúc ởchỗngười quản gia bất lương còn đang hanh thông trong mưu đồcủa mình, nhưng chân tướng gian dối của anh đang lộdần: ông chủđã biết chuyện và sắp sửa đuổi anh. Các con nợcũng biết nhưng người ta chưa tốcáo anh vì còn mong lợi dụng được anh. Điều chắc chắn là anh không bao giờđược bình an vì luôn phải tìm cách đối phó che đậy. Mục tiêu anh nhắm tới là tiền bạc tài sản mau qua và có thểbịlấy mất bất cứlúc nào.
Khôn ngoan của con cái Chúa:
Chúa dạy chúng ta:”phải khôn ngoan nhưcon rắn và hiền lành nhưchim bồcâu”. Sựkhôn ngoan phải phục vụsựtốt lành và đặt nền tảng trên sựthật. Mục tiêu đạt tới không chỉhạn hẹp trong cuộc sống trần gian mà phải vươn tới đời sống vĩnh cửu. Nhưngười kia tìm được ngọc quý trong thửa ruộng nọanh ta sẵn sàng bán hết của cảiđểmua thửa ruộngđó, những người con Chúa, khi cần, phải sẵn sàng hy sinh danh lợi trần thếvì Nước Trời. Họluôn an vui và hy vọng trong mọi tình huống vì đã bám chặt vào Chúa, Đấng toàn năng và chân thật.
2. Là những quản gia của Chúa, chúng ta đã quản lý tài sản Chúa trao nhưthếnào? Đâu là những sai lầm cần tránh và phải sửa chữa ra sao?
Sách Sáng Thếtrong cựu ước diễn tảlại việc Chúa tạo vũtrụvạn vật trong đó con người được dựng nên giống hình ảnh Ngài và được Ngài trao cho quyền làm chủvạn vật (St 1,1-3).
Trong dụngôn những yến bạc (Mt 25, 14-30) Chúa Giêsu một lần nữa đã xác định vai trò quản lý của mỗi người chúng ta: Tuỳtheo khảnăng, người thì được giao mười yến, người năm yến … có người một yến … đểsinh lợi. Và chúng ta đã làm gì với sốvốnđó?
Cái lỗi lớn nhất, mà chúng ta thường mắc phải đó là quên rằng mình chỉlà quản gia của Chúa, chứkhông phải là chủ. Hậu quảthật tai hại. Người ta đã tựcho phép mình phá thai, sản xuất hàng loạt những vũkhí giết người, tàn phá thiên nhiên gây hậu quảnghiêm trọng. Ngay cảcon người cũng trởthành đồhàng đểtrao đổi: Thời ngôn sứA-mốt những tay buôn giàu có “đã dùng tiền mua đứa cơbần, đem đôi dép đểđổi lấy tên cùng khổ” (Amos 8, 6). Ngày nay tệnạn buôn người vẫn còn tiếp diễn: Nhiều phụnữtrẻem trởthành món hàng phục vụcho những ý đồbất chính của những kẻgiàu có cường quyền. Tất cảnhững điều trên đều đi ngược với ý Chúa. Trong phạm vi đời thường có bao nhiêu phần trăm Ki-tô hữuđã dùng sốvốn Chúa ban: khảnăng, sức khoẻ, tiền bạc … đểthực thi ý Chúa? Chúng ta thật có lỗi và nào có khác gì người quản gia bất lương trong Tin Mừng hôm nay. Phải làm sao đây?
3. Chúa dạy chúng ta phải sống thếnào?
Qua bài Tin Mừng Luca Đức Giêsu dạy:”Ai trung tín trong việc rất nhỏ, thì cũng trung tín trong việc lớn; ai bất lương trong việc rất nhỏthì cũng bất lương trong việc lớn”.Ngàiđưa ra một phương thức huấn luyệnđơn giản nhưng thực tếvà đầy tính thuyết phục. Ngài không đòi hỏi chúng ta phải làm những việc to tát trọngđại nhưng là những việc nhỏ. Trong tin mừng chúng ta tìm thấy rất nhiều những hình ảnh đó: một li nước lã cho kẻkhó (Mt 10, 42), hai trinh bà goá bỏvào hòm tiền (Lc 21, 1-24)… Ngài đưa ra những gương sống đơn sơcủa trẻnhỏ: Ai muốn vào Nước Trời phải bắt chước trẻnhỏ(Mt 19, 13-15), phải sinh lại (Lc 21, 1-5). Và khi thực hành phải kín đáo: bốthí kín đáo (Mt 6, 1-4), cầu nguyện kín đáo (Mt 6, 5-6), ăn chay kín đáo (Mt 6, 16-18).
Chính trong những chuyện nhỏmọn kín đáo đó mà chúng ta,những quản gia của Chúa, biểu lộđược tấm lòng yêu mến, sựtrung tín của mình đối với Thiên Chúa, Đấng là chủduy nhất của vũtrụvạn vật
NGUYỆN
Lạy Cha! Chúng con là những kẻyếu hèn, dễdàng bịlôi cuốn theo danh vọng lợi lộc trần gian. Chúng con đã nhận được rất nhiều ơn lành từtay Cha. Nhưng nhiều khi, vì tưlợi, chúng con đã không sửdụng những ơn lànhđóđểlàm sáng danh Cha và mưu ích cho anh chịem chúng con. Xin Cha ban sức mạnh đểchúng con luôn làm theo ý Cha.
46. Khôn ngoan đích thực - Lm. Jos Phạm Thanh Liêm
Có người khôn “lỏi”. Có người khôn mà không “ngoan”, khôn mà không được người khác thương. Có người ngây thơnhưthểlà dại, nhưng lạiđược nhiều người thương. “Ai khôn thời dại, ai dại thời khôn”. Sựkhôn ngoan đích thực hệtạiđâu?Khôn theo kiểu thếgian
Người quản lý trong dụngôn Đức Yêsu kể, thật là khôn theo kiểu thếgian. Anh ta toan tính và cưxửrất khéo và có lợi cho anh ta. Anh ta được lợi ngay trước mắt, sẽđược người ta đón tiếp một khoảng thời gian nào đó; nếu tiếp tụcđểtồn tại, anh ta phải toan tính làm những điều không lương thiện tương tự, đểcó thểsống mà không cần phải làm việc. Nhưng, anh ta có thật sựhạnh phúc không? Một người lương thiện có thểcoi anh ta là người bạn chân thành không? Nếu tất cảmọi người đều lợi dụng lẫn nhau, và khi không còn lợi cho mình nữa, thì chấm dứt mọi tương quan. Nếu cuộc sống chỉlà vậy, có chi là hạnh phúc!
“Còn bạc còn tiền còn đệtử, hết cơm hết gạo hết ông tôi”. Những người khôn kiểu này, người Việt Nam mình gọi là khôn lỏi, khôn mà không ngoan, khôn mà dại. Có nhiều người trong cuộc sống, vẫn chọn và hành xửtheo kiểu khôn ngoan này. Họvẫn chọn tiền bạc, mua bán đổi chác trong mọi chuyện, kểcảtình yêu. Có nhiều bậc cha mẹvô tình hay hữu ý vẫn khuyến khích con mình khôn ngoan theo kiểu “dại” nhưvậy.
Khôn ngoan đích thực
Người khôn ngoan đích thực, phải là người thấy được điều lợi không phải ngay lúc này, nhưng còn cảởtương lai xa nữa. Thứba vừa qua khủng bốđã xảy ra ởNew York làm chết trên dưới năm ngàn người. Sống trong một nước văn minh, con người làm chủnhững luật lệthiên nhiên, biết thời tiết nắng mưa, nóng lạnh gần nhưchính xác, thấy được những biến chuyển của những cấu trúc và thiết bịnhân tạo. Con người gần nhưcảm thấy an toàn, làm chủtất cả. Biến cốngày 11 tháng 9 năm 2001, làm con người run sợ. Cái chết có thểxảy đến bất cứlúc nào. Con người run sợtrước sựdữcon người làm cho nhau. Sựkhôn ngoan đích thực hệtại đâu? Được gì nếu cái chết xảyđến ngay cảkhi mình giầu sang quý phái nổi tiếng? Ởtrên ngôi nhà cao, nổi tiếng, vẫn là điều làm người ta vinh dự; lúc tai nạn xảy ra, toà nhà nổi tiếngđó trởthành mối hoạ, sống trên đó lại là cái hại khủng khiếp.
Khôn chết, dại chết, biết cũng chết. Sựkhôn ngoan đích thực không phải chỉtoan tính cho ởđời này. Nếu chết là hết, toan tính ởđời này là đủ; nhưng chết không phải là hết, mà là khởiđầu mộtđời sống mới vĩnh cửu, mà nếu không chuẩn bịcho cuộc sốngđó, mà chỉlo cuộc sốngđời này, thì quảlà dại. Khôn ngoan đích thực, là sống theo luật yêu thương củaĐức Yêsu trong cuộc sống thường ngày. Khôn ngoan đích thực, làm con người sống hạnh phúc trong đời sống mai hậu và ngay trong cuộc sống này.
Thiên Chúa muốn mọi người được cứu độ
Thiên Chúa là Đấng muốn mọi người được cứu độvà nhận biết chân lý. Thiên Chúa muốn mọi người nhận biết Ngài yêu thương con người,đểkhi nhận biết Ngài yêu thương con người, con ngườiđược tựdo và hạnh phúc. Thiên Chúa không muốn sựdữ, không muốn con người đau khổ.
Đau khổvà sựdữdo con người gây ra cho nhau. Biến cốcướp máy bay và cốtình gây ra thật nhiều cái chết, làm nhiều ngườiđau khổ. Và sựdữnày kéo theo sựdữkhác, chẳng hạn muốn báo thù, muốn hủy diệt sựdữbằng sựdữkhác.
Khôn ngoan đích thực, là chính thái độsống yêu thương mà Đức Yêsu đã dạy con người bằng chính cuộc sống của Ngài. Sựkhôn ngoan đích thực không phải là bài học lý thuyết con người có thểhọcđược trong vài phút, nhưng là chính cuộc sống của mỗi người. Trên thập giá, Đức Yêsu cầu nguyện: “xin Cha tha cho chúng vì chúng lầm chẳng biết”. Đức Mẹđứng dưới chân thập giá, kiên nhẫn chịuđựng những bất công người ta gây ra cho con mẹ. Cách sống của Đức Yêsu và Đức Mẹ, là cách sống làm con người sống bình an hạnh phúc. Sựdữkéo theo sựdữ, làm con người luôn sống trong bất bình an. Tha thứ, cầu nguyện cho người ghét mình, làm con người được bình an tận trong lòng, và giúp kẻlàm ác có cơhội thống hối.Đức Yêsu và những môn đệcủa Ngài đã không lấy ác báo ác, nhưng lấy tình thương đáp trảsựdữ. Đây là cách hành xửcủa những người tuyệt vời. Khôn ngoan đích thực được thểhiện trong cuộc sống với những hành vi cụthểcho dù nhỏbé.
Câu hỏi gợi ý chia sẻ:
1. Điều gì làm cho bạn khổnhất? Tại sao vậy?
2. Con người có thểsống hạnh phúc không? Khi nào?
3. Đức Yêsu và Đức Mẹcó hạnh phúc ởđời này không? Xin trình bày quan điểm của bạn cho người khác!
47. Sựđánh động dữtợn
Bài Phúc Âm hôm nay kểcho chúng ta truyện Chúa Giêsu được mời dựtiệc ởthành Béthani. Đang khi buổi tiệc diễn ra thì xuất hiện một người phụnữtên là Maria. Thánh Gioan tảcho chúng ta biết rằng bà đem theo một cân dầu thơm loại hảo hạng và xức chân Chúa Giêsu. Sau đó, bà còn lấy tóc mình đểlau chân Ngài, và cảnhà đều nực mùi hương thơm. Maria đã cảm nghiệm được tình yêu của Thiên Chúa qua Đức Kitô và nhờđó bà đã được biến đổi thành một con người mới. Bởi vì cái cảm nghiệmđó làm cho Maria sung sướng và sốt mến nên chịđã bày tỏra cách phung phí nhưthế. Giuđa, người sẽphản bội Chúa Giêsu, đã phản đối việc làm của chịvà cho rằng chịkhông nên phung phí dầu thơm cách đó. Chịcó thểđem bán nó và bốthí cho người nghèo thì ý nghĩa hơn. Chắc chắn rằng ngày nay, những người lao động và nghèo khổsẽđồng ý với lời nói của Giuđa. Thếnhưng Chúa Giêsu lại cho rằngđó là việc làm rất ý nghĩa. Nó là một việc phung phí, thếnhưng phung phí thánh thiện và tuyệt diệu. Qua đó, chúng ta thấy rằng Chúa Giêsu cho phép chúng ta được đi ra khỏi cái vòng luật pháp đểbộc lộra niềm sung sướng của mình một cách phung phí mà không cần phải lo ngại gì.Đa sốchúng ta có lẽđồng ý rằng trong việc làm này còn có những vấn đề. Trước tiên, vấnđềliên quan đến cảm tưởng của chúng ta. Từhồi bé, chúng ta đã được dạy rằng, “Nam nhi rơi đầu chứkhông rơi lệ... Con gái thì phải đoan trang... Người ta sẽnghĩlàm sao vềmày?... Đừng làm cho gia đình phải xấu hổ.” Kết quảlà khi chúng ta bước vào tuổi thành niên, chúng ta không thểnào biết cách đểbộc lộcảm tưởng của mình. Chúng ta không thểnhận ra những cảm tưởng thật của mình.
Tiếp đến là vấn đềlối suy nghĩcủa chúng ta. Chúng ta là những người con của thời đại linh cảm. Chúng ta được dạy rằng chođến khi nào chúng ta có đủchứng cớvà đáp ứng đầy đủnhững nhu cầu đòi hỏi, thì chúng ta mới nên cam kết. Kết quảlà chúng ta trởnên những người rất cứng cỏi với tôn giáo, không thểnào đểcho nó được tựnhiên, cho dù là mối tình giữa chúng ta với Chúa. Trong nhiều phạm vi của cuộc sống, một điều quan trọng là chúng ta nên suy nghĩchín chắn và tính toán cho kỹlưỡng, thếnhưng đừng bao giờlàm nhưthếtrong tình yêu của chúng ta đối với Chúa.
Các bạn hãy hình dung ra một người con trai đã xa vắng người mẹcủa nó hai tuần. Vào buổi sáng cái ngày mà nó biết là mẹmình sẽtrởvềnhà thì nó vui mừng hồi hộp đứng ởcửa sổvà trông ra ngoài. Đến khi nó thấy mẹnó xuống xe thì liền mởcửa chạy ra và ôm lấy mẹ. Cũng giống nhưthế, hôm nay chúng ta hãy chạy đến với Chúa với tâm tình vui mừng nhưngười con trẻ.
Câu truyện đó nhắc cho chúng ta rằng chúng ta vẫn thường làm nhưthếđối với mối liên hệgiữa chúng ta và Thiên Chúa. Nhiều khi chúng ta giữthái độlạnh nhạt xa cách. Văn hào Georges Bernanos đã nói một câu nhưsau, “Hình phạt đời đời sẽđược khám phá ra một cách chậm chạp và vào lúc quá muộn, có lẽsau lúc người ta chết, rằng linh hồn mình đã không dùng cho việc chi cả. Nó vẫn còn được gấp kỹlưỡng và chưa có bao giờmởra đểđón nhận những chân lý.” Có phải hình ảnh tâm hồnđó là hình ảnh tâm hồn của mỗi người chúng ta? Tâm hồn chúng ta vẫn còn bịgói chặt chẽvà kín đáo trong cái hộp và chưa bao giờchúng ta mởnó ra?
Ít ra trong giờphút phụng sựnày, có thểnào chúng ta sẽbiết bắt chước Maria tại Béthani? Có thểnào chúng ta sẽkhông cốgắng đểđón nhận tình yêu vô bờcủa Thiên Chúa đổtrànđầy vào tâm hồn chúng ta? Có thểnào chúng ta sẽkhông cho phép mình chạy đến với Thiên Chúa? Thiên Chúa luôn luôn sẵn sàng chờđón chúng ta chạy đến với NgàiđểNgài ban muôn vàn ơn phúc.
Chúa Giêsu đang mời gọi chúng ta cũng hãy đặt mình vào mối liên hệvới nhau bằng cách phục vụnhau. Các bạn hãy nhớrằng trong Phúc Âm Thánh Mátthêu, Chúa Giêsu nói rằng khi chúng ta cho kẻđói ăn, và thăm viếng kẻtù tội là chúng ta làm cho Ngài. Đó là một vài cách mà chúng ta có thểsửdụng những món quà mà chúng ta đón nhận từThiên Chúa. Đây là sứđiệp mà Chúa Giêsu nói với mỗi người chúng ta trong Phúc Âm Thánh Luca hôm nay, “Hãy dùng tiền gian dối mà mua lấy bạn hữu,đểkhi mất hết tiền bạc, thì họsẽđón tiếp các con vào chốn an nghỉđời đời” (Lc 16:9). Nếu các bạn còn chưa biết cho đi những của cải mình có đểphục vụkẻkhác, thì những của cải đó sẽđánh lừa các bạn nhưChúa Giêsu đã nói. Các bạn sẽkhông có một giá trịgì cho đến khi các bạn biết dùng của cải mình đểtạo sựsống và giúp đỡcuộc sống xã hội.
Một câu nói từtrong cuốn chuyện “Zorba the Greek” vang vọng những gì mà chúng ta vừa mới bàn tới hôm nay: “Đểcó thểsống, các bạn phải trải qua một chấn động mạnh mẽ.” Nhiều người chúng ta đã quá kỹlưỡng gấp xếp tâm hồn và con người của mình một cách quá đáng do những lời người ta nói hoặc lo sợkhông biết mởtâm hồn mình ra.
48. Có Chủ, Chủ nào? – Lm. Vũ Xuân Hạnh
Mấy năm nay, ruộng vườn thua lỗ, đất đai lên giá. Như nhiều nơi trên đất Việt này, những người ở quê tôi đua nhau bán đất. Có tiền rồi, người ta cũng “lên hương”: nào nhà cửa mới, các vật dụng trong nhà mới, xe mới…Tuần vừa qua, tôi dâng thánh lễ an táng cho một thiếu niên mười bảy tuổi. Thiếu niên này chết do… có tiền bán đất. Cách đây chưa lâu, bà nội của em bán một miếng vườn cho một nhà kinh doanh gì gì đó tận Đà Nẵng. Em là đứa cháu nội duy nhất của bà. “Bà cưng thằng cháu nội của bà nhất nhà,” bà nội em đã từng tuyên bố như thế. Bán đất xong, việc đầu tiên, bà nội mua ngay cho thằng cháu cưng một chiếc xe phân khối lớn, dù em chưa đến tuổi được phép lái xe loại cao. Có xe, “thằng cháu cưng của nội” đi học bằng xe, đi chơi bằng xe, đi… trêu ghẹo bạn gái bằng xe cho… “oách” (điều này khỏi nói ai cũng biết) và đi… nhậu cũng bằng xe…
Vào một đêm mưa lất phất bay, cháu đi đến khuya chưa về. Bà nội chờ cháu. Cả nhà chờ cháu. Mãi đến 2 giờ sáng, người ta đưa cháu về gởi lại gia đình… bằng một xác chết không còn đỉnh đầu, bởi đỉnh đầu nát bấy. Chiếc xe của bà nội tặng đứa cháu cưng, để đánh dấu ngày bà nội giàu có nhờ bán đất, ngày nào đẹp là thế, bây giờ cong lại như muốn gãy đôi. Những người hữu trách cho biết trong bao tử “cháu cưng của bà nội” toàn rượu đế. Cháu phóng xe nhanh trên đường vế nhà sau chầu nhậu. Nhưng cháu không phóng về đến nhà, lại lao thẳng vào phía trước của xe tải chạy ngược chiều với cháu. Nhìn thầy xác cháu, bà nội xỉu vì ép tim, làm mệt và cao máu, phải đi bệnh viện. Cả nhà rối tung lên vì cháu chết bất ngờ quá. Có ai ngờ, món quà quý bà nội tặng cháu vì thương cháu, lại trở thành phương tiện chở cháu đi… gặp “Ông Trời.” Đau đớn quá. Đau hơn cắt ruột, cắt gan.
Biết trách ai bây giờ? Trách cháu nông nổi cạn nghĩ? Trách bà nội cưng cháu? Trách gia đình bỗng dưng giàu có? Hay trách đồng tiền, trách chiếc xe, trách của cải bội bạc?
Bài Tin Mừng Chúa nhật 25 thường niên hôm nay cho thấy, Chúa không trách tiền, không trách của cải. Chúa dạy người ta phải biết cách sử dụng đồng tiền, sử dụng của cải. Vì nếu có tiền, có của mà không biếc cách sử dụng, người ta không chỉ giết chết một hay nhiều mạng sống, mà nguy hiểm hơn, đau đớn hơn, đáng trách hơn: Người ta sẽ giết chết sự sống vĩnh cửu của mình, thậm chí của người khác nữa.
I. Ý NGHĨA DỤ NGÔN NGƯỜI QUẢN LÝ BẤT TRUNG, GIAN LẬN
Đã gọi là bất trung, gian lận, lẽ ra, Chúa phải kết án người quản lý như thế, đàng này Chúa lại khen anh là người quản lý khôn khéo. Thật ra, Chúa không khen ngợi hành động gian trá của anh. Chúa không bao giờ đồng tình với sự xấu: “Con cái đời này khôn khéo hơn con cái ánh sáng khi xử sự với người đồng loại.” (Lc 16, 8). Khi gọi người quản lý là “con cái đời này,” Chúa Giêsu đã không để anh đứng chung hàng ngũ với “con cái sự sáng”. Anh chỉ thuộc về đời này, thuộc về thế gian mà thôi. Nếu hiểu khôn ngoan là thái độ tốt lành của người tìm kiếm Nước Thiên Chúa, thì người quản lý trong dụ ngôn không phải là người khôn ngoan, chỉ là người khéo léo. Anh chỉ được khen là khôn khéo vì “biết dùng tiền của bất chính mà mua lấy bạn bè” cho cuộc sống trần gian, chứ không hề được khen là khôn ngoan vì đã tìm kiếm Nước Thiên Chúa.
Dụ ngôn của Chúa được dựa trên quan niệm về quản lý của thời đó. Thường những gia đình giàu hay mướn một quản lý. Một khi người quản lý đã được tin tưởng, anh ta kể như người có toàn quyền hành động, miễn là làm sao cho cho tài sản của chủ không chỉ được bảo đảm mà còn có thể gia tăng. Và khi làm lợi cho chủ, người quản lý có quyền hưởng một tỷ lệ hoa hồng tương xứng. Người quản lý trong dụ ngôn Chúa Giêsu kể, vì lý do nào đó, chủ không còn tin tưởng anh, không muốn sử dụng anh tiếp tục công việc quản lý cho ông. Vì sắp bị chủ sa thải, người quản lý cảm thấy nguy hiểm cho tương lai đời mình. Anh không thể ăn mày, cũng không thể cuốc đất. Anh nghĩ ra một cách khả dĩ cứu vãn tình thế sau khi anh mất việc: Anh gọi những người thiếu nợ chủ lại, lấy biên lai nợ của họ trừ đi phần hoa hồng mà họ phải trả cho anh, chỉ còn lại nguyên phần nợ của chủ. Như thế, anh không ăn gian của chủ. Còn những người mắc nợ, chỉ trả nợ ít hơn, nên họ sẽ mang ơn anh. Nếu anh thất nghiệp có thể họ sẽ giúp đỡ anh. Cách làm này được Chúa khen là biết dùng tiền của mà mua lấy tình người.
Qua câu chuyện, Chúa muốn dạy ta rằng, cũng như người quản lý trong dụ ngôn, ta hãy sử dụng tiền của sao cho tiền của đó mang lại lợc ích đời đời cho ta. Đúng hơn, sống trong cuộc đời này, ta phải thật sự tôn thờ Chúa trên hết mọi sự, đừng coi trọng tiền của, đến nỗi quên mất đức tin, quên mất mình là con của Chúa. Ta không được lao vào việc kiếm tiền mà quên tất cả cuộc đời mai sau, đừng chỉ vì tiền của mà trở thành bất lương, trở nên kẻ thù nghịch với đời sống làm con Chúa.
II. TỪ BỎ ĐỂ LÀM CON CHÚA
Mang danh Kitô hữu, nghĩa là chúng ta được vinh dự nhận danh Chúa Kitô làm tên gọi của mình. Danh của Chúa trở thành tên chúng ta. Lẽ nào ta lại sống khác Chúa. Chúa đã sống cả một đời từ bỏ, ta cũng hãy bắt chước Chúa sống siêu thoát khỏi những ràng buộc của tiền của, của những tính toán phù hoa trần thế.
Giàu hay nghèo, không phải là tội. Tội nằm ở chỗ ta không giữ được mình, mà chỉ sống tham lam, sống chỉ lo cho đời này, không cần biết đến đời sau.
Giàu hay nghèo không phải là điều đáng trách móc. Điều đáng trách móc là thái độ nào của ta trước cái giàu, cái nghèo của mình, của cuộc sống xung quanh.
Giàu hay nghèo tự nó cũng không là phúc. Bởi giàu chưa chắc đã hạnh phúc. Bỗng dưng bán đất rồi trở nên giàu có, để rồi từ đó lãnh lấy nỗi đau mất mát, chắc chắn cái giàu ấy, sẽ không bao giờ có ai muốn. Nghèo chưa hẳn là bất hạnh. Nếu trở lại nghèo như ngày xưa, mà giữ được mạng sống của cháu, mà trong gia đình có bà, có cháu chia sẻ vui buồn cùng nhau, chắc đánh đổi tất cả của cải, bà nội sẽ không chỉ không phiền hà gì, nhưng còn vui lòng đón nhận.
Câu chuyện bà nội mua cho cháu chiếc xe đẹp, xe mới để cháu lao thân vào chỗ chết mà người viết ghi lại ở đầu bài viết này, không thể đổ cho bà nội giàu có, không thể đổ cho tiền của bạc nghĩa. Nhưng chắc chắn phải quy trách nhiệm cho thái độ sống thiếu tinh thần trách nhiệm của những người trong cuộc: Gia đình đã cưng chiều cháu, khiến cháu hư hỏng. Thậm chí mua xe phân khối lón cho cháu khi cháu chưa đến tuổi được phép lái xe như vậy. Gia đình cũng không kiểm soát việc cháu sử dụng của cải như thế nào. Bản thân cháu là đứa trẻ tệ bạc đối với tình thương yêu của những người thân của mình. Không biết trước khi có tiền và sau khi có tiền, tất cả những người trong gia đình này có bao giờ nghĩ đến việc phải sống siêu thoát, sống từ bỏ, phải vượt lên trên của cải để chỉ giữ lấy cho mình đời sống đức tin, để mỗi ngày sống lại thêm một ngày giống mẫu gương của Chúa Kitô, Thiên Chúa làm người từ bỏ tất cả để trở nên một con người hèn hạ giữa trần gian? Nếu đã từng ý thức danh hiệu Kitô hữu của mình để nên giống Chúa Kitô, và chuyên lo giáo dục con cháu sống đức tin, có lẽ gia đình này đã không xảy ra đau thương và ân hận như đã nói? Cái chết đớn đau ấy là cái giá phải trả cho việc biến mình thành kẻ làm tôi tiền của. Bởi nếu đã ra sức làm tôi Chúa, chứ không làm tôi tiền của, chắc đã không bị tiền của cướp mất mạng sống oan uổng như thế. Bởi khi làm tôi Chúa, người ta sẽ sống có tư cách, sống đàng hoàng, sống biết yêu mình và yêu mọi giá trị tốt lành trong cuộc đời. Sống “yêu” như thế là sao có thể gây ra tan vỡ và tai hại đến thế. Lời Chúa mãi mãi vẫn là lời đanh thép đánh vào tất cả những ai tự biến mình thành kẻ nô lệ tiền của: “Không gia nhân nào có thể làm tôi hai chủ... Các con không thể vừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi tiền của được.” (Lc 16, 13).
Giàu có thể phạm tội theo cách của người giàu. Họ sống ích kỷ, chỉ biết lo cho bản thân, sống trong thụ hưởng mà quên đồng loại của mình. Giàu dễ làm cho người ta sống xa hoa, sống thiếu tình người, sống hời hợt. Sống sang giàu có thể dẫn người ta lao vào trụy lạc, sa đọa, khoe khoang, thậm chí mất đức tin…
Nghèo có thể phạm tội theo cách của người nghèo. Họ dễ bị cuốn hút vào việc kiếm tiền. Đồng tiền trở thành nhu cầu số một chứ không phải đời sống tinh thần, không phải đức tin vào Chúa. Có thể cái nghèo đưa họ tới việc nghi ngờ Thiên Chúa, nghi ngờ lòng thương yêu, nghi ngờ cả sự hiện hữu của Chúa…
Con đường theo Chúa phải là con đường của sự từ bỏ. Từ bỏ là con đường ngắn để đến gần Chúa. Cái hay của người Kitô hữu chân chính biết sống từ bỏ đó là, họ say mê cả cuộc đời như bất kỳ ai, nhưng họ vẫn say mê Thiên Chúa trên hết mọi sự. Giữa những điều mau qua trong cuộc đời mà họ say mê, họ bắt gặp vĩnh cửu, bắt gặp Thiên Chúa, Đấng họ tôn thờ trên tất cả mọi lợi lộc trần thế. Họ cũng làm việc, cũng vui chơi, nghỉ ngơi. Nhưng họ cũng không quên cầu nguyện, tham dự thánh lễ, bác ái, thực thi mọi nghĩa vụ của một Kitô hữu giữa đời. Họ sống như mọi người, nhưng họ khác mọi người, vì họ nhìn thấy Thiên Chúa và để Chúa của họ đi vào chiếm ngự toàn bộ việc làm, toàn bộ suy nghĩ, toàn bộ hành vi, toàn bộ đời sống, cả tâm hồn, cả thân xác của họ. Họ yêu đời và họ yêu Chúa. Họ sống có lý tưởng. Chính Chúa là lý tưởng duy nhất của đời họ. Người Kitô hữu là việc và hiến dâng lên Chúa tất cả để thánh hóa tất cả những gì thuộc về họ. Họ biết làm việc, làm hết sức lực, nhưng họ cũng biết từ bỏ mọi sự để mãi mãi họ thuộc về Chúa, và chỉ thuộc về Chúa mà thôi.
Vậy với những gì Lời Chúa dạy hôm nay, và với những gì vừa suy nghĩ, chúng ta hãy tự tra vấn lương tâm mình. Cái gì là điểm tựa của đời tôi, tiền của hay Thiên Chúa? Không thể vừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi tiền của. Vậy chủ nào đang ngự trị trong tôi?
Điều cần phải tâm niệm và tâm niệm luôn luôn rằng: Chỉ có Chúa là hạnh phúc thật của đời tôi!
49. Khôn ngoan của con cái sựsáng.
(Suy niệm của Lm. VũXuân Hạnh)Trong những ngày này, dưluận thếgiới vẫn còn chưa nguôi vì nỗi thương đau cho rất nhiều nạn nhân trong các vụbắt cóc tàn nhẫn đang diễn ra. Nhất là nỗi xót xa khi nghe tin hai vụrơi máy bay và tấn công vào một trường họcởNga, làm thiệt mạng quá nhiều người, trong đó có trên 330 trẻem phải chết cách dã man.
Hoặc mới đây là vụđánh bom sứquán Australia tại Indonêsia, giết hại hơn mười người và rấtđông những người khác bịthương. Càng thương cho các nạn nhân bao nhiêu, lòng người càng hận bấy nhiêu đối với những kẻkhủng bốkhông còn mang dòng máu của những con người.
Những kẻấy là ai?
Họlà những kẻrất khôn ngoan, biết suy nghĩ, khảnăng tính toán rất cao. Vì thếhọbiết cách chọn lựa những phương án hành động tội ác, nhưng kín đáo, không ai có thểphát hiện. Rất tiếc sựkhôn ngoan ấy đã bịlạm dụng, đã đặt sai chỗ, vì thếtrởnên quá nguy hiểm cho nền hòa bình của thếgiới, nguy hiểm cho sựsống của con người. Trong đời sống thường nhật, chúng ta vẫn nghe nói nhiềuđến sựkhôn ngoan.
Một người ăn nên làm ra, người ta bảo anh ta là người khôn ngoan. Ai đó ăn nói lợi khẩu, nói những lời duyên dáng, khoan thai, nói những lời hay, ý đẹp không làm phật ý nghười nghe, họđược gọi là khôn ngoan. Hay ai đó có thểđoán biết ý đồxấu của người khác, và tránh né được sựhãm hại dành cho mình, cũng là người khôn ngoan. Một em học sinh khôn ngoan biết chăm lo cho việc học tập của mình, học ngày một tiến tới. Ngay cảmột người giỏi mánh khóe, xu nịnh, làm giàu bằng móc ngoặc,ăn cắp của công, hối lộ, tham nhũng… cũngđược gọi là khôn ngoan.
Cũng vậy, hôm nay trong dụngôn Người quản lý, một bên Chúa Giêsu gọi anh ta là bất lương, bên kia Chúa cũng dùng một kiểu nói mà thói thường người đời vẫn nói: Đó là gọi người quản lý bất lương kia đã hành động khôn khéo. Vì anh ta đã sửdụng trí thông minh, sựgian dối, xảo quyệt của mình đểhưởng lợi, đểthỏa mãn những tính toán vụlợi cho riêng mình.
Ởđây có một vấn đềđược đặt ra là: Vậy Chúa khen ngợi người quản lý bịcoi là bất lươngấy? Bởiđó cũng sẽlà bài học cho chúng ta? Chắc không ai ngây thơđến nổi nghĩnhưthế. Vì ngay sau đó, Chúa Giêsu đã phân biệt rạch ròi: “con cái thếgian” và “con cái sựsáng”. Đã gọi là con cái thếgian, nó chẳng bao giờthuộc vềthếgiới của con cái sựsáng, nhưng nó chỉthuộc vềcuộcđời này, đi xa hơn, nó tắm mình và chìm đắm trong cuộc đời này. Vì thuộc vềthếgian, con cái thếgian sẽgiỏi mọi ngóc ngách, mọi luồn lách đểcó thểcó được càng nhiều, càng tốt những bảo đảm cho bản thân khi sống trong cuộc đời này.
Bởi vậy, nếu chỉnhìn vềphía thếgian với một tâm hồn chỉtoàn chiếm hữu, vụlợi, ích kỷ…, thì đúng là”con cái thếgian khôn ngoan hơn con cái sựsáng”.Phân biệt rạch ròi giữa “sựsáng” và “thếgian” cho thấy sựtối tăm của thếgian là đêm tối giăng mắcđầy hiểm nguy. Do đó làm sao bóng tối ấy lại có thểlà bài học cho chúng ta! Chúa Giêsu cũng không khen ngợi việc làm bất lương của người quản lý. Đúng hơn, Chúa chỉnhắmđến việc sửdụng trí thông minh, sựkhôn ngoan sao cho phù hợp, đúng nơi, đúng lúc, nhằm mang lại hiệu quảtốt nhất cho đời sống của mình. Và trên hết, ta phải hiểu đây là một so sánh, Chúa đưa ra đểgiúp ta chọn lựa thái độsống theo đòi hỏi của đức tin. Vì nếu nơi thếgian, con cái thếgian dùng sựkhôn ngoan của nó đểsống, thì con cái của ánh sáng hãy dùng sựkhôn ngoan trong đức tin đểđạt đến sựsống đời đời.
Vậy, qua câu chuyện vềngười quản lý bất lương, Chúa kêu mời chúng ta hãy rút ra từđó những ý nghĩa, những bài học cần thiết cho đời sốngđức tin của mình. Vì có khi đổvỡcủa người khác, ngay cảtội lỗi của chính mình hay của ai đó, cũng có thểlà bài học kinh nghiệm cần thiết cho chúng ta sống tốt hơn, đến gần Chúa hơn, biết xa tránh mọi dịp tội hơn. Vì nếu chiếc xe trước đã đổtrên lối mòn, thì xe sau phải tìm lối khác mà đi cách đường hoàng hơn, an toàn hơn.Đó là sựkhôn ngoan. Đó cũng chính là “con cái của sựsáng”. Vì sựkhôn ngoan của con cái sựsáng là luôn biết nhận ra chính mình, đểkhông bao giờtựbiến mình thành mối nguy cho mình hay cho anh chịem.
Còn hơn thế, sựkhôn ngoan của con cái sựsáng sẽdẫn họđi trên con đường có tên Giêsu đểmỗi ngày tựhoàn bịmình nhờchính mẫu gương sống của Chúa Giêsu và Lời Người dẫn lối. Tắt một lời, sựkhôn ngoan của người tín hữu Kitô là đi trên Chính Lộmà chính Chúa Giêsu đã vạch ra.Chính Lộấy, sựkhôn ngoan ấy là một lối sốngđược tóm gọn trong Tám mối Phúc thật nhưsống nghèo khó, hiền lành, chấp nhận Thánh giá, khao khát sựcông chính, thương yêu anh chịem, giữtâm hồn thanh sạchđểsống thánh thiện, biết gây bầu khí hòa bình, chấp nhận mọi thửthách vì lòng yêu mến Chúa. Đi trên chính lộdo chính Chúa Giêsu khai mở, ta sẽchẳng bao giờphải lo lạc lối. Bạn thân mến, là Kitô hữu, bạn và tôi có chính đời sống của Chúa Kitô làm mẫu mực và có chính Lời của Người làm chuẩn mực cho mọi suy nghĩ, hành vi, lối sống của mình.
Bởi vậy, vì là Kitô hữu, sựkhôn ngoan của bạn và tôi, không phải là sựkhông ngoan mà ta vẫn nghe thấy trong đời thường quanh mình, càng không thểchấp nhận tháiđộchỉchọn lựa sống khôn ngoan theo thói đời mà làm cho đời sống đức tin trởthành tăm tối. Sựkhôn ngoan của Kitô hữu chỉcó một con đường, đó là ướm mình theo khuôn mẫu của đời sống Chúa Kitô và sống theo Lời Người dạy mà tám mối phúc thật là bảng tóm gọn của những lời dạy ấy.
Từnhững hình ảnh cụthểcủa tội ác khủng bố, đến hình ảnh của một người khéo vun quén cho đời sống trần gian của mình mà Chúa Giêsu cho thấy trong vụngôn Người quản lý bất lương, chúng ta rút ra bài học đáng giá cho mình: sựkhôn ngoan của người tín hữu là trởnên giống Chúa Kitô đểđược Thiên Chúa yêu thương, đón nhận.Bạn ạ, đời sống Kitô hữu có một nỗi giằng co lớn lắm. Đó là vì ta cũng giống nhưanh chịem mình: rất say mê cuộc đời, say mê không thua bất kỳai. Nhưng ta cũng lại rất say mê vĩnh cửu, say mê đến tận cùng.
Bởi vậy chúng ta hãy làm sao đểcó thểgặp cái vĩnh cửu trong cái mau qua; vui chơi nhưmọi người nhưng vẫn tìm niềm vui thiên quốc; làm việc và sống trong cuộcđời, nhưng cũng thăng tiến Nước Trời trong chính cuộc đời ấy. Sựkhôn ngoan chúng ta, những người Kitô hữu đó là sựkhôn ngoan biết đểChúa đi vào toàn bộcuộcđời mình.
50. Công bằng xã hội - Lm Trần Bình Trọng
Đọc báo chí hay coi vô tuyến truyền hình, ta thấy những phản ứng khác nhau của những người vừa bịmất việc. Có những người buồn chán, không ăn không ngủ. Có những người bực tức, tìm cách trảthù cai xếp hoặc chủsởbằng những hành vi bạođộng sát nhân, rồi tựsát. Người quản lý trong Phúc âm hôm nay khi biết mình sẽbịsa thải vì phung phí của chủ, đã nghĩra mánh lớiđểmua chuộc con nợcủa chủmình. Anh ta gọi từng con nợđến cho giảm sốnợ. Đạo Kitô giáo đềcao đức công bình. Công bình là trảcho người khác cái mà họđáng được. Đức công bình phát xuất từtinh thần trách nhiệm của loài người với Thiên Chúa, là Đấng ban phát cho loài người những quyền lơi khác nhau.Đạo Kitô giáo cũng chủtrương bảo vệquyền sởhữu, quyền sửdụng tài sản và quyền đòi được bồi thường khi người khác làm thiệt hại đến tài sản của mình. Những quyền lợiđóđãđượcăn rễsâu trong hai giới răn của Thiên Chúa: điều răn thứbảy dạy ta chớlấy của người, và điều răn Thứmười đi xa hơn nữa dặn ta chớtham lam của người.Người quản lý trong Phúc âm hôm nay đã lỗi phạm Điều răn Thứbảy. Anh ta đã phung phí của chủ. Khi biết mình bịsa thải, anh ta còn dùng của chủđểmua chuộc con nợ, i.e., dùng của chủđểlàm lợi cho mình. Anh ta đã lỗi đức công bình xã hội là làm điều bất công.
Thoạt nghe ta lấy làm vấp phạm khi Chúa Giêsu lên tiếng khen người quản lý bất lươngđã hành động cách tinh quái. Lẽra thì Chúa phải kết án việc làm gian lận của viên quản lý đó hay ít ra cũng chỉtrích cái hành động cướp gạt trắng trợn của anh ta nhưtiên tri Amốt đã tốcáo những tệđoan trong xã hội thời bấy giờ. Amốt mô tảviệc người giàu có nóng lòng chờđợi cho qua ngày lễnghỉđểhọcó thểlường gạt và bóc lột người nghèo (Am 8:5-6). Tuy nhiên đi sâu vào vấnđềta thấy Chúa không khích lệviệc người quản lý phung phá tài sản của chủ. Thực ra Chúa chỉkhen cái mánh lới của anh ta mà thôi. Chúa khen người quản lý có khảnăng hành động kịp thời và quyết liệt khi bịgiồn vào chân tường. Rồi từđó Chúa kết luận: Con cái đời này khi đối xửvới đồng loại thì khôn hơn con cái ánh sáng (Lc 16:8). Và rồi Chúa thách thức ta: Hãy dùng tiền của bất chính mà tạo lấy bạn bè, phòng khi hết tiền hết bạc, họsẽđón rước anh em vào nơiởvĩnh cửu (Lc 16:9).
Lời thách đốcủa Chúa có nghĩa là ta phải biến đổi tiền của vật chất thành phương tiện đểmởmang xây dựng nước Chúa. Lời thách đốcủa Chúa có nghĩa là ta phải biến đổi tiền của vật chất thành phương tiệnđểmởmang, xây dựng Nước Chúa. Bài học Chúa muốn dạy ta hôm nay là ta phải khôn khéo và mạo hiểm, phải dùng óc sáng kiến và tài sáng nghiệp đểtạo cho ta một tương lai trong Nước Chúa, nhưngười quản lý bất lương sửa soạn cho tương lai của mình trong nước trần gian.Tại sao ta sẵn sàng mạo hiểm trong những lãnh vực khác của cuộc sống và cảm phục người khác làm nhưvậy? Nhưng còn việc liên hệvới Chúa ta lại thườngđắnđo và dè dặt. Trong Phúc âm hôm nay Chúa muốn so sánh cái cách thếngười ta dùng trong những trường hợp có liên can đến những sựvật trần thếvới những cách thếmà người ta dùng đểđương đầu với những sựvật thiêng liêng..
Nếu người quản lý bất lương đã dùng cái sáng kiến đểđương đầu với trởngại hầu có thểđi tới một giải quyềt ổn thoả, thì Chúa cũng muốn cho ta dùng sáng kiến đểđối phó vời những trởngại thiêng liêng.Đạo giáo trong đời sống hàng ngày cũng thách đốta nhưbất cứcông việc nào khác.. Chúa đã cho ta một thách đốđểta đối phó bằng cách làm quyết định nhanh chóng và quảquyết cho đời sống thiêng liêng cũng nhưkhi làm quyết định cho những sựvật trần thế.
Lời Chúa trong Phúc âm hôm nay vẫn còn thích hợp cho thời đại ta đang sống: Ai trung tín trong việc rất nhỏthì cũng trung tín trong việc lớn; ai bất lương trong việc rất nhỏ, thì cũng bất lương trong việc lớn (Lc 16: 10).
51. Phản bội - Lm Bùi Quang Tuấn
Vào một đêm Chúa nhật không trăng sao của mùa đông năm 2001, Bob Hanssen rời khỏi căn nhà ấm áp của mình, tiến ra công viên Foxstone thuộc tiểu bang Virginia, điđến hộp thưchết mang tên Ellis nằm dưới chân một cây cầu gỗkhông người qua lại. Tại đây, Bob nhét vội chiếc túi nhựa với nhiều giấy tờxuống một chiếc hốnhỏvừa mới đào. Sau đó y lấp đất và lá lên. Đoạn ra về.Vừa rời khỏi hàng cây ngoài cùng của công viên, thình lình tám, chín bóng đen xuất hiện, với súng lục lăm lăm trên tay. Họậpđến chụp lấy Bob, đè xuống và còng tay lại. Đang khi đó mấy bóng đen khác tiến vào màn đêm, trởlại chỗcây cầu gỗ, đào lên sấp giấy trong bịch nylông mà Bob vừa chôn xuống trước đó mấy phút.
Cũng trong thời gian ấy, tại một địa điểm khác không xa, một vài bóng đen cũng đang lén lút theo dõi một hộp thưbí mật mang tên Lewis. Họquan sát xem có ai đến lấy sốtiền mà Bob chưa kịp tiếp nhận không. Nhưngđợi hoài chẳng thấy, nên họđã lặng lẽthu hồi gói tiền trong đó chứa 50 ngàn đô la tiền mặt.Đây là sốtiền mà người Nga trảcho Bob, một nhân viên lâu năm của Cơquan Điều tra Liên bang FBI, đểanh này bán cho họnhững tài liệu tối mật của Hoa kỳ.
Các nhân viên phản gián FBI đã theo dõi và bắt quảtang hành động phản bội của Bob Hanssen. Họđiều tra và khám phá thêm rằng Bob đã làm gián điệp nhịtrùng suốt 15 năm qua, gây nên những thiệt hại không thểđo lường cho uy tín của cơquan FBI, trong đó có việc chỉđiểm ba điệp viên của Nga làm việc cho Hoa kỳ, khiến cho hai trong ba người nàyđã bịxửtử. Hiện nay Bob đang chờra toà vềtội phản quốc và có nguy cơlãnh án tửhình.
Không ít đồng nghiệp thân quen với Bob đã sửng sốt khi được tin anh ta bịbắt. Nhiều câu hỏiđượcđặt ra: Tại sao Bob lại phản bộiđất nước, gia đình, con cái và bạn bè nhưvậy? Phải chăng anh ta bất mãn với cơquan tình báo và muốn trảđũa việc các nhân viên CIA bịbuộc phải dùng đến food stamps vào năm 1985? Hay bởi vì có một khúc mắc tâm lý nào đó trong đầu của Bob Hanssen?
Hàng chục câu hỏi được nêu lên, nhưng câu trảlời dễhiểu nhất chính là: Bob Hanssen cần tiền. Tính ra từkhi khởi sựmua bán tin mật cho đến ngày bịbắt, Bob đã nhận được 600 ngàn đô, 3 viên kim cương, và 800 ngàn đô khác trong một nhà băng tại Nga.
“Đồng tiền có sức mạnh vạn năng,” nhiều người đã nói nhưthế. Lắm lúc chính đồng tiền đã làm đảo điên cán cân công lý, dập tắt tiếng nói của lương tâm, và hủy diệt bao quan hệthân thương giữa con người với nhau. Chỉvì một lợi nhuận riêng tưmà không ít kẻđã bất chấp danh dựvà nhân phẩm của chính mình, miễn sao có tiền.
Từthuởxa xưa, lòng tham đã chi phối đời sống con người. Khi ẩn trong đồng tiền là những giá trịvật chất có khảnăng trao đổi mua bán, và khi giá trịmọi sự, ngay cảgiá trịcon người,được qui định dựa trên tiền tài vật chất, thì đồng tiền bắtđầu chiếmđịa vịđộc tôn trong lòng người ta. Nó trởthành chủnhân ông, khống chếhết mọi ý hướng đạo đức, công bình, và nhân phẩm.
Đứng trước tình cảnh bao kẻđàn áp, bon chen, vì đồng tiền, thậm chí còn coi thường phẩm giá và bóc lộtđồng loạiđến tận xương tuỷ, Tiên Tri Amos, vịngôn sứsống vào thếkỷthứVIII trước Công nguyên, đã lên tiếng cảnh tỉnh: “Hãy nghe đây, hỡi những kẻđàn áp người nghèo và muốn tiêu diệt những ai bần cùng. Các ngươi tựnhủ: ‘Bao giờmới hết tuần trăngđểchúng tôi buôn bán? Khi nào mới qua ngày nghỉlễđểchúng tôi bán lúa mạch. Chúng tôi sẽgiảm lườngđong, tăng giá và làm cân giả. Chúng tôi sẽlấy tiền mua người nghèo, lấy đôi dép đổi người túng thiếu…’ Và Chúa đã thềrằng: ‘Ta sẽlãng quên tất cảviệc chúng làm cho đến cùng” (Am 8:4-7).
BịThiên Chúa lãng quên là một hình phạt khủng khiếp. Bản cáo trạng được đọc lên từthời xa xưa, nhưng nó vẫn còn vang vọng cho đến hôm nay. Bởi vì vẫn có đó những kẻlợi dụng sựkhó khăn túng thiếu của người khác đểchèn ép, tướcđoạt, và làm giàu. Vẫn có đó những kẻchẳng màng chi lễlạy, cứ“thành tâm” làm nô lệcho công việc và đồng tiền. Vẫn có đó những kẻchuyên gian dối, lọc lừa, đổi giá, tráo hàng đểthu lợi. Và vẫn có đó những kẻ“lấy đôi dép” đểđổi một thai nhi, phá đi một mạng người. Tuy không phải là những tên gián điệp phản bội quốc gia, nhưng họlà những kẻbội phản con người và rao bán chính mình.
“Các ngươi không thểvừa làm tôi Thiên Chúa lại vừa làm tôi tiền tài.”
Chân thành lắng nghe tiếng nói của lương tâm, người ta sẽkhông thểthu lợi bằng con đường bất chính. Giữa Thiên Chúa và tiền của, con người phải chọn một. Nếuđặt ThượngĐếlàm cùng đích, tiền bạc phải là phương tiện. Và chỉcó chọn lựa nhưthếmới mang lại giá trịvà hạnh phúc đích thật cho con người.
Bài Phúc âm “Người Quản Lý Bất Lương” đã nên nhưmột lời cảnh tỉnh dành cho con người trong thếgiới tôn thờvật chất. Phải chăngĐức Giêsu muốn nói: sẽđến một ngày, người ta phải rời khỏi căn nhà trần gian, chẳng ai còn được làm chức quản lý nữa. Họsẽphải tính sổvềviệc tìm kiếm và sửdụng tiền bạc khi còn tại thế. Người biết dùng của cảiđểmua bạn hữu, công phúc, sẽđược tiếpđón hân hoan. Kẻtôn thờtiền bạc, phản bội lương tâm, tàn phá nhân phẩm sẽlãnh lấy bản án thịnh nộgay gắt.
Lời Thánh Kinh vẫn luôn nhắc nhở:
Ấy, con người khác chi hơi thở
Vùn vụt tuổi đời tựa bóng câu
Công vất vảngược xuôi làn gió thoảng
Ký cóp mà chẳng hay ai sẽtiêu dùng.
(Tv 38)
52. “Không ai có thểlàm tôi hai chủ”
(Suy niệm của Lm. Cao Tấn Tĩnh)Bài Phúc Âm theo Thánh Luca cho Chúa Nhật XXV Mùa Thường Niên Năm C hôm nay, giống nhưbài Phúc Âm tuần trước, cũng có hai phần, phần buộc đọc và phần không buộcđọc. Nếu phần không buộcđọc của bài Phúc Âm tuần trước dài hơn và ởđoạn cuối, thì phần không buộc đọc của bài Phúc Âm tuần này cũng dài hơn và ởđoạn đầu, đó là đoạn diễn tảvềngười quản gia bịthanh tra vềnhững thiệt hại gây ra cho gia chủnên hắn đã mánh khóe lén lút tìm cách đểcó thểsống còn sau khi bịcách chức đuổi đi. Còn phần buộcđọc trong bài Phúc Âm hôm nay, có thểtóm gọn trong lời Chúa Giêsu khẳng định với các môn đệcủa Người là “không ai có thểlàm tôi hai chủ”. Bởi vì, theo Người cho biết ngay sau đó là, “hắn sẽghét chủnày mà thương chủkia, hay đểý đến chủnày mà khinh chủnọ”. Ngoài ra, kết thúc bài Phúc Âm hôm nay, Chúa Giêsu còn cho biết rõ hai chủnày là gì, qua lời Người khuyên các môn đệnhưsau: “Các con không thểlàm tôi Thiên Chúa và làm tôi tiền bạc”. Vấn đềđược đặt ra ởđây là tại sao Chúa Giêsu không nói đến vai trò làm chủhay chủchốt của “bản thân mình” là yếu tốchính yếu và trước hết con người phải từbỏhọmới có thểtheo Người, làm môn đệcủa Người, nhưtinh thần của lời Chúa phán trong bài Phúc Âm theo Thánh Luca của Chúa Nhật Thường Niên XXIII Năm C cách đây hai tuần. Bởi vì, có bỏbản thân mình hay làm chủbản thân mình, chúng ta mới có thểlàm chủđược tất cảmọi sựphụthuộc khác, chẳng hạn nhưdanh vọng chức quyền hay của cải tiền bạc. Ngoài ra, tại sao Chúa Giêsu cũng không đềcậpđến Satan vốnđóng vai vương chủthếgian “từban đầu” (Jn 8:44), tức từsau khi đã làm cho hai nguyên tổsa ngã phạm tội, nhưchính hắn đã tựnhận chủquyền của mình trên thếgian khi cám dỗChúa Giêsu trong hoang địa vềlòng tham của cải,ởPhúc Âm Thánh Luca đoạn 4, câu 6 và 7. Vậy, tại sao ởđây Chúa Giêsu lại tôn phong tiền bạc lên vai trò làm chủ, vốn là những gì ngoại thân của con người chủthể, và là những gì Satan dùng làm mồi nhửlòng tham vô đáy của con người?
Đúng thế, tựbản chất, mọi sựngoại thân của con người chỉlà phụthuộc chứkhông phải chủchốt nơi con người hay vượt trên con người, loài tạo vật duy nhất trên thếgian này đã được Thiên Chúa dựng nên theo hình ảnh Ngài và tương tựnhưNgài đểban cho quyền làm chủtrái đất, nhưSách Khởi Nguyên ghi nhận ởđoạn 1 câu 27 và 28. Tuy nhiên, thực tếcho thấy, chính những cái phụthuộc nhiều lúc lại trởthành chính yếu, trởthành chủchốt trong cuộcđời con người và đối với con người,đến nỗi, thay vì con người ăn đểsống thì lại sống đểăn, nhưhiện trạng xã hội văn minh tân tiến gần nhưtột bậc ngày nay hiển nhiên cho thấy, liên quan đến cá nhân chủnghĩa và duy lợi chủnghĩa. Không phải hay sao, vàng bạc chỉlà vật tùy thân, tuy nhiên, chúng đã trởthành một con bò vàng đúc, thành cứu chúa một thời của dân Do Thái trong sa mạc dưới chân Núi Sinai, nhưSách Xuất Hành thuật lại trong bài đọc một tuần trước! Cũng không phải hay sao, đang nắm trong tay “tất cảmọi sựcủa cha là của con”, tứcđang làm chủgia tài với cha của mình, người con thứ, nhưtrong phần không buộcđọc của bài Phúc Âm tuần trước thuật lại, “sau khi phung phá tiền bạc vào cuộc sống buông tuồng… hắn đã phải đi làm công cho một người trong vùng, người đã sai hắn đi chăn heo. Hắn mong sao được no bụng bằng các thứcám heo ăn mà cũng chẳng ai cho”. “Người trong vùng” đây là ai, nếu không phảiđam mê nhục dục nơi con người, “chăn heo” đây là gì, nếu không phải sống theo xác thịt, và “cám heo ăn”đây là chi, nếu không phải là của cải tiện nghi vật chất, là những gì làm thỏa mãn xác thịt, cũng là những gì xác thịt vốn thích hưởng thụ.Đúng thế, một khi con người phung phá hết gia tài ân sủngđược ban cho mình, nhưchính họxin Thiên Chúa là Cha chia cho qua Bí Tích Rửa Tội, nghĩa là sau khi con người đã từbỏThiên Chúa là chủtểtối cao duy nhất của mình, họsẽđiđến chỗlàm tôi cho tiền bạc, cho vật chất tầm thường như“các thứcám heo”, đến nỗi, chúng trởthành những gì quí nhất, không thểthiếu trong đời họ, dù họkhông bao giờno thỏa chúng chăng nữa.
Lời Chúa Giêsu khẳng định và cảnh giác các tông đồtrong bài Phúc Âm hôm nay: “Không tôi tớnào có thểlàm tôi hai chủ. Hắn sẽghét chủnày mà thương chủkia, hay đểý đến chủnày mà khinh chủnọ”, vềphương diện sống đạo quảthực là nhưthếđó. Tuy nhiên, nguyên tắc sống đức tin còn cho thấy rằng, con người chỉcó thểlàm tôi Thiên Chúa, một khi họthực sựnhận biết ý định của Ngài, cũng nhưnhận biết chính bản thân của Ngài mà thôi, tức một khi họnhận biết những mạc khải được Thánh Phaolô xác tín và loan truyền trong ThưThứNhất gửi Timôthêu ởbài đọc thứhai hôm nay, đó là: “Thiên Chúa muốn tất cảmọi người được cứu độvà nhận biết chân lý. Và chân lý ởchỗ: ‘Chỉcó một Thiên Chúa. Chỉcó một Đấng trung gian duy nhất giữa Thiên Chúa và loài người, đó là con ngườiĐức Giêsu Kitô, Đấngđã hiến mạng sống làm giá chuộc tất cảmọi người”. Bằng không, nếu không nhận biết Thiên Chúa, không tôn phụng một mình Ngài là chủtểduy nhất và trên hết của mình cũng nhưcủa tất cảmọi người, con người sẽđi đến tình trạng coi của hơn người, đến tình trạng chỉ“sống nguyên bởi bánh”, tình trạng sống đểmà ăn hơn là ăn đểmà sống, một tình trạng của “những kẻđàn áp người nghèo khó và muốn tiêu diệt hết những kẻbần cùng trong đất nước”, nhưđược tiên tri Amos diễn tảtrong bài đọc thứnhất hôm nay nhưsau: “Bao giờqua tuần trăng mớiđểchúng tôi bán hàng? Khi nào hết ngày Sabbat đểchúng tôi bán lúa mạch. Chúng tôi sẽgiảm lườngđong, tăng giá và làm cân giả. Chúng tôi sẽlấy tiền mua người nghèo, lấy đôi dép đổi lấy người túng thiếu. Chúng tôi bán lúa mục nát”. Vềviệc làm tôi tiền củađưađến tình trạng lấn át lẫn nhau này càng được sáng tỏhơn trong dụngôn vềngười phú hộvà Lazarô ởbài Phúc Âm tuần tới.
Đối tượng chính của những lời Chúa Giêsu khuyên dạy trong bài Phúc Âm hôm nay là thành phần các môn đệcủa Người, chứkhông phải là nhóm Pharisiêu, hay chung dân chúng, hoặc các trưởng tếvà kỳlão, nhưnơi một sốđoạn Phúc Âm khác. Vậy lời Chúa huấn dụcác vịởcâu kết bài Phúc Âm hôm nay: “Các con không thểlàm tôi Thiên Chúa và làm tôi tiền bạc” cho chúng ta thấy lý do chính yếu của việc Kitô hữu nói chung, và các vịcó quyền chức trong Giáo Hội nói riêng, chểng mảng hay bỏbê trách vụquản gia đức tin của mình, thậm chí còn tác hại đến việc mởmang Nước Chúa, là vì họchưa thật lòng hay hết lòng “tìm nước Chúa trước và sựcông chính của Ngài” (Mt 6:33), trái lại, “còn lo lắng bối rối nhiều sự” phụthuộc nhưMatta trong Phúc Âm Chúa Nhật XVI Mùa Thường Niên Năm C trướcđây, chưa kểđến có những lúc họcòn ham mê danh vọng chức quyền, giầu sang phú quí, cạnh tranh hoạt động v.v. Trong những trường hợp đang sống bê bối với trách nhiệm thiêng liêng của mình nhưthế, trường hợp người quản gia đức tin đang tác hại nhà Chúa nhưvậy, họphải trảlẽra sao với vịThiên Chúa gia chủcủa họ, với Đấng đã kêu gọi và ký thác việc trông coi nhà Chúa cho họ, nếu không phải họcần phải khôn lanh nhưtên quản gia được Chúa Giêsu khen trong dụngôn của bài Phúc Âm hôm nay, đoạn Phúc Âm ởtrong ngoặc đơn không buộc đọc. Đúng thế, nếu tên quản gia trong dụngôn này lén lút bớt xén nợnần cho các con nợcủa gia chủđểnhờđó khi sa cơlỡbước anh ta sẽđược hậu đãi và có nơi nương tựa thếnào, thì thành phần quản gia thiêng liêng coi sóc nhà Chúa cũng vậy, nếu biết thông cảm với lỗi lầm của kẻkhác, tức thông cảm với những yếu đuối vấp phạm các kẻấy mắc nợvới Chúa, họcũng sẽđược cảm thông lỗi lầm của họnhưthế, sẽkhông bịruồng bỏ: “Ai có lòng xót thương ấy là phúc thật, vì chưng mình sẽđược thương xót vậy” (Mt 5:7) là thế.
Vấn đềthực hành sống đạo: Lời Chúa Giêsu khuyên dạy các tông đồtrong bài Phúc Âm Chúa Nhật XXV Mùa Thường Niên Năm C hôm nay là “Các con không thểlàm tôi Thiên Chúa và làm tôi tiền bạc”, vì “không đầy tớnào có thểlàm tôi hai chủ”, một sựthật không thểchối cãi được ngôn ngữbình dân Việt Nam khuyên là “đừng bắt cá hai tay”. Thếmà, nếu có một tông đồGiuđa vừa theo Chúa vừa giữtúi tiềnđến nỗi bán chủlấy tiền thếnào, thì lích sửGiáo Hội cũng không thiếu những vịnên thánh trong cảnh giầu sang phú quí nhưvậy. Phải chăng các vịthánh này đã biết “trảcho Cêsa những gì của Cêsa và trảcho Thiên Chúa những gì của Thiên Chúa” (Mt 22:21).
53. Suy niệm của JKN
Câu hỏi gợi ý:1. Bạn nghĩgì vềmột người nghèo được người ta đồng ý cho “đổi giấy lấy tiền” (cứmột tờgiấy thường nhỏlấy một tờgiấy bạc 10.000đ, hay 50.000đVN, hoặc lấy tờ10 hay 50 USD), mà lại không chịu đổi, cứnhất định khưkhưgiữlại những tờgiấy tầm thường cho mình? Bạn có bao giờnghĩmình cũng đang làm tương tựnhưthếtrên bình diện tâm linh không?
2. Một người thường tỏra bất tín trong chuyện tiền bạc, hay lỗi hẹn, hay thất hứa, v.v… thì bạn có dám giao cho họmột công việc gì lớn không? Tại sao? Bạn có những kinh nghiệm nào cụthểvềviệc này?
Suy tưgợi ý:
1. Theo khôn ngoan thếgian, phải biết lo liệu trước tương lai
Ta thửđặt mình vào địa vịtên quản gia bất lương kia đểxem mình nên làm gì hầu “sau khi mất chức quản gia, sẽcó ngườiđón rước mình vềnhà họ”. Nếu không lo liệu trước, thì coi chừng chếtđói, vì ngoài chức quản gia ra, anh ta chẳng biết làm gì khác đểsinh sống, “cuốc đất thì không nổi, ăn mày thì hổngươi”. Tốt nhất là nên lợi dụng ngay quyền hạn của chức quản gia mà mình còn giữđược trong thời gian ngắn ngủi một tuần hay một tháng này đểlo liệu chuyện đó. Bây giờcần phảiđầu tưtình cảm nơi mọi người. Cách tốt nhất và hữu hiệu nhấtđểgây tình cảm là lợi dụng chức quản gia đểlàm ơn cho họ. Anh ta nghĩ: ông chủcó rất nhiều con nợ, mình giảm nợcho họtất nhiên họphải mang ơn mình, có tình cảm với mình, nhờđó, khi mình thất nghiệp, họsẽtôn trọng và giúp đỡmình. Thếlà “anh ta liền cho gọi từng con nợcủa chủđến, và hỏi người thứnhất: “Bác nợchủtôi bao nhiêu vậy?” (6) Người ấy đáp: “Một trăm thùng dầu ô-liu”. Anh ta bảo: “Bác cầm lấy biên lai của bác đây, ngồi xuống mau, viết năm chục thôi”. (7) Rồi anh ta hỏi người khác: “Còn bác, bác nợbao nhiêu vậy?” Người ấy đáp: “Một ngàn giạlúa”. Anh ta bảo: “Bác cầm lấy biên lai của bác đây, viết lại tám trăm thôi”“.
Nhưthế, anh ta đã dùng những tiền của không phải của mình đểlàm lợi cho mình: dùng tiền của của người khác do mình tạm thời quản lý đểmua lấy tương lai cho mình vềsau. Nhân câu chuyện này, Đức Giêsu khuyên chúng ta: “Hãy dùng tiền của bất chính mà tạo lấy bạn bè, phòng khi hết tiền hết bạc, họsẽđón rước anh em vào nơi ởvĩnh cửu”. Điều ấy có ý nghĩa gì? Cần phải hiểu câu nói của Đức Giêsu thếnào?
2. Áp dụng sựkhôn ngoan ấy vào việc lo hạnh phúc vĩnh cửu
Chúng ta ai nấy đều có một thời gian rất ngắn ngủi ởtrần gian này trước khi bước vàođời sống vĩnh cửuđời sau. So vớiđời sống mai hậu,đời sống này rất là ngắn ngủi trong đó mọi sựđều chóng qua, giảtạm, không bền. Thật vậy, tất cảmọi sựta đang có trong tay – trí tuệ, khôn ngoan, sức khỏe, cha mẹ, vợcon, anh em, nhà cửa, ruộng vườn, của cải, v.v… – có thểmất đi bất cứlúc nào. Chỉmột cơn bệnh nặng hay một tai nạnởđầu có thểlàm ta mất hết trí tuệ, sức khỏe, làm ta điên loạn, không còn biết gì. Một cuộcđổiđời có thểlàm ta mất hếtđịa vị, quyền lực và tiền bạc. Nhưthếtất cảnhững gì ta đang có trong tay, dù là tinh thần hay vật chất, đều không phải là của ta, mà chỉđểta quản lý một thời gian thôi. Ta chỉquản lý nó nhiều lắm là 100 nămởđời này. 100 nămđó so với sựhiện hữu vĩnh cửu của ta thì cũng tương tựnhưmột phút so với cảcuộcđời trần thếcủa ta. Tới khi chết, tất cảnhững của cải ta đang quản lý, dù nhiều tớiđâu, cũngđều phảiđểlại cho người khác quản lý, và ra đi với hai bàn tay trắng. Chỉnhững gì ta có được ởđời sau, mới là của ta đích thật, nó sẽởvới ta mãi mãi.
Tuy nhiên, một điều rất lạlùng và hết sức đáng mừng là ta có thểdùng những thứgiảtạm chóng qua mà ta đang quản lý ởđời này đểtạo nên của cải đích thực và vĩnh cửu cho ta ởđời sau. Vì thế, xét vềmặt này, hoàn cảnh của ta giống y hệt hoàn cảnh của viên quản lý trong dụngôn củaĐức Giêsu. Vậy thì dại gì ta cứgiữkhưkhưlấy những của giảtạmđó cho mình, mà không lợi dụng thời gian quản lý quí báu những của cải ấy đểmua sắm lấy Nước Trời, tức hạnh phúc đích thực và vĩnh cửu của mình. Vì thế, những kẻchỉlo làm giàu ởđời này mà không màng đến việc lo liệu cho hạnh phúc đời sau, thì đúng là bỏmất những cơhội hết sức quí báu để“đổi giấy lấy tiền”. Cơhội này mất đi sẽkhông bao giờtrởlại.
Người quản lý trong dụngôn đã dùng tiền mà mình đang quản lý đểlàm ơn làm phúc cho người này người nọ, nhờđó khi không còn quản lý nữa, ông vẫnđược người khác quí trọng, tiếpđón, hậuđãi.Đức Giêsu khuyên chúng ta cũng nên “dùng tiền của bất chính mà tạo lấy bạn bè, phòng khi hết tiền hết bạc, họsẽđón rước anh em vào nơiởvĩnh cửu”. Nghĩa là hãy dùng những của cải tạm bợ– tinh thần cũng nhưvật chất – mà Chúa trao cho ta quản lý, đểsắm lấy những của cải vĩnh viễn trên trời. Bằng cách nào? bằng cách sửdụng những của cải ấy đểthực hiện những hành động yêu thương: gây hạnh phúc hay làm lợi cho tha nhân, làng xóm, xứđạo, quê hương đất nước, xã hội, Giáo Hội… Ta có thểdùng tiền của, tài năng, trí tuệcủa mình – vốn giảtạm, chóng qua, nay còn mai mất – đểđầu tưcho sựhạnh phúc của tha nhân, sựphát triển của xã hội, sựthánh thiện của Giáo Hội, v.v… Nhờvậy, tựnhiên ta có một kho tàng vĩnh cửu không thểhưmất ởtrên trời. Nhưthếchẳng phải là ta đã “đổi giấy lấy tiền”, “đổi đồgiảlấy đồthật” sao? Vậy dại gì mà không đổi?
3. Hãy trung tín trong mọi việc hằng ngày
Đã là người, ai cũng muốn mình trởthành người có giá trị, được mọi người tín nhiệm. Sựtín nhiệm và giá trịcủa ta một phần nào được đo bằng việc người khác có dám giao cho ta đảm trách những việc lớn lao hay không. Nhưng làm sao người khác có thểdám giao cho ta việc lớn, khi họthấy ngay cảviệc nhỏta cũng không chu toàn được? Đức Giêsu đã đưa ra một nguyên tắc: “Ai trung tín trong việc rất nhỏ, thì cũng trung tín trong việc lớn; ai bất lương trong việc rất nhỏ, thì cũng bất lương trong việc lớn”. Sựkhôn ngoan đòi buộc người ta, khi giao việc cho ai mà muốn thành công, thì phải thửxem ngườiấy có đủkhảnăng và đứcđộđểchu toàn việcấy không. Đứcđộvà khảnăng là hai yếu tốquan trọngđểcăn cứvào đó mà tín nhiệm một người. Nói vềviệc thửngười, trong dân gian có câu: “Lấy lửa thửvàng, lấy vàng thửđàn bà, và lấy đàn bà thửđàn ông”. Tôi nghĩcâu ấy cũng rất chí lý.
Riêng tôi, theo kinh nghiệm cá nhân rất hạn hẹp của tôi thì chỉnên tín nhiệm những ai tỏra trung tín trong việc sửdụng tiền bạc hoặc của cải của người khác. Và đó cũng là điều Đức Giêsu nói trong bài Tin Mừng hôm nay: “Vậy nếu anh em không trung tín trong việc sửdụng tiền của bất chính, thì ai sẽtín nhiệm mà giao phó của cải chân thật cho anh em? Và nếu anh em không trung tín trong việc sửdụng của cải của người khác, thì ai sẽban cho anh em của cải dành riêng cho anh em?” Kinh nghiệm hạn hẹp của tôi cho thấy người nào không trung tín trong chuyện tiền bạc, của cải vật chất, thì cũng thường – tôi chỉdám nói “thường” mặc dù tôi chưa thấy có luật trừ– không trung tín hay không đáng tín nhiệm trong những chuyện khác. Còn ai trung tín trong chuyện tiền bạc, của cải vật chất, thì cũng thường trung tín hay đáng tín nhiệm trong những việc khác. Theo quan niệm của tôi, một người không giữđược sựcông bằng – dù vềtinh thần hay vật chất – thì cũng khó có thểlà một người bác ái đích thật hay một người thánh thiệnđược.
Vậy, ta không nên sợrằng mình không được tín nhiệm, mà hãy sợrằng ta chưa có thái độđúngđắn trong những việc nhỏ, trong sựcông bằng, trong cách sửdụng tiền bạc hay của cải không phải là của mình.
Cầu nguyện
Lạy Cha, xin cho con ý thức rằng mọi sựcon có trong tay, dù là tinh thần hay vật chất, không phải là của con mà là của Cha. Cha giao cho con quản lý chứkhông phải làm chủ. Con phải sửdụng chúng theo ý Cha chứkhông phải theo ý con. Xin cho con biết sửdụng những thứCha giao cho con quản lý đểtạo nên kho tàng vĩnh viễn cho con ởtrên trời. Xin cho con biết trung tín trong mọi việc nhỏnhặt của đời sống thường ngày, đểcon đángđược Cha và mọi người tín nhiệm trong những việc lớn lao hơn.
54. Hãy biết lo cho tương lai! – Jos. Vinc. Ngọc Biển
Cần biết làm giàu trước mặt Thiên Chúa bằng những việc bác ái.Ngày nay, chúng ta nhận thấy rất nhiều người dùng tiền đểmua chuộc, đểthăng quan tiến chức; hay có những người giàu vì làm ăn bất chính, nên họthường rửa tiềnđểtránh sựdòm ngó của người khác. Những người nhưthếthường bịxã hội lên án vì hành động bất nhân của họ. Bài Tin Mừng hôm nay Chúa Giêsu kểdụngôn “Người quản gia bất trung” đã làm thiệt hại cho ông chủ, nên đã bịông chủthải hồi. Nhưng, mặt khác, Chúa Giêsu lại khuyên họhãy học theo gương người quản gia, vì ông ta đã biết dùng tiền của bất chính đểmua chuộc bạn hữu, đã biết lo cho tương lai vận mệnh của mình. Phải chăng Chúa khen và cổsúy cho hành vi sai trái này của người quản gia? Vậy, nếuđiều đó là tốt thì tốtởchỗnào? Và, nếu sai thì sai ởđâu? Chúng ta cùng nhau suy niệm.
1. Người quản gia bất trung là ai?
Thoạt đầu, mới nghe dụngôn này, chúng ta rất dễbịhiểu lầm. Tuy nhiên, chúng ta cần phải đặt mối tương quan của chúng ta vào toàn bộtổng thểbản văn, cũng nhưvăn hóa của người Dothái thời bấy giờ, thì mới hiểu được ý Chúa muốn dạy chúng ta điều gì!
Với người Do thái thời bấy giờ, có nhiều người giàu có, họthường lắm đồn điền ởnhiều nơi. Ông chủkhông thểhiện diện cùng lúc tại nhiều chỗđược, vì thế, họthườngđặt những quản gia đểtrông nom kho lẫm và thay mặt mình đểquản lý, điều hành mọi công việc.
Nhưvậy, người quản gia có một thếgiá rất đặc biệt trong e kíp lãnh đạo. Ông chỉđứng đằng sau chủcủa ông; và có quyền thay mặt cũng nhưđại diện ông chủkhi ông vắng nhà; đồng thời có toàn quyền sắp xếp công việc cho những người làm công. Tuy nhiên, ông ta không có lương nhưnhững người làm công bình thường, ông ta chỉcó quyền thu xếp công việc và tìm cách làm lợi cho ông chủ. Khi không có lương nhưvậy, ông ta tìm cách cắt xén và ghi tăng thêm sốlượng đểlấy những nguồn lợi bất chính đó vềcho mình. Quảthật, người quản gia trong bài Tin Mừng hôm nay đã tận dụng cơhội “quyền huynh thếphụ”đểlàm ăn bất chính, hầu thu tích của cải cho mình. Nhưng thật không may, ông ta đã bịchủphát hiện và quyết định đuổi việc: “Tôi nghe người ta nói gì vềanh đó? Công việc quản lý của anh, anh tính sổđi, vì từnay anh không được làm quản gia nữa!” (Lc 16,2).
Trong hoàn cảnh này, ông ta suy tính: “Cuốc đất thì không nổi,ăn mày thì hổngươi. Mình biết phải làm gì rồi,đểsau khi mất chức quản gia, sẽcó ngườiđón rước mình vềnhà họ!” (Lc 16, 3-4). Quảthật, không lẽtừmột người quản gia mà nay lại đi cuốc đất, hay đi ăn mày? Ông ta không thểlàm được những chuyệnđó vì những mâu thuẫn với con người và vai trò của ông! “Cái khó ló cái khôn”, trước khi bịđuổi chính thức, ông vẫn còn đủtưcách là đại diện cho ông chủ, và trong thời gian chờđợiđểbàn giao sổsách, giấy tờ, ông ta tìm cách lấy lòng và tạo bạn hữu bằng việc giảm nợcho cho những con nợ: “… 'Bác nợchủtôi bao nhiêu vậy?' Người ấy đáp: 'Một trăm thùng dầu ô-liu.' Anh ta bảo: 'Bác cầm lấy biên lai của bác đây, ngồi xuống mau, viết năm chục thôi.' Rồi anh ta hỏi người khác: 'Còn bác, bác nợbao nhiêu vậy?' Ngườiấyđáp: 'Một ngàn giạlúa.' Anh ta bảo: 'Bác cầm lấy biên lai của bác đây, viết lại tám trăm thôi'” (Lc 16, 5-7). Một cách giải quyết hết sức khôn khéo. Ông vừa được tiếng là tốt bụng, lại còn thêm được rất nhiều bạn bè, hòng khi bịđuổi việc, ôngđược người ta đón rước mình nhưmột vịđại ân nhân của họ. Và cuối cùng, ông chủđã khen người quản lý bất lươngđó hành động thật khôn ngoan.
Nhưvậy, Chúa Giêsu có phải khen người quản gia bất lương vì sựbất lương của hắn ta không? Thưa không! Ngài khen là khen cái tài khôn khéo, biết tính trước cho tương lai vận mệnh của mình, và biết dùng tiền của bất chính đểtạo nên bạn hữu. Qua câu chuyện này, Chúa Giêsu mời gọi chúng ta hãy biết lo cho tương lai của mình, bởi vì “sinh hữu hạn, tửbất kỳ”. Cuộc sống là một cái gì mong manh, ta có thểra đi bất cứlúc nào, nên: “không biết lo xa, ắt phải rầu gần”. Phần cuối của dụngôn, nhưmột mệnh lệnh, Chúa Giêsu nói: “Phần Thầy, Thầy bảo cho anh em biết: hãy dùng tiền của bất chính mà tạo lấy bạn bè, phòng khi hết tiền hết bạc, họsẽđón rước anh em vào nơi ởvĩnh cửu” (Lc 16, 9); mặt khác, Ngài cũng dạy chúng ta phải biết khôn ngoan trong việc sửdụng tiền của ởđời này, làm sao tiền của trởthành nô lệ, đày tớcho chúng ta, chứđừng biến nó thành ông chủcủa mình: “Anh em không thểvừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi tiền của được” (Lc 16,13).
2. SứĐiệp Lời Chúa
Lời Chúa hôm nay nhắc cho chúng ta biết rằng: mọi sựđều là của Chúa, và chúng ta chỉlà người quản lý mà thôi. Mà nếu chỉlà quản lý, thì phải biết giới hạn, phải biết được vai trò của mình đếnđâu và phải lo chu toàn trách vụmà ông chủtrao cho, vì thế, ta phải trung thành và giữchữtín trong khi làm việc: “Không gia nhân nào có thểlàm tôi hai chủ, vì hoặc sẽghét chủnày mà yêu chủkia, hoặc sẽgắn bó với chủnày mà khinh dểchủnọ. Anh em không thểvừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi tiền củađược”(Lc 16,13).
Cần tránh những hình thức lạm quyền và sa đà vào tình trạng tội lỗi. Hãy biết chia sẻcho người khác đểlàm giàu trước mặt Thiên Chúa và có lợi cho phần hồn của mình. Chia sẻbác ái được ví nhưmột sựcầu lần, nay người, mai ta: “Người giàu giúp kẻnghèoởđời này, nhưng người nghèo giúp kẻgiầu trong đời sau”. Thật thế, “Thương xót kẻkhó nghèo là cho Đức Chúa vay mượn, Người sẽđáp trảxứng đáng việc đã làm”(Cn 19,17).
Cuối cùng, ta phải biết lo cho tương lai của chính mình nhưngười quản gia trong Tin Mừng hôm nay: “Hãy dùng tiền của bất chính mà tạo lấy bạn bè, phòng khi hết tiền hết bạc, họsẽđón rước anh em vào nơiởvĩnh cửu” (Lc 16,9). Hãy mua lấy Nước Trời và làm giàu trước mặt Thiên Chúa là trách nhiệm hàngđầu của chúng ta. Thật vậy, tiền của vật chất rồi sẽqua đi, nhưng chỉcó Chúa là tồn tại, vì thếhãy tìm mọi cách mà xây dựng, mua lấy Nước Trời cho cuộc sống mai hậu. Hãy biết lo cho tương lai của mình cách cẩn trọng.
3. Sống Lời Chúa Hôm Nay
Thếnhưng, trong xã hội hôm nay, nhiều người có những tưtưởng tựcao và cho rằng: ta có được nhưvậy là nhờcông khó của chính chúng ta, mà họquên mất một điều căn bản rằng: “Ví nhưChúa chẳng xây nhà, thợnềvất vảcũng là uổng công. Thành kia mà Chúa không phòng giữ, uổng công người trấn thủcanh đêm” ( (Tv 127,1)). Vì vậy, hãy lo tìm kiếm Nước Thiên Chúa khi ta còn có thểtìm được. Hãy nhạy bén và biết hành xửkhôn khéo nhưngười quản gia trong bài Tin Mừng hôm nay.
Câu cảm thán của Chúa Giêsu hôm nay đáng làm cho chúng ta suy nghĩ: “…Con cái đời này khôn khéo hơn con cái ánh sáng khi xửsựvới người đồng loại” (Lc 16,8). Đây là câu nói mang tính khiển trách của Chúa Giêsu vềthái độnhạy bén với những giá trịNước Trời của mỗi chúng ta. Quảthật, nhiều khi chúng ta gặp phải những cám dỗ, thay vì tìm mọi cách đểvượt ra khỏi tình trạng tội lỗi, thì ta lại như“thiêu thân”, cứmuốn lao mình vào. Biết là những tộiđó nguy hại cho phần rỗi của mình, nhưng vẫn cứung dung tiếnđến và muốnởlại luôn trong đó, bởi vì nơiđó là vũng lầy, nhưng lại là “vũng lầy êm ái”.
Lý do: vì chúng ta không tha thiết gì đến cuộc sống mai hậu, thậm chí lại còn tìm mọi cách đểthoát ra khỏi sựsống thần linh và thay vào đó là một sựsống thểlý thuần túy. Nhưng dù muốn dù không, chúng ta đều phải chân nhận với nhau rằng: cuộc sống trên trần gian này là cuộc sống tạm bợ, hữu hạn. Cuộc sống mai sau mới là cuộc sống vĩnh cửu. Vì thế, ngay lúc này, hãy biết làm giàu trước mặt Thiên Chúa bằng những việc bác ái; đồng thời biết sửdụng tiền của là những vật hưnát đểmua lấy Nước Trời, và, “Trong mọi sựphải nhắm chắc cái cùng đích” hầu chuẩn bịcho một tương lai tốtđẹp.
Lạy Chúa, xin cho chúng con nhận ra sựyếu hèn của mình, hầu thoát ra khỏi những sựchóng qua ởđời này mà biết lo tìm phần rỗi cho mình trong cuộc sống mai hậu. Xin cho chúng con biết chọn Chúa và những giá trịtốt trong cuộc đời. Amen.
55. Biết khôn ngoan tiên liệu – Lm FX VũPhan Long
Của cảiđược trao vào tay chúng ta là đểchúng ta dùng mà phục vụanh chịem.1.- Ngữcảnh
Với chương 16, Tin Mừng Luca thêm vào những dụngôn và những lời nói khác củaĐức Giêsu. Tuy nhiên, trong khi đềtài của ch. 15 là niềm vui vì tìm lại được những gì đã mất, trong ch. 16 này, đềtài là thái độđối với của cải và cách sửdụng chúng. Dù thế, vẫn có thểcho rằngđềtài mới này đãđược báo trướcởch. 15 bằng truyệnđứa con thứphung phí của cải. Bây giờ, chúng ta có hai dụngôn, Người quản lý bất lương (cc. 1-8a) và Ông nhà giàu với Ladarô (cc. 19-31), triển khai rõ ràng đềtài mới này. Ta cũng thấy có những lờiĐức Giêsu được gắn vào dụngôn thứnhất (cc. 8b-13) và những lời khiển trách người Pharisêu ham tiền (cc. 14-15). Chỉcó hai lời không liên hệđếnđềtài, đó là lời nói vềLềLuật (cc. 16-17) và lời nói vềly dị(c. 18).
Vềbài dụngôn Người quản lý bất lương, cho đến nay bài này vẫn là một crux interpretum (“thập giá của các nhà chú giải”). Đểhiểu dụngôn và các áp dụng, điều chủyếu phải làm sáng tỏlà bản chất luân lý của hành động của người quản lý liên hệđến các biên nhận của các con nợcủa ông chủ. Ý kiến vẫnđượcđa sốchấp nhận là người quản lý, đã bất lương trong quá khứ, khi làm thất thoát tài sản của chủ, nay làm thêm một hành vi bất lương nữa khi sửa lại các biên nhận, khiến tài sản của chủcàng hao hụt thêm. Nhưng nếuđây là ý nghĩa của bản văn, ta khó mà hiểuđược là vì sao ông chủcó thểkhen ngợi người quản lý là khôn khéo, và vì sao Đức Giêsu có thểrút từcách hành động này một kết luận chấp nhậnđược. Dĩnhiên, vềphương diện luận lý, ta có thểtách sựtiên liệu và khôn khéo ra khỏi những phương diện khác của hành động của người quản lý. Nhưng những phân biệt nhưthếthì không dễnắm bắt đối với những tâm trí không quen kiểu làm việc này, còn đámđông Kitô hữu thì hẳn là vẫn cảm thấy lúng túng khi đọc thấy sựsong đối Đức Giêsu thiết lập giữa người quản lý và các môn đệNgười. Không lẽĐức Giêsu, là người vẫn quen ngỏlời với các con tim, lại thật sựđềra một dụngôn hàm hồnhưthếtrong một vấn đềđụng chạm đến sựvô luân, bịmọi người phản đối?
Ngoài ra, cứcho đi là người quản lý đã giảmạo các biên nhận nợ, thì anh ta chỉcàng làm cho hoàn cảnh của mình thêm trầm trọng, mà cũng chẳng giữđược kín, vì anh sắp phải báo cáo sổsách, với lại bản văn cho thấy là ông chủbiết rất nhanh chuyện vừa xảy ra. Và cũng khó mà hiểu vì sao anh lạiđược khen là khôn khéo. Nếu thế, dụngôn này nói vềmột hành động khó có thật.
Chúng ta đừng quên rằng Đức Giêsu không hềđánh giá hành vi của người quản lý vềmặt luân lý, mà chỉnói là anh khôn khéo thôi. Chính câu 8 gọi anh là “bất lương”, nhưng đó là trong quá khứ, trước khi anh ta làm hành động được bài dụngôn kểra, còn hành động này không nhất thiết là bất lương (x. Dụngôn ông quan tòa bất chính đã xửcông bình cho bà góa: Lc 18,2-8). Xin coi trong phần chú giải.
2.- Bốcục
Bản văn có thểchia thành hai phần:
1) Dụngôn Người quản lý bất lương (16,1-8a);
2) Ba áp dụng của Dụngôn (16,8b-13):
a) Áp dụng 1 (cc. 8b-9),
b) Áp dụng 2 (cc. 10-12),
c) Áp dụng 3 (c. 13).
3.- Vài điểm chú giải
- một người quản lý(1): Danh từHy Lạp oikonomos thường là một người nô lệsinh ra tại nhà chủ(x. St 15,3: ben bayit, “một người con của nhà”; St 14,14: yelid bayit, “người sinh ra của nhà”), nhưng không nhất thiết là nhưthế. Tại Paléttina, người quản lý không được trảlương; anh toàn quyền thay mặt chủđểgiao dịch làm ăn. Nếu anh ta biển thủ, thì không có một hành vi pháp lý nào có thểgiúp chủthu hồi của cải cả; ông chủchỉcó thểphạt bằng cách trách mắng, tiết lộhành vi bất lương của anh ta đểlàm anh mất tiếng tốt, rồi thải hồi anh thôi. Sau khi đã biết quyết định của chủ, người quản lý phải tính sổ, nhưng vẫn đại diện của chủ. Vì không có lương, người quản lý có thểcho vay lấy lãi. Thật ra Luật Môsê cấm cho vay lấy lãi (x. Xh 22,25; Lc 25,36; Đnl 23,20-21), nhưng người Do Thái có cách xoay sở: người ta bảo là Luật nhắm che chởnhững người túng cực khỏi bịbóc lột. Do đó, nếu chứng minh được là người vay mượn đã có một phần của cải anh muốn mượn, và nhưvậy phần vay mượn không là cấp bách, thì có thểlấy lãi. Chẳng hạn dầu và lúa (đó là lý do khiến hai thứnày đượcđưa ra làm ví dụởđây): ai mà chẳng có đủdầuđểđốt một cái đèn? Ai lại không có đủlúa đểlàm một cái bánh? (Mishna). Ởđây, anh quản lý tha phần lãi (quá đáng) đểtrảlại nguyên vốn cho chủ[1].
- tốcáo(1): Động từHy Lạp diaballein thường có sắc thái vu khống.
- phung phí của cải(1): Động từHy Lạp diaskorpizein cũng được dùng trong dụngôn Người con phung phá (15,13) đểmô tảmột cách sửdụng hoang phí các của cải. Bản văn không nói rõ anh “phung phí của cải” trong những chuyện gì.
- Một trăm thùng dầu ô-liu(6): Danh từHy Lạp batos phiên âm từtiếng Híp-ri bat, “thùng” tương đương với khoảng 45 lít (theo sửgia Gioxép, một batos = 72 xestai Hy Lạp hoặc 72 sextarii Rô-ma).
- viết năm chục(6): Câu này không có nghĩa là anh ta giảmạo sốnợngười ta mắc với ông chủcủa anh. Điều này có nghĩa là con nợhiện mắc nợông chủchỉnăm mươi thùng dầu, còn năm mươi thùng kia là hoa hồng của người quản lý. Nhưthếsốlãi là 50%. Bên Cận Đông những món nợvềlương thực thường có lãi cao nhưthếthật.
- Một trăm bồlúa(NTT- 7; “Một ngàn giạlúa”: CGKPV): tức là một trăm kor lúa. TừHy Lạp koros phiên âm từtừngữHíp-ri kor, tương đương với 10 bats, hoặc 450 lít (bên Hy Lạp có đơn vịđo lường medimnos = 1,5 kor).
- viết tám trăm(7): Trong trường hợp này, hoa hồng là 25% (trên tám mươi bồ/giạlúa). Lãi 1/3 hay 1/4 là chuyện bình thường.
- Và ông chủkhen(8): Ho kyrios có thểhiểu là “Chúa (Đức Giêsu )” hay “ông chủ”.Ởđây, ta hiểu là “nhà phú hộkia” (c. 1) hay “ông chủ”(cc. 3.5). Vì các lý do: (1) “Nhà phú hộ”rất có thểlà một chủđất thường xuyên đi vắng, nên đã giao việc quản lý công việc làm ăn cho một người quản lý (oikonomos). Anh này không phải chỉlà một người tôi tớđược đặt đứng đầu những tôi tớkhác (nhưở12,42), mà là một nhân viên của ông chủ,được huấn luyện,được tin tưởng và được giao quyền thay chủ. Anh này có thểhành động nhân danh chủtrong những giao dịch: theo cách thông thường, anh này cho những người khác mượn của cải của ông chủvới một phần hoa hồng hoặc lãi được cộng thêm vào biên nhận; trong biên nhận này thường chỉghi sốnợ, nghĩa là phần vốn cộng với phần lãi. Đây là tập tục rất thông dụng bên vùng đôngĐịa Trung Hải, Ai-cập dưới thời Hy Lạp và Rô-ma, Paléttina, Xyri, Átxyri, và Babylon.
Vậy tại sao ông chủlại khen người quản lý?Tuy không biết sốhoa hồng người quản lý có được, chắc chắn ông chủbiết là anh có làm theo thói tục lúc đó. Nhưng nếu người quản lý cốtình giảmạo biên nhận, hẳn là khó mà cho rằng ông chủlại khen anh. Ởđây, ông chủkhen người quản lý là vì thấy anh khôn khéo, vì thấy anh này chấp nhận loại bỏphần hoa hồng khỏi những biên nhận trước đây, trong đó có phần cho vay nặng lãi. Nhưthế, anh đã biến những con nợcủa chủthành người chiu ơn anh, mà không làm thiệt hại gì đến chủ.
- con cái ánh sáng(8): Đây là một cách gọi các môn đệKitô hữu (x. 1 Tx 5,5; Ep 5,8; Ga 12,36).
- nơiởvĩnh cửu(9): dịch sát là “các lều vĩnh cửu”. Có lẽhình ảnh này lấy từlễLều, vì lễnày được coi nhưmột tiền ảnh của thời đại cứu độ(Dcr 14,16-21).
- Tiền của bất chính(9): Danh từmamonas là dạng hy-hóa của danh từHíp-ri mamôn hoặc danh từA-ram mamôna’. Cách giải thích hợp lý nhất là cho rằng từnày là một dạng của ngữcăn ’mn, và có nghĩa là “điều mà người ta đặt tin tưởng vào”, từđó chuyển sang nghĩa là “tiền bạc, của cải”. Đây là tiền của thủđắc hợp pháp, tức theo luật lệcủa loài người, nhưng hưhỏng dưới cái nhìn của Thiên Chúa.
4.- Ý nghĩa của bản văn
* Dụngôn Người quản lý bất lương (1-8a)
Bản văn dường nhưmô tảmột sựcốđã thật sựxảy ra. Người quản lý bịtốcáo là bất lương, nhưng chúng ta không được biết đích xác trong chuyện gì. Chúng ta chỉbiết là bây giờ, khi thấy hoàn cảnh của anh đã thành bấp bênh, vì ông chủđã quyết định sa thải anh, anh biết phản ứng nhanh và dứt khoát.
Người quản lý biết rằng có nhiều người đang nợchủanh những món nợkếch sù. Anh gọi các con nợđến, rồi hỏi người thứnhất: “Bác nợchủtôi bao nhiêu vậy?” Người ấy đáp: “Một trăm thùng dầu ô-liu”. Người quản lý bảo: “Bác cầm lấy biên lai của bác đây, ngồi xuống mau, viết năm chục thôi”. Món nợđãđược giảm từ4.500 lít dầu ô-liu xuống còn 2.250 lít, tương đương với tiền công nhật một năm.
Anh ta gọi người thứhai đang mắc nợmột trăm bồlúa, tức là khoảng 35 tấn (kết quảthu hoạch của hơn 42 mẫu ruộng tốt). Nay món nợcủa ông giảm xuống còn 80 bồthôi, tức là bớt đi khoảng 7 tấn!
“Ông chủ”(c. 8), dù là Đức Giêsu hay là ông phú hộ, đã khen ngợi sựkhôn khéo và sáng suốt của anh. Người ta vẫn giải thích hành vi anh ta hướng dẫn những người làm biên nhận là một hành vi bất lương: thay vì bảo các con nợviết đủsốnợthì lại bảo họviết bớt đi. Có một cách giải thích khách hợp lý hơn: Vào thời Đức Giêsu, các quản lý không có lương, nên họđược phép lấy hoa hồng từmón nợ(25-50%). Nhưthế,ởđây, người quản lý không làm thiệt hại cho chủ, nhưng chỉbớt món hoa hồng lẽra anh được hưởng. Anh hy sinh một món lợi nhuận ngắn hạn nhưthếđểmongđược người ta tiếpđón lâu dài. Vì thế, anh ta mới được khen là sáng suốt và biết khôn ngoan tiên liệu.
Cho dù chọn cách giải thích nào, các độc giảvẫn phải nhớđiểm nhắm của dụngôn là: sựthông minh của một người khi nhìn đến tương lai của mình, hoặc nói bằng ngôn ngữtôn giáo hơn, các chọn lựa thận trọng khi nhìn đến việc cứuđộbản thân. Các môn đệcủa Đức Giêsu cũng phải hành động với một sựminh mẫn và khôn ngoan nhưthế. Đức Giêsu bảo họrằng họcó thểhọc được nhiều nơi các con cái thếgian trong việc phân tích kỹlưỡng hoàn cảnh, suy nghĩchín chắn và có một cách ứng xửthích hợp.
* Ba áp dụng của Dụngôn (8b-13)
Thếrồi Đức Giêsu đã chuyển từngôn ngữkinh tếcủa dụngôn sang ngôn ngữphù hợp với Do Thái giáo Ba áp dụng chứng tỏcộng đoàn Kitô hữu tiên khởiđã sớm mặc cho dụngôn một bộáo luân lý. Cảba thuộc vềnhững ngữcảnh khác nhau
Áp dụng thứnhất(cc. 8b-9) mang màu sắc Sê-mít rõ ràng, có lẽcó một bối cảnh Paléttina, với những thuật ngữ“con cái thếgian”, “con cái ánh sáng”, “Tiền Của bất chính”, “nơi ởvĩnh cửu”. Áp dụng này đặt con cái thếgian ngang hàng với người quản lý (c. 8a). Do sự“khôn khéo” của họ, họhơn các “con cái ánh sáng”, tức các môn đệcủa Đức Giêsu, trong cách dàn xếp với thếhệnày. Nhưthế, các Kitô hữu có thểhọc được điều gì đó từsựkhôn khéo của họ. Câu 8b là một lời bình tổng quát hóa vềkết luận của bài dụngôn, nhấn mạnh trên sựkhôn khéo trong đời sống Kitô hữu. Câu 9 nêu ra khía cạnh cánh chung của lời khuyên. Các Kitô hữu phải khôn khéo trong cách sửdụng của cải vật chất, bây giờđược gọi là “tiền của bất chính”, đểtạo lấy những bạn bè sẽđón họvào nơi cưngụvĩnh cửu. Nhưvậy, quyết định khôn khéo của người quản lý (c. 4) đượcẩn-dụ-hóa đểtrởthành một khuyến khích sửdụng khôn khéo của cải vật chất.
Áp dụng thứhai(cc. 10-12) rút một bài học từbài dụngôn nhưlà một toàn thểvà hệquảvềcách quản lý có trách nhiệm. Khía cạnh cánh chung của c. 9 biến mất,đểnhường chỗcho ý tưởng vềtrách nhiệm và sựtrung tín ngày qua ngày. Áp dụng gồm ba câu ởthểsong đối đối nghĩa: câu 1 là câu tuyên bố(tương phản giữa trung tín trong việc rất nhỏvà trung tín trong việc lớn); câu 2 và 3 ngắn hơn, là câu hỏi (tương phản giữa trung tín trong việc sửdụng những của cải thông thường và những của cải chân thật; tương phản giữa việc sửdụng của cải của người khác và của cải của chính mình). Nhưthế, cảba tương phản tóm tắt vai trò của sựtrung tín trong đời sống Kitô hữu.
Áp dụng thứba(c. 13) được đặt ởđây do từmóc “tiền của” ởcc. 9,11 và 13d. Áp dụng này không liên hệvới bài dụngôn, nhưng tóm một thái độtổng quát đối với của cải. Có thểnói áp dụng này bình luận cc. 10-12 dểđưa ra câu hỏi cho Kitô hữu: Anh em muốn phục vụai?
+ Kết luận
Bài dụngôn không lưu ý vềbản tính độc hại của của cải, cũng không chuẩn nhận cho sựbất lương của người quản lý (cc. 1-2), hoặc chuẩn nhận cho việc anh ta giảmạo các biên nhận khiến gây thiệt hại cho chủ. Câu chuyện nhắmđến sựkhôn khéo của ngưởi quản lý biết cách sửdụng phần của cải thuộc vềmình đểlo cho tương lai. Nhưthế, “người quản lý bất lương” trởthành điển hình cho các Kitô hữu vềsựsáng suốt, khôn khéo. Đứng trước một tình trạng khủng hoảng do sựbất cẩn và những lầm lạc trong phán đoán thuộc quá khứ, anh biết khôn ngoan đánh giá tình hình và xoay sởhợp lý. Các Kitô hữu cũng đang phải đối diện với đòi hỏi của Nước Trời đang đến, nên cũng cần biết sửdụng của cải đểcó thểứng phó với hoàn cảnh này.
Với ba áp dụng thêm vào, bài dụngôn đưa tới chỗkhuyến cáo các Kitô hữu phải biết sửdụng của cải với tinh thần trách nhiệm và sửdụngđểphục vụhạnh phúc của người khác.
5.- Gợi ý suy niệm
1. Đức Giêsu đãđến nhưánh sáng thếgian.Ai theo Người, thì có ánh sáng, với điều kiện phải đểcho ánh sáng hướng dẫn. Muốn sống nhưlà “con cái ánh sáng”, các môn đệĐức Giêsu phải đểcho Người hướng dẫn. Các môn đệĐức Giêsu thỉnh thoảng phải nghĩđến tương lai của họ, đểkhông bịbắt chợt mà trắng tay. Họphải quan tâm không những đến tương lai gần, mà cảtương lai ởbên kia cái chết. Đó là nhắm đạt được những “cái lều vĩnh cửu”, túc sống hiệp thông bền vững với Thiên Chúa. Tương lai ấy, người ta đạt được hay bịmất, là do cách hành động trong hiện tại. Tương lai này, Đức Giêsu giúp các con cái ánh sáng đạt được, nhưng họphải chuẩn bịbản thân bằng một cách sống biết tiên liệu. Chính họcũng phải biết sửdụng của cải vật chất cách khéo léo và sao cho có thểđảm bảo tương lai, nhờbiết tạo cho mình những bạn hữu. Họphải chứng tỏhọlà những người quản lý được tin cậy và trung tín trong những điều nhỏnhất. Họchỉđạt được nhưthếnếu họphục vụThiên Chúa chứkhông phải tiền của.
2. Các Kitô hữu sống như“con cái ánh sáng” là có trái tim thuộc vềThiên Chúa.Người phải là Đức Chúa mà họyêu mến và họhướng tới. Chỉkhi đã khởi đi từmột quan hệnhưthếvới Người, họmới có thểcó một tương quan đúng đắn với của cải trần thếvà là tương quan bảo đảm tương lai cho họ. Ai nhìn nhận Thiên Chúa là Chúa tểthì cũng nhìn nhận Người là Chúa tất cảcủa cải vạt chất và biết rằng bản thân mình không phải là chủtuyệtđối các của cảiđó, nhưng chỉlà người quản lý.
3. Một người quản lý lệthuộc chủmình và chịu trách nhiệm trước mặt chủ.Anh không điều hành một của cải của riêng anh, nhưng một của cải của người khác, của cải được Thiên Chúa ký thác. Anh là người trung tín và đáng tin nếu anh biết đi theo ý muốn của chủmình, chứkhông cưxửtheo tính ngẫu hứng. Tất cảcác ý tưởng của anh phải nhắmđảm bảo sao cho chủkhông bịthiệt hại gì cả, không có gì xảy ra ngược ý muốn của chủ. Qua tương quan với các của cải của chủ, người quản lý chứng tỏgiá trịcủa tương quan của mình với chủ. Nhưthế, các của cải trần thếđã được ký thác cho chúng ta là đểthửlòng chúng ta. Nhưnhững người quản lý, qua các của cảiấy, chúng ta phải chứng tỏtương quan của chúng ta với Thiên Chúa; chúng ta phải chứng tỏlòng trung thành và khảtín của mình.
4. Chúng ta chứng tỏmình biết sửdụng đúng dắn các của cải khi biết dùng của cải mà tạo cho mình những bạn hữu, do dùng của cải mà phục vụngười thân cận.Các của cải không được ban cho chúng ta đểchúng ta hưởng thụcách ích kỷ, nhưng là đểchúng ta dùng trong chiều hướng nhắm đến tương lai, thểtheo ý muốn của Thiên Chúa. Đức Giêsu nói đến của cải vật chất, nhưngđiều Ngài nói cũng có giá trịcho mọi thứcủa cải trần thếkhác, nhưcác khảnăng tinh thần, các tài năng, kiến thức, học vấn…
5. Đức Giêsu đòi hỏi chúng ta phải sáng suốt và biết tiên liệu.Nhưthế, không thểphung phí của cải trần thếvào việc hưởng thụtrong hiện tại.Đàng khác, ai cho rằng mình có quyền bốtrí các của cải theo ý mình, là sai lầm. Chúng ta được liên kết trước tiên vào Chúa. Chúng ta không phải là chủnhân tựtrị, nhưng chỉlà những quản lý các của cải của chúng ta. Và của cải được trao vào tay chúng ta là đểchúng ta dùng mà phục vụanh chịem. Chỉkhi đó, chúng ta mới đảm bảo được tương lai của mình.
-----------------------------------------------
[1]Xem J.D.M. Derrett, Law in the New Testament (London 1970) 48-77; « “Take Thay Bond … and Write Fifty” (Luke xvi,6): The Nature of the Bond » (JTS 23 [1972]) 438-440; P.W. Pestman, “Loans Bearing No Interest”, Journal of Juristic Papyrology, 16-17 (1971) 7-29.
56.Chú giải mục vụcủa Hugues Cousin
DỤNGÔN VỀNGƯỜI QUẢN LÝ KHÔN KHÉOSUY TƯVỀTIỀN BẠC
Ởđây cửtoạkhác với cửtoạthù nghịch ởchương trên: Chúa Giêsu nói với các môn đệ, điều mà Ngài đã không làm từ12,22-53. Lập tức Ngài kểmột câu chuyện (16,1-8) và Ngài bổtúc phần giải thích bằng đôi lời ()cc.9-13. Dụngôn này có lẽđược gợi lên bởi một vài sựkiện khác nhau, thuộc vào sốnhững dụngôn mà người ta hiểu rất sai; lấy làm gai hướng, người ta tựhỏi làm sao Chúa Giêsu có thểtán đồng những hành xửgian dối khi khen tên lừa đảo giảmạo giấy tờ. Chúng ta sẽthấy đó không phải là cao điểm của câu chuyện, trong đó Chúa Giêsu xác định rõ ràng là tên quản lý bất lương (c.8). Nhưngđểtránh mọi sựhiểu lầm nhưthếmà câu chuyệnđược tiếp tục bằng một giáo huấn vềtiền bạc.
Một nhà phú hộcó một đồn điền rộng lớn nghe được báo cáo bất lợi vềngười quản gia; ông gọi người này lại, bảo ngưng việc và trình sổsách. Người quản gia lâm vào tình trạng bếtắc vì ông phải thất nghiệp, mà cuốc đất thì không nổi, ăn mày thì hổngươi. Nhưng ông biết xoay sởđểbảođảm tương lai; ông ta sẽhành động cách khôn khéo đểsẽcó người đón rước mình vềnhà họ. Phần đầu này (cc. 1-4) làm ta phải nín thởchờđợi xem người quản lý sẽbiết làm gì.
Và đây, ông ta gọi các con nợcủa chủđến và đềnghịhọbớt những khoản nợquan trọng. Khi người ta nợ3.700 lít dầu mà được giảm 50% thì quá ngon rồi… Vài nhà Kinh Thánh nghĩrằng: người quản gia chỉbớt tiền lời, những món tiền hoa hồng, vốn thuộc vềanh ta một cách khá hợp pháp; một cách giải thích nhưthếsẽđiđến chỗbào chữa cho cách hành xửcủa anh ta và luân lý hoá dụngôn rồi. Nhưng Luca không nghĩnhưvậy: nếu người quản lý bất lương, gian dối (c.8) là vì anh ta tỏra hào phóng mà gây thiệt hại cho người thuê mướn anh ta! Và ông chủkhen anh ta, đó có lẽlà Chúa Giêsu chứkhông phải người điền chủđâu: Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là Chúa Giêsu chấp nhận việc giảmạo chứng từ; phần cuối của câu 8 nói rõ rằng việc khen ngợi hướng vềtính cách khôn khéo trong việc xửtrí chứkhông khen tính chất bất lương của hànhđộng. Còn vềtính cách khôn khéo trong những quan hệhỗtương, thì những con cái ánh sáng –các Kitô hữu thích gọi nhau nhưthế, sau khi đã trởnên rạng sáng nhờnghe Lời Chúa (?Tx 5,5; x. Lc 11,34tt)- có thểrút kinh nghiệm từcon cái đời này, những kẻkhông hềlo nghĩđến chiều kích siêu việt của cuộc sống con người. Ngay cảkhi những kẻnày hành động một cách bất lương, người tín hữuđích thực cũng biết rút ra một vài giá trịcó thểhữu ích cho cuộc sống của mình.
Bài học của dụngôn ởcâu 8 lại được Chúa Giêsu giải thích qua lời kết luận thứhai ởcâu 9. Đó là một lời khuyên cho các môn đệbiết cách sửdùng tiền của một cách khôn khéo trong viễn tuợng Nước Trời. Nếu người quản lý bất công đã biết sửdụng của cải đời này đểcó bạn hữu và chuẩn bịcho tương lai của mình ởđời này, thì các Kitô hữu càng phải chuẩn bịtương lai vĩnh cửu của họbằng cách chia sẻvới người nghèo bằng việc bốthí; nhưthế, các kẻnày sẽtiếp nhận họ(x.14,14) vào thành đô của Chúa –tại đây những kẻnghèo nhưđang ởtrong nhà họ, phù hợp với các mối phúc 6,20tt. Nhưvậy, tỏra khôn khéo là xem Tiền bạc nhưmột phương tiện chứkhông nhưmục đích. Tiền bạc là bất công, lường gạt –người quản lý cũng được đánh gía nhưthếởcâu 8, bởi vì nó có thểtrởnên thần tượng và bởi vì, so sánh với của cải Vương Quốc là của đích thực và bất diệt (x.12,33), nó có một giá trịbấp bênh và tạm thời: tất yếu nó sẽvắng mặt vào ngày mà mỗi người chúng ta phải chết. Vương Quốc của Tiền bạc sẽchấm dứt.
Là kết luận thứhai của câu chuyện người quản lý bất lương, câu 9 đưa ra hai áp dụng mới mà liên hệvới dụngôn có phần lỏng lẻo hơn. Áp dụng thứnhất dùng đểloại trừmọi hiểu lầm và một cách dứt khoát ngăn cản người ta coi câu chuyện nhưmột lời mời gọi thực hành thói xảo quyệt (cc.10-12). Trái với sựbất chính của người quản lý và Tiền bạc, áp dụng này đòi hỏi phải có sựtrung tín được thực hiện từng ngày đểquản lý của cải thiêng liêng cũng nhưvật chất. Nhờba điều tương phản, lời khuyên này có lẽưu tiên nói với những người có trách nhiệm trong các cộngđoàn Kitô hữu: sựtrung thành phải có nơi những kẻquản lý của cải vất chất lại càng cần thiết hơn đối với những kẻcó trách nhiệm vềtài sản thiêng liêng của anh em mình. Được viết từmột dụngôn nhỏvà phần áp dụng (c.13) một giáo huấn cuối cùng còn nói đến những liên hệvới tiền bạc. Ai thờnó và làm nô lệnó không thểlà con cái ánh sáng được. Từkhi Thiên Chúa đột nhập vào trần gian, con ngườiđượcđặt trước một chọn lựa triệtđể; qua việc sửdụng của cải người Kitô hữu phải tỏra mình chỉthuộc vềThiên Chúa mà thôi.
57. Chú giải của R. Gutzwiller
DỤNGÔN NGƯỜI QUẢN LÝTrong các diễn từtiếp theo, Chúa Giêsu nói đến việc sởhữu của cải.
1. Người quản lý tinh khôn
Dụngôn này thường gây nhiều vấp phạm và người ta đang cốđềphòng gương mù trong khi lại trình bày thái độcủa người quản lý tinh khôn nhưlà được phép. Theo luật lệthời đó, một chủtrại có thểlàm gì tuỳý. Con cái sựsáng, trong vấn đềnày, phải xửsựkhéo léo nhưcon cái trần gian: đây là điểm chính đích thực của dụngôn.
Người quản lý không làm theo ý của chủhay phục vụquyền lợi của chủ, mà làm hại cho chủ. Xét vềích kỷ, thì đường lối người quản lý thật là tinh khôn. Y xửsựmột cách quỷquyệt, dầu hết sức giận dữvì bịthiệt, người chủvẫn phải khen hắn.
Người quản lý sắp mất chức, không muốn làm việc tay chân vất vả, cũng không muốnđi hành khất. Cho nên y đành phải dùng mưu: lừa bịp ông chủvà gây thiện cảm với các con nợ. Những người này phải giúp lại hắn, ít là tạm thời, cho đến khi hắn kiếmđược mộtđịa vịtương tự. Sựkhéo léo có tính toán đó có tính cách quan trọng.
Con người được Thiên Chúa trao của cải vật chất đểquản lý chúng. Họphải sửdụng làm sao đểkhi gặp khó khăn, sa sút, sẽcó bạn bè trợgiúp. Hoàn cảnhđó chính là lúc chết. Khi đó, con người phải bỏlại tất cảnhững gì lúc đó là sống còn đối với họ. Họsẽcó những bạn hữu, nếu trước đó họđã dùng của cải vật chất đểgiúp đỡ, biện hộcho họtrước mặt Thiên Chúa, đểhọđược ‘đón tiếp vào chốn an nghỉđời đời’.
Đường lối sửdụng của cải khéo léo (dám nói được là xảo quyệt) không phải ởchỗtăng thêm của cải bất cứcách nào, hay ham lợi lộc, nhưng là thích cho đi hơn là nhận vào, giúp đỡhơn là cậy nhờngười khác giúp đỡ. Càng sửdụng tốt của cải, người ta càng dùng nó đểmưu cầu đời sau.
‘Bốthí’, một từngữmà ngày nay chúng ta không thích và một cách nào đó lại diễn tảđúng sựkiện. Người thợđòi hỏi công bằng chứkhông xin bác ái. Tâm thức xã hội bừng tỉnh thì ý thức xã hội càng tinh tế…Người ta đòi phải có thù lao tương xứng với công việc chứkhông xin bốthí với mụcđích trợgiúp hay do lòng thương xót.
Tuy nhiên, người sởhữu phải dùng của cải đểlàm việc thiện ngay cảkhi họkhông bịbắt buộc làm và chẳng mang lại lợi ích cho mình. Theo nghĩa này, thì bốthí cũng có giá trịcủa nó.
Đức Kitô còn đưa ra một áp dụng khác. Ngài cho biết ai từng trung tín trong việc nhỏ, cũng sẽtrung tín trong việc lớn.
2. Quản lý thanh liêm.
Người ta có thểsai lầm khi kết luận con người có quyền quản lý tài sản không theo ý chủmuốn. Một cách rõ ràng, Đức Kitô khẳngđịnh ngược lại. Sựgì đã nhận lãnh từnơi Thiên Chúa thì phải sửdụng theo ý Chúa. Cảtrong trường hợp nhận ít, lòng tín trung của chúng ta cũngđược tưởng thưởng và Ngài sẽban thêm cho ta.
Tài sản nhỏnhoi dành cho con người quản lý là những sựvật ngoại tại và phàm trần: phương tiện sửdụng, sức mạnh thân thểvà sức khoẻ, năng lực trí tuệvà các ơn thiêng liêng. Không nên đặt vấn đề: cái gì tôi ưa thích? Ước vọng của tôi thếnào? Tính khí và sởthích sẽlôi cuốn tôi vềđâu? Thiên hạmong muốn gì, họlàm gì? Mối quan tâm duy nhất của tôi là: ‘điều nào hợp vơí ý Chúa, Đấng đã ban cho tôi những ơn đó đểquản lý?’
Nếu biết hành động nhưvậy, người ta sẽnhận được những điều cao trọng, siêu nhiên, đạo đức, những kho tàng ân sủng và ơn huệThánh Thần.
Tuy nhiên, có ít người biết hướng đời sống và dùng các ơn siêu nhiên cũng nhưcác năng lực đểtìm Thánh ý Thiên Chúa! Rất ít người ý thức mình là người quản lý. Họtưởng mình là chủnhân, cho nên xửsựtheo ý mình. Họlàm theo sởthích. Hành động của họđộcđoán.
Trái lại, thái độđạo đức phải có là lời chúng ta vốn cầu xin trong kinh Lậy Cha: ‘Ý Cha thểhiện’, đó là quy tắc xửthếcủa con người. Chỉcó nhưvậy, cuộc sống mớiđổi thay đượcđểnhằm mục tiêu phục vụThiên Chúa.
Tiền bạc là một trong những cám dỗlớn lao đối với con người, nó càng nguy hiểm hơn khi có sựtrợlực của ý muốn tựquyền và tình dục. Đó là lý do Đức Giêsu đòi hỏi một yêu sách bất khảnhượng và không thểchâm chước.
58. Chú giải của Noel Quesson
Đức Giêsu còn nói với các môn đệrằngDụngôn về“người quản gia bất lương” là một trong các câu chuyện gây tai tiếng mà người ta tìm thấy trong Tin Mừng, và các tín hữu chờđợi với một nụcười khẩyđểbiết nhà thuyết giáo làm thếnào đểxoay xởvới bài học vềsựlừa bịpđó.
Nhưng đó là một dụngôn, một “mâchâl”, một “câu đố“. Chứkhông phải là một câu chuyện xây dựng trong mọi chi tiết của nó. Chúng ta, nhưng người chịu ảnh hưởng của tinh thần duy lý Tây Phương, chúng thích những chứng minh họp luận lý và đơn giản. Đức Giêsu lại hoàn toàn thoải mái sửdụng văn phong điển hình của những người kểchuyện phươngĐông. Họnháy mắt ra hiệu cho cửtọa,đểyêu cầu người nghe đừng bỏmất óc phê bình: “Nào, các bạn sáng suốt nhé! Hãy hiểu sựtinh tếẩn giấu dưới nghĩa đen! Tôi làm bạn khó chịu, hẳn là thế, nhưngđó là cốý: Các bạnđã bịnhiễmđộc và mê man vềđềtài quan trọng mà tôi đềcậpđến thếsao...!
Một nhà phú hộkia có một người quản gia. Người ta tốcáo với ông là anh này đã phung phí của cải nhà ông
Một quản gia phung phí! Tất cảdụngôn sẽdiễn tiến trên ý tưởng “quản lý” này. Trong Luật Rôm, cũng nhưtrong tâm thức thông thường, quyền “sởhữu” là “quyền sửdụng và lợi dụng cái gì thuộc vềmình”: “Bởi vì cái đó thuộc vềtôi, nên tôi làm gì tùy thích”. Trong quan niệm Kitô giáo, quyền tưhữu tưnhân thì khác hẳn: Chúng ta không thật sựlà chủsởhữu, nhưng chỉlà những “người quản lý” của cải vốn vẫn thuộc vềtất cảmọi người? Học thuyết truyền thống này trực tiếp đến từĐức Giêsu (chứkhông phải từchủnghĩa cộng sản) và vừa qua đã được Công đồng Vatican II nhắc lại: “Thiên Chúa đã trao trái đất và mọi vật chứa trong đó cho con người sửdụng (Gaudium ét Spes, số69).
Ông mới gọi anh ta đến mà bảo: ‘Tôi nghe người ta nói gì vềanh đó? Công việc quản lý của anh, anh tính sổđi, vì từnay anh không được làm quản gia nữa!'
Tất cảnhững gì tôi phải “quản lý”: tài sản, đức tính, sựphong phú tâm linh, trì thục, đạo đức, những khảnăng tình cảm của tôi. Người sẽyêu cầu tôi phúc trình vềchúng. Tôi không có quyền “phung phí” những ơn mà Thiên Chúa đã giao cho tôi và chúng vẫn luôn là các công việc “của Người”. Thiên Chúa không thích “sựphung phí”, đó là một sựxúc phạm những ngườiđang thiếu thốn.
Người quản gia liền nghĩbụng: ‘Mình sẽlàm gì đây? Vì ông chủđã cất chức quản gia của mình rồi. Cuốcđất thì không nổi,ăn mày thì hổngươi. Mình biết phải làm gì rồi,đểsau khi mất chức quản gia, sẽcó ngườiđón rước mình vềnhà họ!'
Cuộc độc thoại nội tâm này bộc lộrõ ràng sựbối rối của người quản gia. Anh ta phải có quyết định mau lẹ: Ngày mai sẽquá muộn? Có lẽtrong một hoặc hai giờnữa, anh ta sẽbị“sa thải”. Phải hành động thật mau lẹ. Chúng ta đoánđượcđàng sau sựvội vàng ấy là sựkhẩn cấp của thời mạt thếmà Đức Giêsu không ngừng nhắc nhở, quấy rầy những người đồng thời với Người. Chúng ta hãy hiểu cơmay của mình khi còn thời gian, nếu không chúng ta sẽkhông có thới gian để“lật lại” nhưngười ta vẫn nói, đểthú thật bằng công thức lạlùng là Người ta tiến tới trước nhưng đi ngược lại mục đích thật sựcủa chúng ta! Chúng ta phải khẩn cấp hoán cải, và quay về.
Anh ta liền cho gọi từng con nợcủa chủđến, và hỏi người thứnhất: ‘Bác nợchủtôi bao nhiêu vậy?' Người ấy đáp: ‘Một trăm thùng dầu ô-liu.' Anh ta bảo: ‘Bác cầm lấy biên lai của bác đây, ngồi xuống mau, viết năm chục thôi.' Rồi anh ta hỏi người khác: ‘Còn bác, bác nợbao nhiêu vậy?' Ngườiấyđáp: ‘Một ngàn giạlúa.' Anh ta bảo: ‘Bác cầm lấy biên lai của bác đây, viết lại tám trăm thôi.'
Sựgian lận này khéo léo đến ba lần: Không mất gì cảkhông đểlại dấu vết, nó là bảo đảm chống lại mọi khám phá đột xuất bởi có thểcó những lời đe dọa tốgiác. Con người đã chẳng thay đổi kểtừĐức Giêsu.
Vềphần hai món nợ: bằng dầu và bằng lúa mì cũng rất điển hình ởPalestine. “Một trăm thùng dầu”, là thu hoạch trung bình của 150 cây ô-liu, tương đương với 365 lít dầu? “Một trăm bao lúa” là thu hoạch của 42 hecta ruộng sa, tươngđương với 364 hecto lít lúa mì! Theo các chuyên gia, sựgiảm nợtrong cảhai trướng hợp tương đương 500 ngày công trung bình. Ngày nay mỗi người có thểtính ra bằng tiền tổng sốtiền gian lận.
Vềđiểm này của câu chuyện, người nghe hẳn phải chờđợi một sựkết án một cách mạnh mẽvà thích đáng từphía Đức Giêsu. Chúng ta hãy nghe tiếp...
Và ông chủkhen tên quản gia bất lương đó đã hành động khôn khéo. Quảthế, con cái đời này khôn khéo hơn con cái ánh sáng khi xửsựvới người đồng loại
Chúng ta ngạc nhiên. Đức Giêsu ngợi khen người quản gia xảo trá ấy. Chốc nữa, chúng ta sẽthấy lý do tại sao trong lời giải thích mà Người sẽđưa ra.
Tuy nhiên, chúng ta ghi nhận rang Đức Giêsu không tán thưởng sựlừa bịp của “người quản gia lừa gạt” hoặc người quản gia bất công” nhưbản văn Hy Lạpđã nói.
Thật vậy, theo Đức Giêsu, anh ta thuộc vềthếgiới “bóng tối” mà thủlãnh là Xatan (Ga 12,31) phải phân biệt với các con cái của “ánh sáng” (1 Thêxalônica 5,4-5).
Phần Thầy, Thầy bảo cho anh em biết: hãy dùng Tiền Của bất chính mà tạo lấy bạn bè, phòng khi hết tiền hết bạc, họsẽđón rước anh em vào nơi ởvĩnh cửu
Tạo lấy bạn bè! phát triển tình bạn! Đấy là lý lo của lời khen ngợi.
Trong công thức này ởtrọng tâm của bài dụngôn, Đức Giêsu đem lại cho chúng ta một bài học chủyếu: Cách sửdụng tốt sựgiàu có là dùng nó đểtạo lấy bạn bè, đặt tình yêu thương vào các mối quan hệ. Đó còn là một quan niệm thật sựcách mạng vềtiền bạc.Dùng tiền bạc nhưmột phương tiệnđểchia sẻvà sống tình bằng hữu. Tiền bạc tựnó không xấu. Nó có thểtạo ra mềm vui cho những người khác, và do đó là niềm vui cho người nào đã góp phần vào niềm vui ấy khi “ban tặng”! Luca trong Tin Mừng của Ngài đã nhấn mạnh đến Đấng Mêsia của những người nghèo, nhiều hơn các thánh sửkhác. Nước Thiên Chúa hầu nhưthuộc vềhọđến nỗi những người giàu có chỉvào đượcđó nhờsựbảo trợvà giới thiệu của những người nghèo mà những người giàu có sẽlàm bạn.
Bạn làm gì với tiền bạc của bạn? Câu hỏi đáng ngại. Tại sao không! Nhưng tốt hơn là “Tin Mừng” cho những người giàu có giờđây biết mình có thểđược cứu và bước vào “nơiởvĩnh cửu” nhưthếnào, khi mà ởnơiđó tiền bạc của họkhông còn nữa”.
Ai trung tín trong việc rất nhỏ, thì cũng trung tín trong việc lớn, ai bất lương trong việc rất nhỏ, thì cũng bất lương trong việc lớn
Đểkết luận cho câu chuyện cụthểnày, đây là những châm ngôn vềtiền bạc mang tính mạc khải cao cảcủa tưtưởngĐức Giêsu. Và trước tiên, đối vớiĐức Giêsu tiền bạc là một “việc nhỏ”khi so sánh với “việc lớn” là Nước Thiên Chúa vĩnh cửu. Chúng ta có chấp nhận quan điểm đó không?
Vậy nếu anh em không trung tín trong việc sửdụng Tiền Của bất chính, thì ai sẽtín nhiệm mà giao phó của cải chân thật cho anh em?
Trong khẳng định thứhai này Đức Giêsu nói với chúng ta rằng tiền bạc thì “bất lương”.Đó là một cái bẫy chỉđem lại sựan toàn giảtạo. Không nên tin vào tiền bạc (I Timôthê 6,17). Tính từ“bất lương” trởđi trởlại năm lần trong trang này. Đức Giêsu đã chới chữ. Người nói về“người quản gia bất lương” rồi giờđây, Người nói về“tiền bạc' bất lương”. Từnày cũng thườngđược dịch là “người quản gia bất chính, bất hảo, bất công”... và “tiền bạc bất chính, bất hảo, bất công.. Trong linh hồn và trong ý thức, mỗi người được mời gọi đểtrảlời vềtiền bạc của mình: Có bất hảo, bất công, bất chính không? Tiền bạc rất ích lợi, có thểđược sửdụng một cách có lợi đểtạo thành bạn bè cho mình, nhưng nó cũng có thểlà một quyền lực của sựác.
Và nếu anh em không trung tín trong việc sửdụng của cải của người khác, thì ai sẽban cho anh em của cải dành riêng cho anh em?
Khẳng định thứba này có một cung cách hiện đại rất đáng kinh ngạc. Trước cảCác Mác, Đức Giêsu đã lên án “tha hóa” của con Người: Tiền bạc không phải là điều tốt lành thật sựcho chúng ta. Sựgiàu sang không làm cho một người nên tốt lành, thông minh, hạnh phúc. Giá trịthật sựởchỗkhác. Tiền bạc làm “tha hóa” chúng ta, nếu chúng ta đểnó “chiếmđoạt” chúng ta.
Không gia nhân nào có thểlàm tôi hai chủ, vì hoặc sẽghét chủnày mà yêu chủkia, hoặc sẽgắn bó với chủnày mà khinh dểchủnọ. Anh em không thểvừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi Tiền Của được
Chữ‘Tiền Của’ viết với một chữhoa ởđây đểdịch từ‘Mam-mon’, một từđáng khinh bỉđểchỉmột thần tượng vì nó mà người ta trởthành nô lệ. Bạn có là tù nhân bịtiền bạc xiềng xích, chiếm đoạt, đánh đòn với những lo âu vềcông việc. Đối với Đức Giêsu, không thểcó bất kỳthỏa hiệp nào: Hoặc là Thiên Chúa, hoặc là tiền bạc. Chúng ta hãy thú nhận chúng ta thường bịcám dỗphục vụluân phiên cảhai ông chủ: Thiên Chúa ngày Chúa nhật, cho phần rỗi của chúng ta và Thiên Chúa của các thương vụ, của hầu bao, lợi lộc sáu ngày còn lại trong tuần.
Trong câu tiếp theo sau, Luca đã viết “Người Pharisêu vốn ham hốtiền bạc, nên nghe các điều ấy, thì cười nhạo Đức Giêsu Còn tôi? Có phải tôi cũng mặt sang mày sỉa?
59. Chú giải của Fiches Dominicales
KHÔN KHÉO THẬT CỦA “CON CÁI ÁNH SÁNG”VÀI ĐIỂM CHÚ GIẢI:
1. Sựkhôn khéo của người quản gia bất lương
Chúng ta đang ởtrong bối cảnh chung của cuộc hành trình đi lên Giêrusalem của Đức Giêsu. Ởđó, Người sẽhiến mạng sống vì tình yêu đối với Chúa Cha và anh em mình.
Đáp lại lời chỉtrích của nhóm Pharisêu và các kinh sưvềthái độcủa Người đối với những kẻtội lỗi, Đức Giêsu vừa kểcho họnghe 3 dụngôn vềlòng thương xót. Ba dụngôn này là một trong những viên ngọc quý của Tin Mừng Luca.
Trởlại với cửtoạlà các môn đệ. của Người, giờđây Đức Giêsu trao đổi với các ông vềmột sốchủđềgom lại với nhau bằng những “từmóc nối”: “tiền của bất chính”, “khôn khéo”, “tín nhiệm”.
Bắt đầu là dụngôn người quản gia khôn khéo. Dụngôn này có thểđược gợi lên từmột sựkiện nào đó trong đời thường. Thoạtđầu, dụngôn khiến chúng ta bỡngỡvì nó mô tảmột người quản gia, do cách quản lý lãng phí - “đã phung phá của cải nhà chủ“ - nên bịông chủcho nghỉviệc. Lao động chân tay thì không nổi, ngửa tay ăn xin thì xấu hổ, anh ta đã khéo xoay xở, đểtới đâu chăng nữa, vẫn bảo đảm được tương lai: “Mình biết phải làm gì rồi “, anh tựnhủ. Thếlà không một chút chần chừ, nhân vật của chúng ta cho gọi “từng con nợ”của chủlại, và trước mặt mình, anh ta cho phép họsửa lại sốnợ. Đúng là dịp may ngàn năm một thuở, bởi vì thủđoạn này cho phép giảm món nợtừ100 phuy dầu xuống chỉcòn 50 (bớt khoảng 2000 lít), và từ100 giạlúa xuống chỉcòn 80 (bớt khoảng 6000 ký). Từnay, mọi người đều đồng lõa với nhau giữkín bí mật: đám con nợdĩnhiên sẵn lòng giữthinh lặng đểđược hưởng mục vụlàm ăn quá lời; còn người quản gia thì an tâm “sau khi mất chức quản gia, sẽcó ngườiđón rước mình vềnhà họ”.
2. Một bài học cho “con cái ánh sáng”
Chủkhen tên quản gia bất lương đó đã hành động khôn khéo chắc chắn không phải vì cái trò gian lận kia. Nhưng vì tính khôn léo và nhanh nhạy đáng noi gương bắt chước của anh ta trước một tính thếkhó khăn đểbảo đảm tương lai cho mình.
Mong sao “con cái ánh sáng”, tức là những môn đệcủa Đức Giêsu, hãy học đòi nơi “con cái đời này”, đểcó được sựkhôn khéo và nhanh nhạy tương tựtrong việc ưu tiên chọn lựa Nước Trời, và phục vụThiên Chúa và anh em hơn tất cảmọi sự!
J. Dupont giải thích: “Lên tiếng với đám đông hiếu kỳvà hoang mang, bất đinh, Đức Giêsu tìm cách làm cho họhiểu rằng sứmạng Người lệnh nhận từnơi Thiên Chúa đang đem lại cho con người một thời cơtrọngđại, phải khẩn trương có thái độchọn lưạphù hợp với lời kêu gọi của Người. Người ta phải quyếtđịnh ngay đừngđểquá muộn: hạnh phúc đời dời của mỗi người tuỳthuộcởđây” (“Assemblées du Seigneur”, số56, trg 70-71).
- Nhưvậy, bài học dụngôn muốn dạy đã rõ ràng sáng sủa. Đức Giêsu nói tiếp: “Phần Thầy, Thầy bảo cho anh em biết, hãy dùng tiền của bất chính mà tạo lấy bạn bè, phòng khi hết tiền bạc, họsẽđón rước anh em vào nơi ởvĩnh cửu”. Nói cách khác, hãy xửsựkhôn khéo làm sao đểtiền của vật chất mà chúng ta chỉlà kẻquản lý - không trởthành một sức mạnh thống trịvà làm nô lệcon người, nhưng trởthành phương tiện phục vụtình nghĩa anh em, củng cốtình liên đới và sựchia sẻ, xây dựng mối hiệp thông giữa con người với nhau.
Tóm lại, theo nhận xét của H. Cousin, đây là một lời nhắn nhủ: các môn đệphải biết cách sửdụng đồng tiền cho khôn khéo, theo viễn tượng của Nước Trời. Nếu người quản gia bất lương kia đã biết lợi dụng của cải trần thếđểmua lấy bạn bè và phòng xa cho tương lai của mình trong cuộc đời này, thì người Kitô hữu càng phải biết chuẩn bịnhưthếnào cho cuộc sống vĩnh cửu mai sau bằng cách chia sẻmới người nghèo qua việc rộng tay làm phước,đểsau này chính những người nghèo đó sẽđón tiếp họvào cõi phúc của Thiên Chúa... Xửsựkhôn khéo chính là biết xem tiền bạc nhưphương tiện chứkhông phải là cứu cánh. Tiền là bạc, là gian dối... bơi vì nó dễtrởthành ngẫu tượng là so mới của cải chân thật là bất diệt trên Nước Trời, nó chỉmang giá trịmong manh tạm bợ,đến ngày mỗi người chúng ta phải từgiã cuộcđời, xuôi tay bỏlại tất cảkhi ấy mới thấy rõ tiền của chẳng là gì cảTriềuđại củađồng tiền rồi cũng phải chấm dứt” (L'Evangile de Luc”, Centurion, trg 217).
Rồi, Đức Giêsu kết luận bằng một câu châm ngôn theo kiểu triết lý khôn ngoan: “Anh em không thểvừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi tiền của được!”. Giữa Thiên Chúa và tiền của không thểcó chuyện bắt cá hai tay được! H. Cousin tiếp tục nhận xét: “Từkhi Thiên Chúa xuất hiện trên thếgiới này người bịđặt trước một sựchọn lựa triệt để, qua cung cách sửdụng tiền của, người Kitô hữu phải chứng tỏmình chỉlệthuộc vào một mình Thiên Chúa” (sđd, trg 218).
BÀI ĐỌC THÊM:
1. Một trong nhữngđoạn Tin Mừng bịhiểu sai nhiều nhất
(“Missel Emmaus des dimanches”, trg 1113):
Dụngôn người quản gia bất lương là một trong những đoạn Tin Mừng từng bịhiểu sai nhiều nhất: bao nhiêu người đã xem đây nhưbằng chứng Đức Giêsu cho phép làm điều bất lương! Trong khi lời tuyên bốsau cùng của Người rất rõ: “Người ta không thểvừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi tiền của được”. Người xót xa cho nhân loại bịđảo điên vì “tiền bạc gian dối “. Giá nhưcon người biết khao khát tìm kiếm những phước lộc thiêng liêng giống nhưkhi họmê mải làm giàu? Hoặc ít ra họbiết sửdụng tiền của đểxây dựng một chút tình liên đới! Chẳng lẽtất cảkhí khôn loài người chỉđểphục vụcho lòng tham của cải vật chất thôi sao?”.
2. Sống chia sẻ, một chứng tá của đức tin hơn là một lối sống.
(Mgr. L. Daloz, trong “Dieu a visité son Peuple”, Desclée de Brouwer, trg 123).
“Đức Giêsu dạy cho chúng ta một lối sống mới. Người chỉcho chúng ta một cách sửdụng đồng tiền độc đáo: “Hãy dùng tiền của bất chính mà tạo lấy bạn bè” và Người cắt nghĩa tại sao: “phòng khi hết tiền hết bạc, họsẽđón rước anh em vào nơi ởvĩnh cửu”. Vấn đềkhông chỉđơn giản là một lời khuyên sống đạo đức. Vấn đềởđây là phải biết cách sửdụng của cải trong tương quan vời cuộc sống vĩnh cửu. Gương người quản lý bất lương lén sửa lại các món nợđểtranh thủthêm bạn hữu không nhằm khuyến khích một thái độvụlợi: chia sớt chút đỉnh tiền của đểđược vào thiên đàng. Qua chính điều Người nói, Đức Giêsu muốn chúng ta hiểu rằng “con cái đời này khôn khéo hơn con cái ánh sáng khi xửsựvới người đồng loại”. Sựkhôn khéo mà Người muốn dạy chúng ta không phải là một thứtính toán bần tiện, nhưng là lời mời gọi phải sáng suốt phải thực sựlà con cái ánh sáng. Đức Giêsu đềcậpđến một thứcủa cảiđích thực “dành cho chúng ta”, đó là phụng sựThiên Chúa: “không gia nhân nào có thểlàm tôi hai chủvì hoặc sẽghét chủnày mà yêu chủkia, hoặc sẽgắn bó với chủnày mà khinh dểchủnọ”. Sựgiàu có thật vượt xa khỏi con người, nó ởnơi Thiên Chúa. Nếu chúng ta hiểu điều đó, chúng ta mới là con cái ánh sáng. Chúng ta phải tỏra thật khôn khéo, tỉnh táo đểnhận ra những giá trịđích thực và sửdụng tiền của sao cho phù hợp với những giá trịđó. Sống chia sẻkhông chỉlà một cách ăn ởtốt, nó còn là chứng tá của đức tin.
Đức Giêsu muốn đổi mới cách chúng ta quan niệm và sửdụng mọi sựđời này.
3. Phải cảnh giác trước tiền của
Người ta nói răng cho đến hôm nay, vịthánh được xem là gần gũi với gương mẫuĐức Giêsu nhất chính là Phanxicô Assisi, người đã kết duyên với Bà Chúa Nghèo. Và có thểnói tất cảsứđiệp của Đức Giêsu đều liên quan đến nhân đức Tin Mừng này. Nó nói nhiều vềcon người, tuy nhiên, có lẽ, nó cũng mạc khải cho biết vềtấm lòng của Thiên Chúa. Hãy nhớlại ý tương của cha Varinon: Khó nghèo, Khiêm hạcủa Thiên Chúa.
Tôi chỉxin lưu ý đến sựtương phản, hay đúng hơn là giằng co, khó dung hoà được trên cuộc đời này, giữa hai khía cạnh của ‘khó nghèo’.
- Dĩnhiên, Luca là người có lý hơn cảkhi viết trong Tám Mối Phúc: “Phúc cho anh em là những kẻnghèo khó” không thêm gì sau đó, và cái vếsau đáng sợ“khốn cho các ngươi là những kẻgiàu có”. Đúng là có một cái gì đóđểlàm cho con người ra hưhỏng nơi lòng ham muốn có của, thích vơvét, gom góp. Nước Trời không thểmởra cho những ai không cưỡng nổi lòng ham muốn.
Nhưng Mátthêu đã bổtúc thêm bằng công thức rất quen thuộc: phúc thay ai, không phải có tinh thần, nhưng có tâm hồn nghèo khó. Nói cách khác: sửa đổi của Mátthêu có ý xác định hai điều. Trước hết, không bao giờđược phép biện minh cho sựnghèo nàn khốn cùng. Đó là điều xỉnhục cho con người cũng nhưcho Thiên Chúa. Tiếp đến, phải coi chừng cách người ta tựnguyện khước từcủa cải: động cơthúc đẩy có thểlà một thứkiêu ngạo thầm kín. Madeleine Delbrêl đã thấy rõ điều đó khi tốgiác một quan niệm lý tưởng hoá cái nghèo. Bà viết: “Nghèo không hẳn là điều hay”.
Không muốn đi sâu vào những vấn đềkinh tế, với vô sốchuyện phức tạp, tôi chỉxin nói đơn giản thếnày: phải luôn luôn cảnh giác trước tiền của, ngay cảkhi tiền củađó không nhiều,đểtránh tình trạng bịnó sai khiến.
Tuy nhiên con người vẫn phải có vừa đủđểcòn giữđược khảnăng không bịtiền của sai khiến. Vẫn phải có một chút nào đó đểcó thểđi từchỗmình có đến chỗmình là.
“Còn Đức Giêsu, vốn dĩlà Thiên Chúa, nhưng đã không dành địa vịngang hàng với Thiên Chúa. Nhưng đã tựý trởnên nghèo khó, đểlấy cái nghèo của mình mà làm cho chúng ta trởnên giàu có”.
60. Chú giải của William Barclay
GƯƠNG TỐT CỦA NGƯỜI XẤUĐây là một dụngôn rất khó cắt nghĩa. Câu chuyện bao gồm những tên lưu manh mà người ta có thểgặp ởbất cứnơi đâu. Tên quản gia này là một tên lưu manh. Hắn vốn là một nô lệ, tuy vậy hắnđược giao trách nhiệm điều hành gia sản của chủ. Tại Palestine có nhiều địa chủhay đi vắng, nên tất cảcông việc của ông ta được trao trong tay người quản gia của ông. Tên quản gia trong câu chuyện này đã ăn cắp khéo léo. Các con nợcũng là những tên lưu manh. Chắc chắn món nợcủa họlà tiền thuếđất. Thuếđất ởPalestine thường được trảcho chủđất không bằng tiền mà là hiện vật, thường là một phần hoa lợi của đám đất cho thuê. Quản gia này biết rằng hắn sẽmất chức quản gia, vì thếnảy ra một sáng kiến. Hắn ghi sổmột cách gian lậnđểcác con nợđược trảít hơn cho chủ.Điều này có hai công hiệu. Thứnhất, các con nợsẽphải mang ơn hắn. Thứhai, còn có hiệu lực hơn, là hắn làm cho con nợcũng liên luỵvềhành động gian dối của hắn, và nếu lâm vào tình trạng bếtắc thì hắn ởvào một thếmạnh đểthực hiện những vụtống tiền. Chính chủhắn cũng là một thứlưu manh nữa, bởi vì, thay vì khó chịu vềhành động này, ông ta lại khen nó thông minh. Điều khó giải thích dụngôn này là bởi Luca đã gồm vào đó bốn bài học khác nhau.
1. Câu 8 là bài học con cái ởđời này tỏra khôn khéo với đời hơn con cái sựsáng. Điều đó có nghĩa là nếu các Kitô hữu cũng hăng hái khéo léo trên đường hành đạo nhưngười đời khéo tìm của cải tiền bạc thì tốt biết bao. Nếu người ta chú tâm đến linh hồn cũng nhưviệc buôn bán làm ăn thì họđã tốt hơn nhiều. Nhưng thực ra người ta luôn luôn đổnhiều thì giờ, tiền bạc, công sức vào những lạc thú, vui chơi đời này gấp 20 lần hơn vào các công việc Hội Thánh của mình. Đạo của chúng ta chỉtrởthành thực tại và hữu hiệu khi nào chúng ta đầu tưvào đó nhiều thì giờ, sức lực nhưvào các việc thếtục.
2. Câu 9 là bài học của cải vật chất nên dùng đểgiữtình bạn. Điều này có thểlàm trong hai cách:
a. Làm việc đó cho đời sau. Các rapbi Do Thái có câu “kẻgiầu giúp kẻnghèo ởđời này, nhưng kẻnghèo giúp kẻgiầu trong đời sau”. Khi chú giải chuyện người giầu ngu dại xây kho lẫm lớn hơn đểtích của. Ambrose có nói: “Lòng của người nghèo, nhà của bà goá, miệng của trẻnhỏlà những kho vựa còn mãi đờiđời”. Người Do Thái tin rằng của bốthì cho người nghèo được ghi vào trương mục đời sau của kẻcho. Sựgiầu có thật của con người không tuỳnhững gì mình nắm giữ, nhưngởnhững gì mình cho đi.
b. Làm việc đó cho đời này. Người ta có thểdùng của cải một cách ích kỷ, hoặc có thểdùng đểgiúp cho đời sống dễchịu hơn, không những cho chính mình, mà còn cho bạn bè và những người chung quanh mình nữa. Biết bao nhà học giảđờiđời mang ơn một người nào đóđã dùng tiền bạc mình đểgiúp học bổng cho mình theo đuổi việc học. Biết bao người đã mang ơn một người bạn giàu có đã tài trợcho họtrong cơn túng cực một cách thực tế. Tựbản chất, của cải không phải là tội lỗi nhưng đòi trách nhiệm thực hiện chức năng của nó và người nào dùng của cải đểgiúpđỡtha nhân túng cực, kẻấy đã làm trong trách nhiệm của mình.
3. Câu 10,11 là bài học vềcách thi hành việc nhỏ, qua đó, sẽchứng tỏngười đó có xứng đáng hay không xứngđángđểtrao phó những việc lớn.Điều này đúng trong các việcđời này, không ai được cất nhắc lên vịtrí cao hơn nếu lúc ởđịa vịthấp, người đó đã không chứng tỏđược khảnăng và lòng ngay thẳng. Nhưng Chúa Giêsu đã áp dụng nguyên tắcđó vào đời sau. Ngài phán “ởthếgian các ngươi chịu trách nhiệm vềnhững của cải không thực sựthuộc vềmình. Các ngươi không thểmang theho mình những của cải đó khi chết. Những của cải đó chỉcho các ngươi vay mượn. Các ngươi là người quản lý của đó, vì theo bản chất, những của đó không là của các ngươi vĩnh viễn. Nhưng trái lại,ởtrên trời, các ngươi sẽđược những của cải thuộc vềcác ngươi một cách thiết thực, vĩnh viễn và bất di dịch. Những của mà các ngươi sẽđược trên trời lại tuỳtheo cách các ngươi dùng của cải dưới đất. Của cải mà các ngươi sẽđược làm tài sản riêng tuỳởcách các ngươi sửdụng những của cải mà các ngươi chỉlàm quản lý”.
4. Câu 13 đặt ra luật: không đầy tớnào có thểlàm tôi hai chủ. Chủchiếm hữu nô lệcách tuyệtđối. Ngày nay thì đầy tớhay công nhân có thểlàm hai công việc một cách dễdàng, và có thểlàm việc cho hai chủ. Anh ta có thểđảm nhận một công tác trong giờbình thường và một công tác khác trong giờrảnh rỗi. Tỉdụcó người làm thưký ban ngày và làm ca sĩvào ban tối. Nhiều người làm thêm đểkiếm tiền hay làm theo sởthích trong những giờtựdo. Thếnhưng một nô lệkhông có giờtựdo, mọi giây phút trong ngày, tất cảsức lực của anh ta thuộc vềchủ. Anh ta không có thì giờriêng nào. Cũng vậy, phục vụChúa không thểnào là một công việc bán thời gian hay công việc của giờrảnh rỗi. Ai đã chọn phục vụChúa thì tất cảthì giờ, tất cảsức lực của người ấy đều thuộc vềChúa trọn vẹn. Chúa là chủtuyệt đối trên mọi người chủ, chúng ta hoặc thuộc trọn vẹn vềChúa hay không thuộc vềNgài chút nào.
61. Khủng hoảng – NhưHạ
Công bình vô cùng cần thiết cho cuộc sống. Chính sựbất công đã kéo sập cơquan Thương Mại Quốc Tếtại Nữu Ước ngày 11/9/2001 vừa qua. Khủng bốchỉlà hệlụy bất công. Tin Mừng hôm nay muốn trình bày bộmặt thật của bất công và những giải pháp chấm dứt cảnh bất công đó.MA LỰC KIM TIỀN
Tất cảchủđềTin Mừng hôm nay đều xoay quanh tiền bạc vật chất. Đây là một vấnđềlớn không thểkhông đềcậpđến trong cuộc sống. Bởi vậy,Đức Giêsu phải dùng một dụngôn đểrút ra những kết luận cụthểcho những môn đệtrên bướcđường theo Chúa. Chính lúc túng quẫn nhất, sựthật mới được phơi bày. Cháy nhà ra mặt chuột. Cũng nhưngười con thứtrong Tin Mừng tuần trước, người quản gia tựbàn tính: "Mình phải làm gì đây?"(Lc 16:3), sau khi nghe tiếng sét đánh mang tai:
"Từnay anh không được làm quản gia nữa!" (Lc 16:2) Sau nhiều ngày theo dõi và nghe ngóng, ông chủmới đi đến quyết định đó. Quyết định đó đã thay đổi đời anh. Nhìn vào cuộc sống, anh thấy nghềnào cũng không thích hợp. Chỉcòn mỗi cách cứu vãn là lấy lòng những "con nợcủa chủ" (Lc 16:5). Những tính toán nhanh chóng của anh vừa chứng tỏanh đã "hành động khôn khéo" (Lc 16:8), vừa phơi bày bộmặt "quản gia bất lương" (Lc 16:8) của anh. Anh nắm vai trò trung gian giữa chủvà con nợ. Thực tế, nếu mua thẳng từchủ, khách hàng đã không phải chịu một khoản nợlớn lao nhưthế. Rõ ràng anh đã lợi dụng vai trò trung gian đó đểchém con nợkhi thì năm mươi phần trăm, khi thì hai mươi phần trăm (xc. Lc 16:5-7). Cuối cùng anh không phải là người phục vụchủhay khách hàng. Trái lại anh lợi dụng cảhai bên để?chỉphục vụchính cái tôi của mình! Anh đã chém con nợtốiđa và đã gian manh trong việc sổsách đểbớt xén cho vinh thân phì da. Bởi vậy, chủmới nói:"Công việc quản lý của anh, anh tính sổđi."; (Lc 16:2) Anh đã đánh mất chữtín đối với chủvà tạo một bất công quá lớn đối với khách hàng. Đồng tiền đã làm anh tối tăm mắt mũi.
Tựbản chất, đồng tiền không xấu. Bằng chứng chính Chúa cho biết có thể"dùng Tiền Của bất chính mà tạo lấy bạn bè, phòng khi hết tiền hết bạc, họsẽđón rước anh em vào nơi ởvĩnh cửu."(Lc 16:9) Nghĩa là tiền bạc cũng có thểlà một phương tiện phục vụhữu hiệu cho tình liên đới nhân loại và ý nghĩa cuộc đời. Tiền bạc chính là một cái thước đo lòng người. Trung thành cũng từđó! Phản bội cũng từđó! Sốlượng không quan trọng. Quan trọng là lòng người trong những cảnh huống lớn nhỏ(x. Lc 16:10) Không phải đợi chuyện đại sựmới thấy rõ lòng người. Nhưng cuộc sống hằng ngày càng phơi bầy tất cảngóc ngách trong lòng dạcon người dễdàng hơn.
Chính "từlòng người, phát xuất những ý định xấu" (Mc 7:21) nhưbất công, khủng bố, phá thai v.v. Bao nhiêu tiền của đã đổvào đó. Tiền của đã trởnên xấu xa vì lòng dạtăm tối. Tiền của có thểtrởthành phương tiện cho "những ai đàn áp người cùng khổvà tiêu diệt kẻnghèo hèn trong xứ." (Am 8:4) Họtôn thờtiền bạc. Họlợi dụng tất cả: "ta sẽlấy tiền bạc mua đứa cơbần, đem đôi dépđổi lấy tên cùng khổ; cảlúa nát gạo mục, ta cũngđem ra bán."(Am 8:6) Hành động đã phơi bày tất cảlòng dạxấu xa. Họtiêu tan cùng với những của cải bất chính, vì Thiên Chúa "sẽchẳng bao giờquên một hành vi nào của chúng.: (Am 8:7) Ngược lại, Người đểý đến những người biết kính sợChúa và tôn trọng tha nhân, những người biết vận dụng tiền của đểtạo nên ý nghĩađích thực cho cuộcđời.
CỦA CẢI CHÂN THẬT
Ý nghĩa đích thực đó chỉđến với những con người thiện chí. Quảthực, nếu có ý tốt, người ta có thểdùng "tiền của bất chính" (Lc 16: 9.11) "tạo lấy bạn bè" (Lc 16:9) và "của cải chân thật" (Lc 16:11) Chỉcó của cải chân thật, tức là hồng ân Thiên Chúa, mới đem lại hạnh phúc đích thực mà thôi. Tiền của bất chính sẽcó ngày tiêu hao lụn bại. Nhưng của cải chân thật không thểbịmối mọt và trộm cướp đe dọa. Sống trên đời, con người chỉlà quản gia trên những của cải trong một thời gian ngắn. Nghĩa là con người không phải là sởhữu chủtuyệt đối. Trái lại, họchỉcó quyền "sửdụng của cải của người khác." (Lc 16:12) Người khác đây chính là Thiên Chúa, Đấng sẽban "của cải dành riêng cho anh em." (Lc 16:12) Quá lo cho mình, con người sẽmất tất cả. Trái lại, nếu biết vận dụng tất cảtài năng, tiền của phục vụThiên Chúa, họtìm lại được trọn vẹn bản thân. Trần gian chỉlà nơi đểhọc hỏi cách phục vụThiên Chúa nơi tha nhân. Nên nhớ: "Anh em không thểvừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi Tiền Của được." (Lc 16:13) Đó là nguyên tắcđầu tiên và quan trọng nhất phải nắm vững khi sống giữa những "tiền của bất chính"
Thực tế, biết bao người đang rời xa nguyên tắc quan trọng đó. Họlà những quản gia nhưng đã lấn lướt cảông chủvà khách hàng. Nắm quyền sinh sát trong tay, họlạm dụng tiền của và quyền bính đểtác oai tác quái. Bởi thế, thánh Phaolô "khuyên ai nấy dâng lời cầu xin khẩn nguyện, nài van, tạơn cho tất cảmọi người, cho vua chúa và tất cảnhững người cầm quyền, đểchúng ta được an cưlạc nghiệp mà sống thật đạo đức và nghiêm chỉnh." (1 Tm 2:1-2) Quyền bính cũng nhưtiền của chỉđểphục vụchứkhông phảiđàn áp con người. Bởi vậy mới cần cầu nguyệnđểnhững người cầm quyền xửdụng những tiền của và quyền bính cách khôn ngoan để"mọi người được cứu độvà nhận biết chân lý" (1 Tm 2:4) là Đức Giêsu nhưcao điểm cuộc sống.
Đạt tới cao điểm đó rất khó khăn! Nhưng "cái gì cũng có thể, đối với người có lòng tin" (Mc 9:23) vào "Đấng trung gian giữa Thiên Chúa và loài người: đó là một con người, Đức Kitô Giêsu, Đấng đã tựhiến làm giá chuộc mọi người." (1 Tm 2:5-6) Nhờthế, tình yêu Thiên Chúa và giá trịcon người được mạc khải.
Nhưng trong khi Thiên Chúa vận dụng mọi cách đểnâng cao con người, thì chính con người lại tìm cách chà đạp con người. Tiền của là phương tiện hữu hiệuđểthực hiện mưuđồđó. Bất công tràn ngập. Tiền bạc có thểtạo nên kẻthù. Bởi vậy, ngày tận cùng chẳng có ai đón mời vào nơi vĩnh cửu. Bất công sẽtạo nên thếbất quân bình cho cảhiện tại và tương lai. Ngược lại, nếu biết dùng tiền của tạo liên đới giữa người với người, ảnh hưởng còn lâu dài tới thiên thu. Muốn thế, phải lấy con người làm trung tâm và cứu cánh mọi sinh hoạt xã hội và kinh tế. Nói khác, "con người phải kiểm soátđược vận mạngđời mình và có quyền kiếm công ăn việc làm cho mình." (ĐGH Gioan Phaolô II, CWNews 14/9/2001) Bất cứnhững gì không phục vụcon ngườiđều phải bịloại bỏ, dù điều đó có đem lại những lợi nhuận lớn lao và những khám phá mới lạ. Có những người muốnđổi mới tận nền tảng. NhưngĐGH nhận xét: "trong khi những hình thức lịch sửlao động thay đổi, những vấn đềnền tảng vẫn bất di bất dịch." Người kêu gọi mọi người cốgắng hình thành những hình thức "kinh tếmới"đểcổđộng "liên đới mới" bảo vệmôi sinh, và tạo những cơhội mới cho mọi người. (ĐGH Gioan Phaolô II, CWNews 14/9/2001)
Muốn thực hiện được những điều tốt đẹp ấy, dĩnhiên cần phải đổrất nhiều tiền của vào những dựán lớn lao. Nhất là đừng ngại vận dụng tất cảmọi phương tiện đểlàm cho mọi người lớn lên trong việc tôn trọng và liên đới với những người bịtổn thương vì hành động bất công của người khác (xc ĐHY Murphy- O" Connor và TGM Kelly, CWNews 20/9/2001) Bất công chính là kẻthù của hòa bình. Bởi thế, Thượng HộiĐồng Giám Mục ThếGiới 1971 mới nói việc cổđộng công lý là một "yếu tốtạo nên việc phúc âm hóa" và đem lại hòa bình cho nhân loại. Đểthực hiện lý tưởng đó, hơn ai hết, "người Kitô hữu phải trung thành với giới răn tình yêu lớn lao: yêu Thiên Chúa, tha nhân và "kẻthù mình." (Murphy- O" Connor và Kelly, CWNews 20/9/2001)
62. Dùng tiền mua bạn
(Suy niệm của Lm. Giacôbê Phạm Văn Phượng)Người ta kểrằng: thời Chiến quốc, Phùng Huyên phục vụcho Mạnh Thường Quân, là tướng quân của nước Tề. Một lần kia, Mạnh Thường Quân nhờPhùng Huyên đi sang đất Tiếtđểthu các món nợ. Trước khi ra đi, Phùng Huyên hỏi: “Thu xong nợrồi có cần mua vật gì không?”. Mạnh Thường Quân bảo: “Xem trong nhà còn thiếu vật gì thì cứmua về”. Phùng Huyên đến đất Tiết, cho mời tất cảnhững con nợcủa chủđến và nói: “Mạnh Thường Quân ra lệnh xóa bỏtất cảcác món nợ”, và đểcho mọi người tin lời ông nói, Phùng Huyên đem đốt hết giấy nợ. Toàn dân đất Tiết rất vui mừng, tung hô vạn tuế.
Khi Phùng Huyên trởvề, Mạnh Thường Quân ngạc nhiên thắc mắc: sao Phùng Huyên đi đòi nợmà mau chóng thế, nên hỏi thu nợxong chưa? Phùng Huyên trảlời: “Thu xong cảrồi”. Mạnh Thường Quân hỏi: “Còn vật mua vềđâu?”. Phùng Huyên nói: “Trước khi đi, tướng quân bảo tôi mua vật gì trong nhà còn thiếu, tôi trộm nghĩtrong nhà tướng quân chất chứađầy nhữngđồquý giá, ngoài chuồng nuôi đầy bò ngựa, vậy vật tướng quân còn thiếu là điều nghĩa, nên tôi mua điều nghĩađem về”. Mạnh Thường Quân hỏi: “Mua điều nghĩa là thếnào?”. Phùng Huyên đáp: “Tôi tha cho tất cảcác con nợvà nhân đó thiêu hủy các giấy nợ, và được dân chúng vui mừng tung hô vạn tuế, tôi vì tướng quân nên mua được điều nghĩa về”. Một năm sau, vua nước Tềkhông dùng Mạnh Thường Quân làm tướng quân nữa, nên ông phải thu vềđất Tiết ở. Bấy giờrất đông người già trẻlớn bé ra đườngđón chào, hoan nghênh nhiệt liệt. Khi ấy Mạnh Thường Quân nói với Phùng Huyên: “Tiên sinh vì tôi mà mua điều nghĩa, bây giờtôi mới trông thấy”.
Bài Tin Mừng Chúa Giêsu cũng dạy: “Hãy dùng tiền của mà mua lấy bạn hữu”. Trước khi dạyđiều trên, chúng ta thấy Chúa kểmột dụngôn, qua dụngôn này Chúa dạy chúng ta hãy biết cách dùng tiền củađểmua lấyđiều nghĩa. Dụngôn được gọi là dụngôn người quản gia bất lương.
Anh được ông chủtín nhiệm trao cho nhiệm vụquản lý công việc kinh doanh làm ăn và trông coi tài sản của ông. Nhưng anh đã quản lý tồi tệ, làm ăn lem nhem, nên bịông chủđuổi, cho nghỉviệc luôn. Từlúc được tin ông chủthải hồi, anhđã khôn khéo tính toán cho tương lai đời mình, anh tìm cách qua mặt ông chủmột lần nữa và bịt mắt mọi người, kểcảcác con nợ.
Anh cho gọi các con nợcủa chủđến mà trước đây chính anh đã thay mặt chủcho họvay mượn, người nào anh cũng giảm sốnợcho họ: Một con nợvềdầu ô-liu, anh giảm cho 50%, một người nợlúa mì, anh giảm cho 20%... Từcon nợcủa ông chủ, anh làm cho họthành con nợcủa anh, bằng cách giảm đi nhưthế. Đó là cách mua chuộc bạn bè, mua chuộc tình cảm bằng sựgian dối,đó là cách làm ơn cho ngườiđểsau này họsẽgiúp đỡanh, anh biến họnên những kẻđồng lõa, và thấy lợi trước mắt, họđã làm theo anh. Cưxửnhưvậy, đối với chủlà bất lương và Chúa khen viên quản gia bất lương ấy, đã biết xửtrí mưu lược lo xa cho mình đểkhi mất việc sẽcó người thương giúp mình.
Tại sao Chúa Giêsu lại khen cách làm bất lương của anh ta? Nhưthếcó phải là Chúa đềcao sựxấu, là sựbất lương của viên quản gia không? Thưa, không bao giờ, Chúa không khen việc làm của người quản gia kia, vì việc làm của anh là bất lương, nhưng Ngài nhìn nhận rằng anh khôn khéo, tháo vát, mau lẹxoay trở, Chúa bảođó là sựkhôn khéo theo kiểu thếgian. Nói cách khác, Chúa không dạy: hãy học thói gian tham biển lận của anh ta, Chúa cũng không dạy “mục đích biện minh cho phương tiện”, nghĩa là mục đích tốt thì phải có phương tiện tốt, và phương tiện tốt sẽđạt mục đích tốt, chứmục đích tốt không biện minh cho phương tiện xấu được. Thí dụ: không thểăn cắpđểlàm bác ái, không thểgian tham đểlàm việc từthiện. Cho nên, không thểdùng phương tiện xấuđểđạt mụcđích tốtđược: cây xấu sinh quảxấu, chứcây xấu không thểsinh trái tốtđược. Người quản gia đã dùng phương tiện xấuđểđạt mụcđích tốt cho tương lai đời mình.
Từviệc làm và cách xửtrí của người quản gia này Chúa Giêsu liên tưởng đến phương diện nước trời, và Ngài tỏra đau lòng khi thấy người ta không mau lẹvà khôn khéo nhưvậy, Chúa đem ơn cứu độđến qua lời giảng dạy và gương sáng của Ngài, nhưng sao người ta hững hờvà chậm chạp đến nhưthế. Người ta không lanh lẹmau trí xoay trởđối với nước trời nhưngười quản gia bất lương kia lanh lẹmau trí xoay trởđối với việc ởđời này, bởi vì con cái đời này khôn khéo hơn con cái sựsáng.
Tóm lại, chủđích của Chúa Giêsu khi nói dụngôn này là Ngài muốn dạy: phải biết khôn khéo, phải biết cốgắng, phải biết lo xa nhưngười quản gia ấy, nhưng không bao giờđược bắt chước cách làm gian tham, biển lận và bất lương của anh ta. Xin Chúa cho chúng ta một nghịlực và can đảmđểluôn chếngựđược hấp lực củađồng tiền,đừng bao giờvì tiền bạc mà bôi đen lòng mình: “Hoàng kim hắc thếtâm”. Và xin Chúa cho chúng ta biết sửdụng tiền bạc của cải trần gian cho hợp tình hợp lý, nhất là cho tình yêu thương, bác ái, chia sẻ. Đó là một cách đầu tưcho cuộc sống mai sau, đó là một cách cưxửkhôn khéo đểcó nhiều bạn hữu chân thành đón rước chúng ta vào hạnh phúc nước trời.
63. Suy niệm của Giuse Nguyễn Văn Thuần
ANH EM KHÔNG THỂVỪA LÀM TÔI THIÊN CHÚA LẪN TIỀN CỦATrong cuộc sống hiện tại nếu chúng ta coi trọng đồng tiền thì nó sẽdễdàng trởnên thần thánh của chúng ta. Chúng ta có thểđặt đồng tiền trước cảtính lương thiện, sựcông bằng, thậm chí cảđời sống gia đình. Bầu khí xã hội tiêu thụkhiến người ta tin rằng càng sởhữu nhiều càng tốt. Con người bình thường bịsương mù che phủđếnđộkhông còn nhận ra đâu là tầm quan trọng nhất trong cuộc sống.
Ngôn sứAmốt lên án những kẻthờlạy, ca ngợi Thiên Chúa trong ngày hưu lễ, nhưng lại bóc lột kẻnghèo khó trong những ngày còn lại. Chúa Giêsu nói: “Các con không thểvừa phục vụThiên Chúa lại vừa phục vụtiền củađược”. Cũng thế, chúng ta không thểvừa phục vụngười anh chịem chúng ta lại vừa phục vụtiền bạc.
Một ngày nọ, có một ngườiđàn ông giàu có nhưng keo kiệt đi đến vịthầy Rabbi của ông đểxin được chúc lành. Thầy Rabbi chào hỏi ông ta một cách thân thiện và mời ông ta vào phòng. Sau đó đưa ông ta tiến đến khung kính cửa sổ, nhìn ra đường và nói: “Nhìn xem và nói cho tôi biết anh thấy gì?”
Người đàn ông giàu có trảlời: “Con nhìn thấy một ngườiđang đi bộ.”
Sau đó, thầy Rabbi dẫn anh đến chỗđặt một tấm gương lớn, và hỏi: “Nhìn vào tấm gương và nói cho tôi biết anh thấy gì?”
Người đàn ông trảlời: “Con thấy chính con”.
“Này anh bạn thân mến, tôi sẽgiải thích điều này cho anh bạn hiểu. Cửa sổđược làm bằng kính, và tấm gương soi cũng thế. Tuy nhiên, lớp kính của tấm gương soi đãđược tráng thêm một lớp bạc. Khi bạn nhìn xuyên qua tấm kính trong suốt, bạn sẽthấy người ta; còn khi bạn phủlên nó một lớp bạc thì bạn sẽkhông còn thấy người khác nữa, lúc ấy bạn chỉthấy có chính mình. Cũng thế, khi bạn chỉquan tâm đến tiền, bạn sẽchẳng còn thấy ai nữa và bạn chỉthấy có chính mình.”
Chúng ta không thểcó được sựmãn nguyện hoặc tìm được ý nghĩa nơi vật chất. Nhưng khi chúng ta hiến dâng chính mình đểphục vụngười khác, điều đó sẽđem lại cho chúng ta mụcđích và ý nghĩa trong cuộc sống. Trao ban cho người khác là điều làm cho chúng ta cảm thấy mìnhđược hiện hữu.
Henrik Ibsen nói: “Tiền có thểmua được cái vỏbọc của mọi thứnhưng không thểmua được cái cốt yếu bên trong. Nó có thểđem lại cho bạn thực phẩm nhưng không đem lại sựngon miệng,đem lại cho bạn dược phẩm nhưng không đem lại sức khoẻ,đem lại sựquen biết nhưng không đem lại bạn hữu,đem lại sựphục vụmà không đem lại trung thành, đem lại những ngày vui thích nhưng không đem lại bình an và hạnh phúc”
Lạy Chúa Giêsu Thánh Thể,
Qua bài Tin Mừng chúng con nhìn thấy rõ tinh thần Kitô giáo không thểđi đôi với lòng tham tiền hám của. Xin cho chúng con luôn ý thức được rằng sựgiàu có nhưlà một ơn lành của Thiên Chúa. Vì đó là phần thưởng Thiên Chúa ban cho những ai biết dùng của cải làm đẹp lòng Chúa và biết đối nhân xửthếtrên đời. Thếnhưng, với thời gian chúng con đã hiểu được rằng tiền bạc có phần nguy hiểm và nhiều khi đó là đặc quyền đặc lợi của những ai xa rời Thiên Chúa.
Đôi khi chỉcần có một địa vịđáng nểtrọng là người ta tựcho mình có lý: vì thếngười Pha-ri-siêu cảm thấy họcó quyền xét đoán và định đoạt những việc thuộc vềThiên Chúa. Theo gót họ, nhiều lúc chúng con cũng đã từng có ý đem tiền tài và quyền chức phục vụNước Thiên Chúa, rồi chẳng mấy chốc chúng con tựphong cho mình làm người quản lý Nước Thiên Chúa. Nhưng đến phiên tiền bạc lại làm chủcác sởhữu chủcủa nó. Chúng con mau chóng tán thành một trật tựpháp lý trong đó các đặc quyền của mình được hợp thức hoá, mà quên đi những giá trịcủa Tin Mừng là công bằng, khiêm tốn và thanh bần.
Xã hội hôm nay đang thấm nhiễmđầy tính hưởng thụcủa cải vật chất, nhiều người bịcám dỗsống chỉnghĩđến nhà cửa, quần áo, ăn uống, tiền bạc và được hưởng dùng càng nhiều phương tiện càng tốt. Xin cho chúng con luôn thức tỉnh trước những cám dỗđó. Vì tất cảsựgiàu sang ởđời này chỉlà hưvô. Và những gì chúng con đang có chúng con cũng không thểmang theo vào cuộc sống vĩnh cửu. Hơn nữa, chúng con biết rằng của cải vật chất, lúa gạo, quần áo, nhà lầu, xe hơi, vàng bạc là phương tiện cần thiếtđểsống, nhưng không phải là cùng đích và không bao giờlà tất cả. Không thểvì chúng mà chúng ta tựcho phép mình làm tất cảmọi cách, kểcảbuôn gian bán lận, xâm phạm mạng sống cũng nhưtiết hạnh của người khác, tham ô, tham nhũng, khai thác “con người” và “thiên nhiên” một cách bất chính được.
Tiền bạc, của cải vật chất tựnó không phải là xấu. Tiền bạc là một người đầy tớtốt. Ai cũng cần có tiền bạc, của cái vật chất đểsống xứngđáng với nhân phẩm của mình. Bên cạnh đó, tiền bạc, của cải vật chất luôn luôn là con dao hai lưỡi, là một ông chủxấu. Xin cho chúng con biết luôn thức tỉnh trong việc sửdụng tiền bạc, của cải vật chất. Vì khi sửdụng tiền bạc nhưmột phương tiện thì nó sẽgiúp chúng ta sống tốt đẹp, hạnh phúc. Nhưng trong khi bôn ba vất vảkiếm sống hằng ngày, chúng ta phải tìm kiếm Nước Thiên Chúa và những giá trịcủa Nước Thiên Chúa trước tiên.
Lạy Chúa Giêsu Thánh Thể,
Chính Chúa mời gọi chúng con tựvấn lương tâm vềthái độcủa chúng con đối với của cải trần thế. Thiên Chúa tạo dựng và ban phát của cải trần thếđểchúng con hưởng dùng và phụng sựChúa một cách tốtđẹp. Bao lâu của cải trần thếlà phương tiện giúp con ngườiđạt tới cùng đích, thì bấy lâu chúng con còn là người quản lý trung tín của Thiên Chúa.
Lạy Chúa Giêsu Thánh Thể, qua bài Tin Mừng Chúa đã nhắc nhởchúng con vềsựthống nhất trong đời sống đức tin. Chính trong cuộc sống mỗi ngày, chúng con thểhiện và sống niềm tin. Chính trong những cái bé mọn, nhỏnhặt thường ngày chúng con tìm kiếm và xây dựng những giá trịcủa Nước Trời. Chính trong những quan hệvà gặp gỡmỗi ngày, chúng con đã gặp được chính Chúa. Chính trong những tha nhân, nhất là những người nghèo khổmà chúng con yêu mến Chúa một cách thiết thực hơn.
Nguyện xin Chúa Giêsu Thánh Thểban muôn ơn lành và cho chúng con được sống sung túc từng giây phút hiện tại. Xin cho chúng con thểhiện và xây dựng tình người, tình liên đới qua những quan hệgần gũi nhất là gia đình và môi trường sống hằng ngày. Xin Chúa Giêsu Thánh Thểchúc lành và thánh hoá chúng con mỗi ngày. Amen.
64. Tham thì thâm – ĐỗLực
Lòng tham thểhiện qua nhiều hình thức cụthể. Cuối tháng 7 năm 2007 vừa qua, ĐHY Phạm Minh Mẫn đã lên tiếng tốcáo: “Thực tếcho thấy là giai cấp vô sản biến nhân dân thành vô sản, và tựbiến mình thành một giai cấp mới mà tôi nghe nhiều người gọi là tưsản đỏ. Ngày nay khi mà một viên chức Nhà Nước phải chia 1.000 tỷđồng cho người vợly dị, thì không còn là tưsản nữa, mà phải gọi là tưbản hay đại gia đỏ. Lâu lâu rồi, tôi thấy báo chí tường thuật lời ông Tổng Bí Thưtuyên bốtham nhũng là quốc nạn. Có lẽlà quốc nạn cho người dân, chớcòn đối với nhiều đày tớcủa nhân dân, đó là cơhội tốt đểtrởthànhđại gia đỏ.” (1)Lời tốcáo này cũng nhưtiếng kêu dân oan phải chăng là muối bỏbểhay tiếng kêu trong sa mạc? Nếu quốc nạn chỉlà quốc nạn, có lẽvấnđềsẽdễgiải quyết. Nhưng khi quốc nạn trởthành cơhội lớn cho kẻcầm quyền, ai dám nhìn thẳng vào sựthật đểtìm hướng giải thoát? Dụngôn hôm nay sẽcho chúng ta thấy tất cảsựthật và những hệlụy vềlòng tham vô đáy của con người.
MÃNH LỰC ĐỒNG TIỀN
Hình ảnh ông phú hộxuất hiện nhiều lần trong Tin Mừng. Mỗi lần một vẻvà một ý nghĩa khác nhau. Hôm nay, ông phú hộkhông phải là vai chính, nhưng lại có quyềnđịnhđoạt cho sựviệc diễn tiến và vạch trần tất cảsựthật của người quản lý, nhân vật chính trong dụngôn hôm nay.
Ngày xưa, theo phong tục Do thái, vẫn có những người nhân danh ông chủcho vay cắt cổ. Người quản lý bất chính vì đã phung phí tài sản ông chủvà bóc lột tận xương tủy những người nghèo khổ. Suốt bao năm tháng, người quản lý đã sống phè phỡn với một mối lợi lớn từnhững khách hàng.
Ông chủđã nghe báo cáo từlâu. Nhưng ông chưa muốn ra tay. Đợi ngày tháng chín mùi, ông mới quyết giành quyền làm chủtrên tài sản. Ông truyền người quản lý tính sổ. Cháy nhà mới ra mặt chuột. Anh gọi từng con nợđến viết lại hóa đơn. Các con nợmừng quá khi thấy sốnợbỗng nhiên sụt giảm lạthường. Người nợmột trăm thùng dầu ôliu làm sao không mừng khi món nợnhẹhẳn một nửa? Người nợmột ngàn giạlúa cũng sửng sốt khi thấy được viết lại biên lai còn tám trăm. Họbán tín bán nghi trước sựkiện bất ngờ.
Họlà những con nợsuốt đời bịđè nén, khai thác, áp bức dưới tay người quản lý hà khắc và tham lam này. Bây giờtựnhiên người quản lý dễthương lạlùng. Phải có động lực mạnh lắm mới làm cho tên quản lý “ăn năn, hối cải” và quay một góc 180 độ. Thực ra, không phải anh ta hối lỗi, nhưng tựchau chuốt hình ảnh mình đểgieo thiện cảm nơi các con nợ,đềphòng lúc anh bịsa thải. Xưa nay những con nợvẫn là những con bò sữa lý tưởng. Bây giờ, tin dữđánh ngang tai, anh vội tìm đường chạy theo đểtiếp tục vắt sữa. Anh đúng là người khôn khéo và đầy âm mưu trước tình thếbiến đổi quá nhanh.
Khi người quản lý tính sổlại, mới thấy rõ sốnợthực sựcủa mỗi thân chủ. Có thểnói “tiền cò” anh quản lý “chém” khá đẹp. Ai nợhàng trăm, anh lấy lời hẳn một nửa. Ai nợhàng ngàn, anh lấy hai mươi phần trăm. Bản chất con người của anh đã phơi bày công khai. Anh đã bịbảvật chất lôi cuốn vào đường gian ác ngay trong công việc đời thường. Anh đã trởthành gánh nặng cho nhiều người, nhất là người nghèo. Đáng lẽcông việc phục vụcủa anh phảiđem lại nhiều lợi ích và làm cho nhiều gia đình hạnh phúc, anh đã biến nó thành một cuộc áp chếvà đem lại nỗi thống khổlẫn bất hạnh cho biết bao gia đình. Thếnên, ởbất cứđịa vịvà nghềnghiệp nào, con người cũng có thểxây dựng hay phá hoại. Tất cảđều tùy thuộc tấm lòng. Nếu họchỉhướng vềcủa cải mà tôn thờ,đương nhiên của cải biến thành một vịhung thần sai khiến họ. Tình vợchồng, nghĩađồng bào cũng biến tan trước ánh hào quang của thần của cải. Anh trởthành con người bất chính, bất trung và bất công.
Bất chính vì anh đã táng tận lương tâm khi đi theo sựhướng dẫn và thôi thúc của thần của cải mà lún sâu vào con đường vô đạo. Anh tin tưởng tuyệt đối vào mãnh lực đồng tiền. Tựbản chất “Tiền Của bất chính,” (Lc 16:9) vì có khuynh hướng dẫn con người vào con đường bất lương. Vì đồng tiền mà anh đã bất chấp mọi nguyên tắc đạo đức và không màng chi tới sựsống vĩnh cửu.
Bất trung vì anh qua mặt chủmà tựđặt những tiêu chuẩn chi phối công việc, lũng đoạn sựnghiệp và tài sản của ông. Anh đã bán rẻdanh dựông chủđểmua lấy lợi lộc cho cá nhân và gia đình mình. Nếu không nhờlời tốcáo, chắc chắn ông còn bịmọi người hiểu lầm là một tay cường hào ác bá. Anh đã đi ngược lại tất cảmọi nguyên tắc phục vụcủa một người đầy tớnhân dân. Sởdĩanh sống sót qua bao năm tháng, vì anh đã khéo nịnh hót ông chủ. Nhưngđãđến lúc lời nịnh hót không còn che đậy nổi tính gian trá và gian ác của anh nữa. Tất cảmọi toan tính và hành vi gian lận đều bịphơi bày ra ánh sáng. Thếlà sựnghiệp tan tành theo mây khói.
Bất công vì anh đã lợi dụng chức vụđểbóc lột tận xương tủy những người thiếu nợ. Chỉvì túng quẫn và phải lo cho gia đình sống sót, họđã phải cam lòng chấp nhận một sốtiền lời quá sức chịuđựng.Đồng tiềnđãđẩy anh tới một vịthếgiảtạo. Của cải hứa hẹn cho anh quyền kiểm soát mọi sự. Nhưng anh lại không kiểm soát được chính mình. Cuối cùng anh cũng chẳng kiểm soát được ai. Ngược lại, chính anh bịcủa cải chi phối và thống trị. Anh đã khuynh loát và lừa đảo cảchủlẫn khách hàng. Với cảđống tiền của kiếm ăn bất chính qua bao năm, tại sao anh còn phải lo quá xa vềtương lai, mà phải lấy lòng từng người nhưthế? Hóa ra, tiền của bất chính không ởyên bao giờ. Có lẽanh đã thiêu rụi trong các hộpđêm, sòng bài v.v. Có lẽthâu đêm suốt sáng, anh ngồi dính chặt xuống chiếu. Có lúc thắng nhưng cũng có lúc thua. Nhưngđống tiền của cũng chẳngđem lại cho anh sức khỏe, hạnh phúc hay sựsống vĩnh cửuđược. Từhưvô, tiền của lại trởvềhưvô. Không còn gì phi lý và vô nghĩa hơn.
MUÔN SỰCỦA CHUNG
Ngày nay, từtrong gia đình đến ngoài xã hội, đầy dẫy kinh nghiệm cay đắng vềtiền bạc. Nhiều người không thoát khỏi ma lực của đồng tiền. Nhưng giữa những cám dỗghê sợđó, con người vẫn luôn nắm vai quyết định. Cần phải vận dụng tất cảsựkhôn ngoan và trí thông minh đểbiến tiền của thành một phương tiện không phải đểmua lấy hạnh phúc hay nước trời, nhưng đểmởrộng mối tương quan bạn hữu, nhất là những bạn hữu có khảnăngđón tiếp ta vào nước trời, tức những người nghèo. Nếu chúng ta dùng tiền của giúp đỡnhững người túng thiếu hay giúp người khác tìm thấy Chúa Kitô, cuộcđầu tưtrần gian sẽđem lại lợi nhuận vĩnh hằng. Khi vâng theo thánh ý Thiên Chúa, chúng ta sẽkhông còn xửdụng của cải một cách ích kỷnữa.
Đáng sợnhất là khi đồng tiền lôi kéo con người xa vòng đạo lý. Chỉvì đồng tiền, con người có thểđánh mất chính mình và trởthành bất nhân, bất lương, bất tín và vô trách nhiệm. Bởi thế, Chúa mới căn dặn chúng ta phải trung kiên khi đang nắm trách nhiệm. (2) Thi hành sứmệnh giữa bao nhiêu cám dỗcủa quyền lực, tiền bạc, và cảnhững phương tiện cần thiết cho cuộc sống không phải là chuyện đơn giản và dễdàng. Ngay cảGiáo hội cũng không thoát khỏi những cám dỗđó. Nhiều nơi còn lợi dụng thanh thếđểcó phương tiện dồi dào giúp việc truyền giáo. Họgọi huy chương nhà nước cấp cho giám mục là cái dù cần thiếtđểche chởnhững hoạtđộng truyền giáo ởđịa phương. Thửhỏi sứmệnhđích thực còn tồn tại trong nhữngđiều kiện nhưthếkhông? Chúa Kitô không cần đến những cái dù nhưthế. Người cần lòng trung thành với sứmệnh, chứkhông cần của cải và phương tiện vật chất dưthừa.
Lập trường trên càng được củng cốkhi Chúa nói: “Anh em không thểvừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi Tiền Của được.” (Lc 16:13) Lệthuộc vào của cải là sốngđối nghịch với giáo huấn của Chúa. Người khuyên chúng ta sống hoàn toàn lệthuộc vào Thiên Chúa Cha. Đó là một trong nhữngđặc tính của người môn đệChúa Kitô (Lc 12:22-39). Sống giữa hai quyền lực Thiên Chúa và thần tài (mammon) (3), con người phải có một lựa chọn dứt khoát. Mỗi quyếtđịnhđềuảnh hưởng tới sứmệnh cao cảcủa mình. Không thểcó thái độtrung dung. Không thểcó hòa giải giữa Thiên Chúa và thần tài. Bắt cá hai tay đem lại những hậu quảkhôn lường. Bao nạn nhân đangđau khổvì lập trường “ba phải” của nhiều người trách nhiệm.Đó là một thái độbất công đối với người dưới quyền, nhất là những người nghèo khổvà thấp cổbé họng.
Cảm thông với những người kém may mắn và đau khổlà một giáo huấn quan trọng. Suốt lịch sửcứu độ, đềtài trung tín với đạo đức giao ước thường xuất hiện. Chúng ta thấy những khía cạnh quan trọng củađạođứcđó trong các bài đọc tuần này. Quyền lực và tiền bạc được xửdụng nhưnhững phương tiện đàn áp đểcướp đoạt những nhu cầu cơbản nhất khỏi những người kém may mắn.
Ngôn sứAmos vẽra một bức tranh rất ảm đạm. Người cầm quyền thường lạm dụng tha nhân. Đó là một tội đại bất công. Ngôn sứAmos mô tảnhững nhà buôn nóng ruột muốn những ngày thánh mau kết thúc đểcó thểtrởlại trò buôn bán gian lận và bất chính. Cân thiếu, giá cao, bàn cân sai lệch, và những món hàng kém phẩm chất là những mánh lới mà ngày nay chúng ta vẫn còn quan tâm. Nhưhàng hóa Trung quốc mang những hóa chấtđộc hại hay chất chì đã tạo một phảnứng dây chuyền trên khắp thếgiới. Bởi thế, chúng ta thấy lòng tham vẫn còn là đặc tính cốhữu. Ngôn sứAmos tiên báo cảnh sụp đổcủa Vương quốc phía Bắc Israel vì thiếu đạo đức giao ước. Trong tương quan giao ước giữa Thiên Chúa và dân Người, lòng cảm thương và quan tâm tới người bất hạnh được coi là những đức tính nổi bật giữa cộngđoàn. Thiên Chúa không dung thứnhững ai lạm dụng những người yếu thế.
Tin Mừng hôm nay đã vạch mặt kẻlạm dụng đó. Người quản lý đã lợi dụng hoàn cảnh nghèo hèn đểkhai thác triệt đểnhững người yếu thế, cùngđường. Ông không hềý thức “của cải dành cho mọi người, nên phải nỗlực làm cho mọi người có đủđiều kiện cần thiết đểphát triển toàn diện,đểmọi người có thểcộng tác vào việc làm cho thếgiới ngày càng nhân bản hơn, đểmỗi người đều có thểtặng hiến và nhận lãnh, và đểviệc tiến bộcủa người này không cản trởsựphát triển của người khác và thành cớkhiến họrơi vào cảnh nô lệ.” (4) Người quản lý bao giờcũng tìm cách chiếm hữu càng nhiều càng tốt. Anh đã không thắngđược cơn cám dỗtầm thường. Ngược lại, dù bịcám dỗmột cách nặng nề, Chúa đã vượt qua đểdạy chúng ta cách nhờân sủng mà chiến thắng.
Người quản lý hoàn toàn thiếu ý thức “của cải là một thiện ích phát xuất từThiên Chúa và được người chủxửdụngđểlưu chuyển hầu cảngười túng nghèo cũngđược hưởng dùng nữa.” (5) Ngược lại, anh đã làm cho nguồn lợi chảy ngược vềchính mình và đánh đống trong kho nhà anh. Anh không thấy mình phải dùng của cảiđể“mưu ích cho tha nhân và xã hội.” (6) Thực tế, anh sống nhờmồhôi nước mắt người khác, ngược hẳn với nguyên tắc đạo đức. Của cải bất chính tốcáo anh không tha thiết gì với công lý và tình liên đới. Anh sẵn sàng hy sinh người khác đểmưu lợi cho mình. Bởi vậy, ông chủnhận thấy anh không còn phục vụhữu hiệu trong công việc quản lý tài sản ông nữa. Việc tăng thêm của cải và nhu cầu chia đều tài sản cho mọi người chắc chắn làm cho con người và toàn thểxã hội sống trong tình liên đới hầu chống lại “cơchếtội lỗi,” nguyên nhân sinh ra nghèo đói triền miên, kém phát triển và xuống cấp. Các cơchếnày được xây dựng và củng cốdo nhiều hành động cụthểđầy ích kỷcủa con người. (7) Chung quanh người quản gia trong Tin Mừng hôm nay là cảmột đám lâu la và những kẻ“dính máu ăn phần.”Đãđến lúc phải chấm dứt cảnh người bóc lột người!
TỪQUỐC NẠN TỚI GIÁO NẠN
Nếu không ai dám đụng tới quản gia, chắc chắn anh sẽphá tán hết của cải ông phú hộ. Rất may ông phú hộbiết lắng nghe lời tốcáo. Nếu không, biết bao dân oan vẫn tiếp tục sống trong cảnh đè nén suốt đời.
Không phải bất cứlời tốcáo nào cũng có giá trị. Nhưng chẳng lẽcoi tất cảmọi lời tốcáo nhưnhau? Không bao giờcó thểdẹp hết quốc nạn, vì không có tiếng nói đối lập. Người ta địnhđưa vào nhà trường môn học chống tham nhũng. Dĩnhiên, không ai phủnhận vai trò giáo dục. Nhưng tham nhũng là vấn đềngoài xã hội người lớn, chứkhông phải trong thếgiới người chưa lớn.
Chỉvì lòng dạích kỷcủa con người, tham nhũng và hối lộđã trởthành quốc nạn ngoài xã hội, còn trong Giáo hội thì sao? Có ai lắng nghe lời tốcáo của những người thiện chí không?
Lạy Chúa, xin cho chúng con biết lắng nghe và can đảm sống theo sựthật và công lý đểgia sản của Chúa không lãng phí trên quê hương chúng con. Xin cho chúng con biết khôn ngoan và nhiệt tình dấn thân cho Nước Chúa cùng với anh chịem chúng con. Amen.
--------------------------------
1. http://www.conggiaovietnam.net/LoiChuChan/ThuNgogoiCLB.NVB.htm
2. The New American Bible 1991:1120.
3. ibid.
4. Toát Yếu Học Thuyết Xã hội của Giáo Hội, 2005, số175.
5. ibid, số329.
6. ibid.
7. ibid, số332.
65. Chuyện khôn ngoan – Trầm Thiên Thu
Khôn ngoan là điều rất cần thiết trong cuộc sống – cảđời thường và tâm linh. Robert A. Heinlein (1907-1988, văn sĩvềkhoa học viễn tưởng, người Mỹ) nói: “Lòng tốt thiếu đi sựkhôn khéo luôn luôn chẳng khác gì cái ác”. Còn Menander (324-291 trước công nguyên, người Hy-lạp, tác giảnhiều hài kịch) nhận xét: “Tóc bạc không sinh ra khôn ngoan”. Thường thì tuổi già thì khôn ngoan, nhưng đó chưa chắc là mẫu sốchung, tuy nhiên có điều chắc chắn: Càng nhiều tuổi càng nhiều tội.Khôn ngoan cũng có năm bảy đường. Khéo léo hay tinh quái? Lạnh lẹhay ranh mãnh? Linh động hay mánh khóe? Tiếng Việt “độc đáo” lắm: ChữKHÔN rất gần chữKHÔNG, cảcách viết và cách phát âm – chỉkhác nhau mẫu tựG. Đúng là “sai một ly đi một dặm”, vì KHÔN ngoan cũng dễbiến thành KHÔNG ngoan. Sách Khôn Ngoan nói rõ: “Những lý luận quanh co khiến con người lìa xa Thiên Chúa” (Kn 1:3).
Ngôn sứA-mốt kêu gọi: “Hãy nghe đây, hỡi những ai đàn áp người cùng khổvà tiêu diệt kẻnghèo hèn trong xứ. Các ngươi thầm nghĩ: ‘Bao giờngày mồng một qua đi, cho ta còn bán lúa; bao giờmới hết ngày sa-bát, đểta bày thóc ra?’. Ta sẽlàm cho cái đấu nhỏlại, cho quảcân nặng thêm; Ta sẽlàm lệch cán cân đểđánh lừa thiên hạ”(Am 8:4-5). Người ta thường nói: “Vải thưa che mắt thánh”, hoặc: “Chiếc kim trong bọc lâu ngày cũng lòi ra”. Với người đời còn chưa lừa được thì nói chi đối phó với Thiên Chúa!
Tác giảThánh Vịnh nói: “Ngài dò xét con và Ngài biết rõ, biết cảkhi con đứng con ngồi. Con nghĩtưởng gì, Ngài thấu suốt từxa, đi lại hay nghỉngơi, Chúa đều xem xét, mọi nẻođường con đi, Ngài quen thuộc cả. Miệng lưỡi con chưa thốt nên lời, thì lạy Chúa, Ngài đã am tường hết. Ngài bao bọc con cảsau lẫn trước, bàn tay của Ngài, Ngài đặt lên con” (Tv 139:1-5). Thiên Chúa nhưvậy thì chúng ta còn có thểdùng mánh khóe nào mà trốn thoát Ngài chứ?
Ởđời, người ta thường tìm đủcách cách để“đè bẹp” người dưới quyền hoặc “chà đạp” người yếu thếhơn mình. Còn hơn thếnữa, người ta còn tìm mọi thủđoạn đểlừa đảo người khác, từchuyện nhỏtới chuyện lớn, cuộc sống hằng ngày vẫn xảy ra những chuyện nhưthếởkhắp nơi, thậm chí ngay trong gia đình. Người nghèo còn bịngười ta đàn áp và bóc lột đến cảchiếc áo rách họđang mặc thếmà người ta vẫn ra vẻnhân đạo mà “ngọt ngào” nói đến nhân vị, nhân phẩm và nhân quyền! Đó là “lấy vải thưa che mắt thánh” mà thôi. Tức nước vỡbờlà điều tất yếu. Con chó ởgóc cùng thì nó cũng phải cắn lại!
Đúng nhưtác giảThánh Vịnh xác định: “Ra tay hại người thân nghĩa, lại lỗiước quên thề; miệng nói năng ngọt xớt, lòng chỉmuốn chiến tranh; lời trơn tru hơn mỡ, mà bén nhọn nhưgươm” (Tv 55:21-22).
Hãy nhớkỹ– và nên thuộc lòng – rằng Đức Chúa đã lấy Thánh Danh là niềm hãnh diện của Gia-cóp mà thềlời này: “Ta sẽchẳng bao giờquên một hành vi nào của chúng” (Am 8:6-7). Chúa đã thềhứa thì không chút mảy may nào sai đâuđấy! Ngài giàu lòng thương xót, rất sẵn sàng tha thứ, nhưng cũng rất công minh và chính trực, nếu không thì người nghèo và người thấp cổbé miệng không thểngóc đầu lên được.
Thiên Chúa đặc biệt quan tâm những người nghèo khổ, cô thân, góa bụa, tù đày, tội nhân,... Ngài sẵn sàng bỏtất cảmọi thứđểđi tìm cho bằng được những con chiên lạc. Bằng chứng là Chúa Giêsu đã nhập thểvà nhập thế, sinh nghèo, sống nghèo, và chết nghèo. Ngài làm thật chứkhông nói suông. Còn chúng ta có được chút nào không, hay chỉdạy người khác làm, còn mình thì “ngồi mát ăn bát vàng”? Chẳng oan uổng gì đâu!!!
Thật tuyệt vời khi biết tin: Thượng tuần tháng 9-2013, ĐGH Phanxicô đã tựlái chiếc xe hơi cũ(đời 1984) đểđi thăm mục vụtrong nội thành Vatican. Ngài tựlàm mọi thứ, rất quan tâm người nghèo, không muốn ai đềcao mình,... Đó mới là hiện thân củaĐức Kitô. Thếmới xứngđángđược người ta gọi là Cha chứ!
Chúa biết hết. Chẳng ai có thểgiấu giếm hoặc tựbiện hộđược gì đâu! Vì Thiên Chúa quyền phép vô song, bất kỳthần linh nào khác cũng chỉlà “tép riu” mà thôi: “Trước thánh nhan Chúa, hỡi địa cầu, hãy rung chuyển, trước thánh nhan Chúa Trời nhà Gia-cóp, Người biến đá tảng thành hồao, và sỏi đá nên mạch nước dồi dào” (Tv 113:7-8).
Thánh Phaolô chân thành nói: “Trước hết, tôi khuyên ai nấy dâng lời cầu xin, khẩn nguyện, nài van, tạơn cho tất cảmọi người, cho vua chúa và tất cảnhững người cầm quyền, đểchúng ta được an cưlạc nghiệp mà sống thật đạo đức và nghiêm chỉnh. Đó là điều tốt và đẹp lòng Thiên Chúa, Đấng cứu độchúng ta, Đấng muốn cho mọi người được cứu độvà nhận biết chân lý” (1 Tm 2:1-4). Rất mạch lạc, yêu thương và hiệp thông.
Thánh nhân nói thêm: “Thật vậy, chỉcó một Thiên Chúa, chỉcó mộtĐấng trung gian giữa Thiên Chúa và loài người: đó là một con người,Đức Kitô Giêsu, Đấngđã tựhiến làm giá chuộc mọi người.Điều này đã được chứng thực vào đúng thời đúng buổi. Và đểlàm chứng vềđiều này, tôi được đặt làm người rao giảng và làm Tông Đồ– tôi nói thật chứkhông nói dối – nghĩa là làm thầy dạy các dân ngoại vềđức tin và chân lý. Vậy tôi muốn rằng người đàn ông hãy cầu nguyện ởbất cứnơi nào, tay giơlên trời, tâm hồn thánh thiện, không giận hờn, không xung khắc” (1 Tm 2:5-8). Cũng rất rạch ròi, không hềcó gì “bóng gió”, thếnên bất cứtầng lớp nào cũng có thểhiểu.
Một hôm, Đại sưGiêsu nói với các đệtửvềchuyện người quản gia bất lương. Người ta tốcáo với ông chủvềanh quản gia đã phung phí của cải nhà ông. Ông gọi anh ta đến và quyết định sa thải. Người quản gia liền tìm mánh khóe cho cuộc sống tương lai. Bụng bảo dạ: “Ông chủđã cất chức quản gia của mình rồi. Cuốc đất thì không nổi, ăn mày thì hổngươi. Mình biết phải làm gì rồi, đểsau khi mất chức quản gia, sẽcó người đón rước mình vềnhà họ!” (Lc 16:3-4). Thếrồi anh ta liền cho gọi từng con nợcủa chủđến, người nợ100 thùng dầu ô-liu thì được anh giảm còn 50 thùng; người nợmột ngàn giạlúa thì được anh giảm còn 80 giạ. Khôn khéo quá! Âu cũng chỉvì kếsinh nhai, vì miếng ăn.
Sựsống liên quan miếng ăn. Ăn cũng là “đệnhất khoái” trong “tứkhoái” của nhân phàm. Miếng ăn có thểrất lớn và rất quý, nhất là khi đói. Đúng nhưtục ngữViệt Nam nói: “Một miếng khi đói bằng một gói khi no”. Bản năng sinh tồn rất mạnh. Bờm không cần bất kỳthứgì khác, dù những thứrất mắc tiền và rất giá trị, Bờm chỉcần “nắm xôi” mà thôi!
Nhưng Ca dao Việt Nam lại có câu: “Miếng ăn là miếng tồi tàn, mất ăn một miếng lộn gan lên đầu”. Cũng chỉvì miếng ăn mà người ta có thểdùng mọi thủđoạn thâm độc, có khi giết chết một người chỉvì một sốtiền nhỏ. Thật khủng khiếp!
Chúa Giêsu so sánh và xác định: “Con cái đời này khôn khéo hơn con cái ánh sáng khi xửsựvới ngườiđồng loại” (Lc 16:8). Tiền chỉlà tờgiấy với những con sốđược người ta quy ước khác nhau, thếnhưng nó có mãnh lực kỳlạ, hầu nhưlà ma lực. Người ta dễsa đọa vì tiền trong chốc lát mà không biết. Tiền không xấu, mà xấu vì người dùng tiền. Chúa Giêsu dạy chúng ta bài học quan trọng vềtiền bạc qua lời Ngài căn dặn: “Hãy dùng Tiền Của bất chính mà tạo lấy bạn bè, phòng khi hết tiền hết bạc, họsẽđón rước anh em vào nơi ởvĩnh cửu. Ai trung tín trong việc rất nhỏ, thì cũng trung tín trong việc lớn; ai bất lương trong việc rất nhỏ, thì cũng bất lương trong việc lớn. Vậy nếu anh em không trung tín trong việc sửdụng Tiền Của bất chính, thì ai sẽtín nhiệm mà giao phó của cải chân thật cho anh em? Và nếu anh em không trung tín trong việc sửdụng của cải của người khác, thì ai sẽban cho anh em của cải dành riêng cho anh em? (Lc 16:9-12).
Tiếng Việt dùng từngữ“tiền bạ”hoặc “tiền tệ”thật hay. Nói vui thì thếnày: TIỀN thì luôn BẠC (bẽo) và TỆ(hại) lắm! Nói khôi hài thếmà thật là thâm thúy lắm. Và Chúa Giêsu cảnh báo: “Không gia nhân nào có thểlàm tôi hai chủ, vì hoặc sẽghét chủnày mà yêu chủkia, hoặc sẽgắn bó với chủnày mà khinh dểchủnọ. Anh em không thểvừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi Tiền Củađược” (Lc 16:13).
Ai cũng phải chọn một trong hai. Chúng ta được Chúa cho phép hoàn toàn tựdo. Vì thế, hãy cẩn trọng kẻo hối hận không kịp, và đừng theo kiểu “thần khẩu hại xác phàm” (nói bậy hại thân). Chúa Giêsu đã dạy: “Xin Cha cho chúng con hôm nay lương thực hằng ngày”. Cách dịch ngày xưa cũng có cái hay: “Xin Cha cho chúng con rày hằng ngày dùng đủ”. Giàu quá hay nghèo quá cũng có thểxa Chúa, chỉcầnĐỦlà được.Đạo trung dung khó thật!
Lạy Thiên Chúa, xin cho chúng con biết khôn ngoan mà chọn Chúa chứkhông mê vật chất. Xin Chúa thương xót những người thiếu thốn trong cuộc sống đời thường và tâm linh, xin giúp họchân nhận chỉmột mình Ngài là cùng đích và cứu cánh mà thôi. Chúng con cầu xin nhân danh Thánh TửGiêsu, Đấng cứu độchúng con. Amen.
66. Đất càng phì nhiêu, tượng thần càng nhiều
(Suy niệm của Lm Giuse Nguyễn Hữu An)Những ngày qua, trên mạng viết rất nhiều bài vềAnhĐặng Ngọc Viết.
Hai giờchiều ngày 11-9, Anh Viết vào tòa nhà Ủy ban Nhân dân thành phốThái Bình, gởi xe rồi đi tìm Văn phòng của "Trung tâm Phát triển Quỹđất", lấy ra khẩu súng Anh bắn thẳng vào 5 cán bộ. Sau đó, Anh trởra lấy xe và đi mất, đểlại đằng sau một hiện trường tang tóc.
Buổi chiều cùng ngày, Anh Viết vềquê nhà ởxã Trà Giang, huyện KếXương, tỉnh Thái Bình. Anh đi bộra chùa Đông Sơn vàđến hơn 6 giờ, Anh tựkết liễu đời mình bằng hai phát súng tựbắn vào ngực mình. Bảy phát súng nổ, tuy diễn ra ngắn ngủi nhưng có vọng âm xa, sâu lắng, làm cho lương tâm con người trởnên ray rứt. Ranh giới rất là mong manh giữa trái và phải, giữa lương thiện và bất lương, gây nên những cảm xúc nhiều chiều, trái ngược.
Nhà báo Minh Diện đã điểm lại sựkiện và phân tích nguyên nhân của vụán đau thương này. (x. Ai cho tôi lương thiện, http://bolapquechoa.blogspot.com).
Ngôn sứHôsê nhận định vềtình trạng xã hội của Israel vào thếkỷVIII tcn: "Israel vốn là một cây nho sum sê, trái trăng thật dồi dào phong phú; nhưng trái trăng càng nhiều, chúng càng dựng thêm các bàn thờngẫu tượng; đất nước càng giàu sang, chúng càng dựng thêm những cột thần lộng lẫy" (Hs 10, 1). Đất càng phì nhiêu, tượng thần càng nhiều, nhậnđịnh này của vịNgôn sứthếkỷthứVIII tcn vẫnđúng cho con người mọi nơi mọi thời,đặc biệt là chính sách đấtđai hiện nay ởViệt Nam đã tạo quá nhiều thuận lợi cho tham nhũng trục lợi và bất công tràn lan.
Các Ngôn sứthời Cựu ước vẫn thường chỉtrích những thói tham lam, lọc lừa và nặng lời kết án những người giàu bất công, áp bức, khinh dễkẻnghèo, những người chỉnghĩđến tiền bạc lợi lộc.
Vào thếkỷVIII tcn, Israel sống thời kỳthịnh vượng dưới triều Giêrôbôam II. Do sựphồn thịnh ấy mà người ta sinh hưđốn: bon chen, tham lam, tranh giành tiền bạc của cải bằngđủmọi hình thức bất công: giàu hiếpđáp nghèo, dùng tiền mua lương tâm mua địa vịchức tước; người giàu chỉbiết ích kỷhưởng thụmặc cho dân nghèo đói rách cơcực... Trong bài đọc 1 hôm nay, Ngôn sứAmos đã nghiêm khắc cảnh cáo họ: Hãy nghe đây, hỡi những kẻđàn áp người nghèo khó và muốn hủy diệt hết những người bần cùng trong cảnước. Các ngươi giảm đấu đong, tăng giá bán và làm nên những chiếc cân non. Các ngươi lấy tiền mua người nghèo khó, lấyđôi dép mà đổi lấy người túng thiếu. Các ngươi bán lúa mục nát. Thếnhưng, Thiên Chúa sẽkhông quên lãng và những hình phạt khủng khiếp sẽđược giáng xuống trên các ngươi.
Trong Cựu Ước, giàu có thịnh vượng thường được xem nhưmột sựchúc lành của Thiên Chúa. Nhưng dân Ítraen lại suy nghĩtheo cách của các dân ngoại chung quanh, họcoi sựthịnh vượng của mình là ơn lành của các sức mạnh thiên nhiên mà dân ngoại tôn thờnhưnhững thần linh, thần mưa, thần gió, thầnđất. Cho nên vật chất càng phát triển họcàng sùng bái ngẫu tượng nhiều hơn.Đó là một sựphản bội không thểtha thứ: "Chúng là thứngười lòng một dạhai, rồiđây chúng sẽphảiđền tội" (Hs 10, 2). Thiên Chúa đã kết ước với họnhưng họđã thất trung bội tín, lòng họđã bịchia sẻ. Thay vì tôn thờmột mình Thiên Chúa, nghe theo lời Người dạy bảo và trông cậy vào một mình Người, họlại chạy theo những thần linh giảdối. Con tim họđã bịchia sẻ. Ngôn sứHô sê mạnh mẽcảnh cáo Ítraen: "Rồi đây chúng sẽphải đền tội; bàn thờcủa chúng, Đức Chúa sẽđập tan, cột thờcủa chúng, Người cũng sẽphá đổ" (Hs 10, 2). Cái gì giảtrá thì vẫn là giảtrá. Đặt tin tưởng vào nó, tất chẳng thểbền. Rồiđây Ítraen sẽthấy các thần tượng mình sụpđổ, "bấy giờhọsẽnói với núi đồi: 'Phủlấp chúng tôi đi!' và với gò nổng: 'Hãy đổxuống trên chúng tôi!'" (Hs 10, 8).
Chính kinh nghiệm cho thấy rằng của cải giàu sang thường đưa người ta đi xa Chúa. Sựsung túc mang tới cho người ta nhiều thứcó khảnăng cạnh tranh với Thiên Chúa, và thậm chí thay thếThiên Chúa, ví dụnhưđịa vị, quyền thế, danh vọng, tình yêu, tiện nghi, lạc thú. Tục ngữta đã chẳng nói "có tiền mua tiên cũng được" hay "đồng bạc đâm toạc tờgiấy" đó sao? Của cải làm cho người chiếm hữu nó có cảm thức mãnh liệt rằng mình "toàn năng", muốn gì cũng được! (Lm Nguyễn Hồng Giáo).
Nhìn vào thực trạng xã hội Việt Nam hôm nay sẽthấy, người ta thường chạy theo tiền bạc, của cải, địa vị, chức quyền. Trong cuộc chạy đua đó, con người đã đểcho tiền của làm chủđời sống của họ, hướng dẫn và quy định cảcách sống và tâm tình của họ. Khi đó Thiên Chúa, lương tâm, nhân cách bịgạt ra khỏi tâm hồn họ. Tiền của, danh vọng là thần tượng của họvà khi đó làm bất cứviệc gì dù trái với lương tâm, với luân thường đạo lý, với công bình bác ái miễn là càng ngày họcàng giàu có càng thăng chức. Lòng tham không bao giờthỏa mãn. Tham vọng của con người không bao giờcùng.
Cùng một tiếng chuông cảnh tỉnh của các Ngôn sứ, Chúa Giêsu đã dạy: Các con không thểlàm tôi hai chủ, vì nếu mến chủnày thì sẽghét chủkia. Cũng vậy, các con không thểvừa làm tôi Thiên Chúa lại vừa làm tôi tiền của được.
Chúa Giêsu không phi bác tiền của, không phê phán sựgiàu sang, cũng không bác bỏngười giàu. Ngài chỉnhắc nhởthái độphải có đối với tiền của và cảnh cáo, phê phán những người giàu trong việc sửdụng tiền của.
Tiền của tựnó không xấu. Xấu hay tốt là tuỳởnhận thức, thái độvà cách sửdụng của con người. Chúa Giêsu lên án sựham mê tiền của, coi đó nhưtất cảcuộc sống,đến nỗi dành hết sức lực, thời gian, trí tuệđểcốchiếm hữu thật nhiều; thậm chí bán rẻcảlương tri, phẩm giá con người. Tiền của trởthành thần tượng và chiếm chỗđộc tôn trong lòng người. Ngài kết án những người vì đồng tiền mà sống bất công, lừa thầy phản bạn, coi thường mạng sống và nhân phẩm người khác. Ngài còn phê phán chỉtrích những người giàu sang chỉbiết cậy dựa vào tiền bạc và sống ích kỷhưởng thụ.
Tiền của là phương tiện tốt nếu được dùng đểlàm điều thiện, giúp đỡngười thiếu thốn, phục vụkhoa học vì những mục đích tốt. Chỉcó cách đó mới làm cho người ta không làm tôi của cải. Lòng tham lam, việc tích trữcủa cải là mối nguy hiểm lớn cản trởcon đường tìm kiếm Nước Trời và đưa ta xa rời Thiên Chúa. Người thanh niên giàu có được mời gọi bán tất cảcủa cải tài sản đểđi theo Chúa đã buồn rầu bỏđi vì anh ta có nhiều của cải. Chúa Giêsu đã cảnh tỉnh: Người giàu có vào Nước Trời còn khó hơn lạc đà chui qua lỗkim. Vì thếkhông lạgì thái độcương quyết của Chúa Giêsu là đòi hỏi một chọn lựa dứt khoát: Không thểvừa làm tôi Thiên Chúa vừa làm tôi tiền của.
Chúa Giêsu luôn đứng vềphía người nghèo và bênh vực kẻcô thế. Ngài sinh ra và lớn lên trong cảnh nghèo. Ngài chọn các môn đệgiữa sốnhững người nghèo. Ngài hằng quan tâm, yêu thương vỗvềnhững người nghèo và tuyên bốmối phúc đầu trong bát phúc: "Phúc cho những người nghèo khó vì Nước Trời là của họ" (Lc 6,20; Mt 5,3). Yêu người nghèo, nhưng Chúa Giêsu không hềkết án người giàu và tẩy chay sựgiàu có. Ngài ân cần tiếp đón và đối thoại với người giàu, sẵn sàng đến dùng bữa với họkhi được mời; Ngài đểcho những phụnữgiàu có đi theo giúp đỡtrong hành trình sứvụ. Tuy nhiên, Ngài nặng lời chỉtrích những người giàu chỉbiết bám víu vào tiền của, sống ich kỷhưởng thụbỏmặc người nghèo đói cơcực (x. Lc 16,19-31), làm giàu cách bất lương,ỷvào tiền của mà khinh dễkẻkhác.
Ưu tiên hàng đầu của người môn đệChúa Giêsu là Nước Thiên Chúa. Mọi sựkhác cũng cần thiết nhưng không đượcđặt lên trên Nước Thiên Chúa. Phải dành ưu tiên cho Nước Thiên Chúa, rồi mớiđến các thứkhác. Đây là vấnđềgiá trịkhi chọn lựa. Thếgian thường lấy của cải vật chất làm ưu tiên sốmột và cho rằng của cải giàu sang sẽgiải quyếtđược mọi vấnđềcủa xã hội và của con người. Con cái Chúa thì sẵn sàng từbỏtất cảđểtìm kiếm Chúa và phụng sựmột mình Chúa. Có Chúa là có tất cả; khi không còn gì nhưng còn có Chúa là còn tất cảvì Ngài là lẽsống. Khi đã chọn Chúa, ắt sẽbiết sửdụng tiền của và tất cảnhững gì Chúa ban đểphụng sựNgài và Giáo hội qua việc phục vụanh em đồng loại. Sống theo ưu tiên đó, người Kitô hữu sẽkhông nô lệvật chất, sẽkhông bán rẻlương tâm vì tiền của, sẽcoi trọng con người hơn của cải và đặt các giá trịluân lý đạo đức lên trên các giá trịvật chất. Sống theo ưu tiên của Nước Thiên Chúa, người Kitô hữu sẽgiữđược sựtựdo thanh thoát và bình an ngay giữa những nhiệm vụnặng nềnhất, vì họbiết có Chúa yêu thương cùng lo cho họvà với họ, và chỉcó Ngài mớiđem lại cho họniềm hạnh phúc đích thực mà họhằng mong ước.
Tiền của cần thiết cho cuộc sống. Thếnhưng nó cũng là nguyên nhân cho bao băng hoại, tráo trởtrong xã hội,đổvỡtrong gia đình, hưđốn trong bản thân. Thánh Phaolô khuyến cáo "Lòng ham tiền của là cội rễmọiđiều ác" (1Tm 6,10). Khi con ngườiđã quá đềcao và bám víu vào tiền của, coi nó là vạn năng, là tất cảcuộc sống thì sẽtrởthành nô lệcho nó.
Thiên Chúa ban cho con người tiền của chóng qua đểsống, thăng tiến, phát triển, phục vụ...Giá trịcủa tiền tài hệtại con người biết sửdụng cách đúngđắn nhưphương tiện phục vụanh em, đặc biệt người nghèo khổ,đểđạt tới Nước Trời là hạnh phúc đích thực.
Tiền của là phương tiện đểchia sẻvới tha nhân, thánh Phaolô viết cho Timôthêô: "Những người giàu, anh hãy truyền cho họđừng tựcao tựđại, đừng đặt hy vọng vào của cải phù vân, nhưng vào Thiên Chúa, Đấng cung cấp dồi dào mọi sựcho chúng ta hưởng dùng. Họphải làm việc thiện và trởnên giàu có vềcác việc tốt lành, phải ăn ởrộng rãi, sẵn sàng chia sẻ" (1Tm 6,17-18).
Tiền của chỉlà việc nhỏsánh với việc lớn là Nước Trời. Tiền của giàu sang nơi trần gian chỉlà tạm bợ, không thểtạo hạnh phúc đích thực cho con người; ngược lại nó làm con người vong thân khi bịnó chiếm hữu, và lúc ấy nó sẽlà chủnhân ông và con người sẽbiến thành tôi tớ. Vậy nếu ởđời này, con người biết sửdụng tiền của tạm bợcách tốt đẹp, họsẽđược trao phó của cải vĩnh cửu trên trời.
Tiền của có thểtrởthành phương tiện giúp đạt tới đích là Nước Trời, nhưng cũng có nguy cơđẩy người ta ra xa Chúa đểtìm kiếm những sựthuộc thếgian. Do đó, điều quan trọng là phải biết sửdụng tiền của nhưphương thếđạt Nước Trời. Chúa Giêsu muốn các môn đệphải chọn lựa dứt khoát, không có tháiđộlưng chừng hoặc bắt cá hai tay. Người bắt cá hai tay bao giờcũng là kẻthua thiệt nhất.
Lạy Chúa, xin cho con biết chọn Chúa là đối tượng duy nhất của lòng trí con. Amen.
67. Hãy biết lo cho tương lai
(Suy niệm của Jos. Vinc. Ngọc Biển)Ngày nay, chúng ta nhận thấy rất nhiều người dùng tiền đểmua chuộc, đểthăng quan tiến chức; hay có những người giàu vì làm ăn bất chính, nên họthường rửa tiềnđểtránh sựdòm ngó của người khác. Những người nhưthếthường bịxã hội lên án vì hành động bất nhân của họ. Bài Tin Mừng hôm nay Chúa Giêsu kểdụngôn "Người quản gia bất trung" đã làm thiệt hại cho ông chủ, nên đã bịông chủthải hồi. Nhưng, mặt khác, Chúa Giêsu lại khuyên họhãy học theo gương người quản gia, vì ông ta đã biết dùng tiền của bất chính đểmua chuộc bạn hữu, đã biết lo cho tương lai vận mệnh của mình. Phải chăng Chúa khen và cổsúy cho hành vi sai trái này của người quản gia? Vậy, nếuđiều đó là tốt thì tốtởchỗnào? Và, nếu sai thì sai ởđâu? Chúng ta cùng nhau suy niệm.
1. Người quản gia bất trung là ai?
Thoạt đầu, mới nghe dụngôn này, chúng ta rất dễbịhiểu lầm. Tuy nhiên, chúng ta cần phải đặt mối tương quan của chúng ta vào toàn bộtổng thểbản văn, cũng nhưvăn hóa của người Dothái thời bấy giờ, thì mới hiểu được ý Chúa muốn dạy chúng ta điều gì!
Với người Dothái thời bấy giờ, có nhiều người giàu có, họthường lắm đồn điền ởnhiều nơi. Ông chủkhông thểhiện diện cùng lúc tại nhiều chỗđược, vì thế, họthườngđặt những quản gia đểtrông nom kho lẫm và thay mặt mình đểquản lý, điều hành mọi công việc.
Nhưvậy, người quản gia có một thếgiá rất đặc biệt trong e kíp lãnh đạo. Ông chỉđứng đằng sau chủcủa ông; và có quyền thay mặt cũng nhưđại diện ông chủkhi ông vắng nhà; đồng thời có toàn quyền sắp xếp công việc cho những người làm công. Tuy nhiên, ông ta không có lương nhưnhững người làm công bình thường, ông ta chỉcó quyền thu xếp công việc và tìm cách làm lợi cho ông chủ. Khi không có lương nhưvậy, ông ta tìm cách cắt xén và ghi tăng thêm sốlượng đểlấy những nguồn lợi bất chính đó vềcho mình. Quảthật, người quản gia trong bài Tin Mừng hôm nay đã tận dụng cơhội "quyền huynh thếphụ" đểlàm ăn bất chính, hầu thu tích của cải cho mình. Nhưng thật không may, ông ta đã bịchủphát hiện và quyết định đuổi việc: "Tôi nghe người ta nói gì vềanh đó? Công việc quản lý của anh, anh tính sổđi, vì từnay anh không được làm quản gia nữa!" (Lc 16,2).
Trong hoàn cảnh này, ông ta suy tính: "Cuốc đất thì không nổi,ăn mày thì hổngươi. Mình biết phải làm gì rồi,đểsau khi mất chức quản gia, sẽcó ngườiđón rước mình vềnhà họ!" (Lc 16, 3-4). Quảthật, không lẽtừmột người quản gia mà nay lại đi cuốc đất, hay đi ăn mày? Ông ta không thểlàm được những chuyệnđó vì những mâu thuẫn với con người và vai trò của ông! "Cái khó ló cái khôn", trước khi bịđuổi chính thức, ông vẫn còn đủtưcách là đại diện cho ông chủ, và trong thời gian chờđợiđểbàn giao sổsách, giấy tờ, ông ta tìm cách lấy lòng và tạo bạn hữu bằng việc giảm nợcho cho những con nợ: "... 'Bác nợchủtôi bao nhiêu vậy?' Ngườiấyđáp: 'Một trăm thùng dầu ô-liu.' Anh ta bảo: 'Bác cầm lấy biên lai của bác đây, ngồi xuống mau, viết năm chục thôi.' Rồi anh ta hỏi người khác: 'Còn bác, bác nợbao nhiêu vậy?' Ngườiấyđáp: 'Một ngàn giạlúa.' Anh ta bảo: 'Bác cầm lấy biên lai của bác đây, viết lại tám trăm thôi'" (Lc 16, 5-7). Một cách giải quyết hết sức khôn khéo. Ông vừa được tiếng là tốt bụng, lại còn thêm được rất nhiều bạn bè, hòng khi bịđuổi việc, ôngđược người ta đón rước mình nhưmột vịđại ân nhân của họ. Và cuối cùng, ông chủđã khen người quản lý bất lươngđó hành động thật khôn ngoan.
Nhưvậy, Chúa Giêsu có phải khen người quản gia bất lương vì sựbất lương của hắn ta không? Thưa không! Ngài khen là khen cái tài khôn khéo, biết tính trước cho tương lai vận mệnh của mình, và biết dùng tiền của bất chính đểtạo nên bạn hữu. Qua câu chuyện này, Chúa Giêsu mời gọi chúng ta hãy biết lo cho tương lai của mình, bởi vì "sinh hữu hạn, tửbất kỳ". Cuộc sống là một cái gì mong manh, ta có thểra đi bất cứlúc nào, nên: "không biết lo xa, ắt phải rầu gần". Phần cuối của dụngôn, nhưmột mệnh lệnh, Chúa Giêsu nói: "Phần Thầy, Thầy bảo cho anh em biết: hãy dùng tiền của bất chính mà tạo lấy bạn bè, phòng khi hết tiền hết bạc, họsẽđón rước anh em vào nơi ởvĩnh cửu" (Lc 16, 9); mặt khác, Ngài cũng dạy chúng ta phải biết khôn ngoan trong việc sửdụng tiền của ởđời này, làm sao tiền của trởthành nô lệ, đày tớcho chúng ta, chứđừng biến nó thành ông chủcủa mình: "Các con không thểlàm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi tiền củađược" (Lc 16,13).
2. Sứđiệp Lời Chúa
Lời Chúa hôm nay nhắc cho chúng ta biết rằng: mọi sựđều là của Chúa, và chúng ta chỉlà người quản lý mà thôi. Mà nếu chỉlà quản lý, thì phải biết giới hạn, phải biết được vai trò của mình đếnđâu và phải lo chu toàn trách vụmà ông chủtrao cho, vì thế, ta phải trung thành và giữchữtín trong khi làm việc: "Không gia nhân nào có thểlàm tôi hai chủ. Vì hoặc sẽghét chủnày mà yêu chủkia, hoặc sẽgắn bó với chủnày mà khinh dểchủkia. Anh em không thểvừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi tiền của được"(Lc 16,16).
Cần tránh những hình thức lạm quyền và sa đà vào tình trạng tội lỗi. Hãy biết chia sẻcho người khác đểlàm giàu trước mặt Thiên Chúa và có lợi cho phần hồn của mình. Chia sẻbác ái được ví nhưmột sựcầu lần, nay người, mai ta: "Người giàu giúp kẻnghèo ởđời này, nhưng người nghèo giúp kẻgiầu trong đời sau". Thật thế, "Thương xót kẻkhó nghèo là cho Đức Chúa vay mượn, Người sẽđáp trảxứng đáng việc đã làm"(Cn 19,17).
Cuối cùng, ta phải biết lo cho tương lai của chính mình nhưngười quản gia trong Tin Mừng hôm nay: "Hãy dùng tiền của bất chính mà tạo lấy bạn bè, phòng khi hết tiền hết bạc, họsẽđón rước anh em vào nơiởvĩnh cửu" (Lc 16,9). Hãy mua lấy Nước Trời và làm giàu trước mặt Thiên Chúa là trách nhiệm hàngđầu của chúng ta. Thật vậy, tiền của vật chất rồi sẽqua đi, nhưng chỉcó Chúa là tồn tại, vì thếhãy tìm mọi cách mà xây dựng, mua lấy Nước Trời cho cuộc sống mai hậu. Hãy biết lo cho tương lai của mình cách cẩn trọng.
3. Sống Lời Chúa hôm nay
Thếnhưng, trong xã hội hôm nay, nhiều người có những tưtưởng tựcao và cho rằng: ta có được nhưvậy là nhờcông khó của chính chúng ta, mà họquên mất một điều căn bản rằng: "Ví nhưChúa chẳng xây nhà, thợnềvất vảcũng là uổng công. Thành kia mà Chúa không phòng giữ, uổng công người trấn thủcanh đêm" ( (Tv 127,1)). Vì vậy, hãy lo tìm kiếm Nước Thiên Chúa khi ta còn có thểtìm được. Hãy nhạy bén và biết hành xửkhôn khéo nhưngười quản gia trong bài Tin Mừng hôm nay.
Câu cảm thán của Chúa Giêsu hôm nay đáng làm cho chúng ta suy nghĩ: "...Con cái đời này khôn khéo hơn con cái ánh sáng khi xửsựvới người đồng loại" (Lc 16, 8). Đây là câu nói mang tính khiển trách của Chúa Giêsu vềthái độnhạy bén với những giá trịNước Trời của mỗi chúng ta. Quảthật, nhiều khi chúng ta gặp phải những cám dỗ, thay vì tìm mọi cách đểvượt ra khỏi tình trạng tội lỗi, thì ta lại như"thiêu thân", cứmuốn lao mình vào. Biết là những tộiđó nguy hại cho phần rỗi của mình, nhưng vẫn cứung dung tiếnđến và muốnởlại luôn trong đó, bởi vì nơiđó là vũng lầy, nhưng lại là "vũng lầy êm ái".
Lý do: vì chúng ta không tha thiết gì đến cuộc sống mai hậu, thậm chí lại còn tìm mọi cách đểthoát ra khỏi sựsống thần linh và thay vào đó là một sựsống thểlý thuần túy. Nhưng dù muốn dù không, chúng ta đều phải chân nhận với nhau rằng: cuộc sống trên trần gian này là cuộc sống tạm bợ, hữu hạn. Cuộc sống mai sau mới là cuộc sống vĩnh cửu. Vì thế, ngay lúc này, hãy biết làm giàu trước mặt Thiên Chúa bằng những việc bác ái; đồng thời biết sửdụng tiền của là những vật hưnát đểmua lấy Nước Trời, và, "Trong mọi sựphải nhắm chắc cái cùng đích" hầu chuẩn bịcho một tương lai tốt đẹp.
Lạy Chúa, xin cho chúng con nhận ra sựyếu hèn của mình, hầu thoát ra khỏi những sựchóng qua ởđời này mà biết lo tìm phần rỗi cho mình trong cuộc sống mai hậu. Xin cho chúng con biết chọn Chúa và những giá trịtốt trong cuộc đời. Amen.